De jonge organisatie ArtWare promoot de visuele en de auditieve kunst van de straat, via een streetwearlijn, exposities, platen, cd’s en happenings. Ook dit is Belgisch.

Soms is het bedroevend om te zien hoe ver mensen die per se met “straatcultuur” geassocieerd willen worden, verwijderd zijn van de kern van de zaak. Kijk naar de façades en uithangborden waarmee de zogenaamde jongerenbanken zich profileren, of naar de beeldvorming van bepaalde internationaal gevestigde kleding- en sportschoenmerken. Daarin worden – zeg maar – guitige jongens en meisjes met een skateboard, een zakcomputer of een blitse koptelefoon opgevoerd, of worden sfeerbeelden gegeven vanuit een New Yorkse achterbuurt, omlijst door bijdetijds lijkende grafiek en symbolen. Echt authentiek komt het niet over, om niet te zeggen vals. Het uit te dragen signaal is: “Wij tenminste kennen u, dus vervoeg ons”. De werkelijke boodschap is: “Wij tenminste verkennen u, dus koop ons”.

Heel veel extra punten dus voor het Belgische ArtWare, dat de omgekeerde aanpak hanteert. Ook bij hen gaat het om een duik in de straatcultuur. Alleen beschouwen zij het niet als een te bestuderen en uit te spitten fenomeen, maar als een realiteit, iets vanzelfsprekends dat hen omringt en typeert. En dat aandacht verdient, maar wel met de juiste klemtoon. En aangezien niemand zo’n gelijkaardig initiatief nam, deden ze het maar zelf: Klaas Mertens, Roel Baert en Jean Peeters, alle drie vooraan in de twintig, zijn sinds juli ’98 oprichters van en drijvende krachten achter ArtWare.

“Met ArtWare willen we ons eigen straattalent een kans geven”, vertelt Klaas. “Graffiti- en tekenkunstenaars, mensen die zich uitleven in typografie en design, maar ook deejays en muzikanten. Al die disciplines proberen we een beter forum te bieden, op verschillende manieren.” Zelf willen ze eigenlijk meer op de achtergrond blijven. Ze noemen zich organisatoren en promotors. Het belangrijkst zijn de kunstenaars zelf, zo blijkt uit alles wat ze onder de banier van ArtWare doen. Vorige zomer begonnen ze, vanuit een met z’n drieën gedeeld pand in Gent, met het opzetten van een T-shirt- en sweaterlijn. Voor de bedrukkingen ervan deden ze een beroep op graffitizetters en andere tekenwonders uit eigen land en streek, jongens – en meisjes – uit hun vrienden- en kennissenkring, of uit de skatesien waarin het drietal al sinds hun tienerjaren meedraaide. Geen reproducties van bestaande graffitiwerken, maar eenmalige reeksen tekeningen, speciaal voor ArtWare gemaakt.

“Het begon ons danig te storen dat er enkel Amerikaanse streetwear te vinden was, met grafiek van daar”, legt Jean uit. “Terwijl volgens ons het talent ook hier voor het rapen lag. Dus wilden we een tegengewicht presenteren. Toen we in het begin een aantal artiesten contacteerden om iets samen met ons te doen, stonden sommigen nogal weigerachtig tegenover het voorstel. Omdat ze vooral slechte ervaringen hadden met firma’s die hen eerst in huis hadden gehaald voor een ontwerp en hen daarna lieten fluiten naar de centen. Dat hebben wij vanaf het begin anders opgelost: voor elk verkocht T-shirt krijgt de kunstenaar van wie de originele tekening afkomstig is 50 frank. Daar wordt niemand echt rijk van. Maar onze eerste bedoeling is om hun naam en hun stijl te verspreiden, om nog onbekende talenten te pushen. Daarom zal je nooit een logo van ArtWare op de kledingstukken vinden. Wel hangt aan elk shirt een kaartje met daarop de naam van de kunstenaar en wat algemene informatie. We willen dat de klant in de eerste plaats voor de tekening valt, niet voor de naam ArtWare, want het laatste wat we willen is hype. We brengen om de drie à vier maanden een nieuwe, frisse reeks designs op de markt, maar we houden de oplage van elk shirt beperkt. Op die manier loopt niet iedereen met hetzelfde rond en houden we de vraag naar steeds nieuwe bedrukkingen levendig.”

“Met ArtWare hebben we ook geprobeerd de Belgische straatkunstsien wat te verenigen en ik denk dat we er toch al in geslaagd zijn een bepaalde mentaliteitsverandering teweeg te brengen”, zegt Klaas. “Enkele jaren geleden was de sien versnipperd: elke stad had zijn crew van graffitispuiters en deejays, soms met periodieke botsingen als gevolg. Vanaf dag één hebben we iedereen duidelijk gemaakt dat we geen boodschap hadden aan dergelijke rivalenverhalen. Wij stellen ons neutraal op en bijgevolg is iedereen welkom. Hier in België heeft men de neiging in beperkte kring te blijven opereren. Die gasten komen niet echt naar buiten en dat willen we doorbreken, omdat ze alle aandacht waard zijn.” “Niemand staat bij ons onder contract”, vervolgt Roel. “Het is de bedoeling dat ze allemaal onafhankelijk blijven. En het is niet omdat we vanuit Gent werken, dat ArtWare een exclusieve Gentse aangelegenheid is. Integendeel: we zijn op zoek gegaan naar de beste kunstenaars uit Antwerpen, Luik, Brussel, Brugge, Charleroi, noem maar op. Zo worden banden gesmeed tussen de verschillende crews rond een bepaalde artiest en leert men de kunst uit een andere stad kennen. Het is dus niet zo dat een T-shirt met een Luiks ontwerp enkel goed verkoopt in Luik. We rijden zelf met onze stock het hele land rond en laten aan iedereen alle ontwerpen zien. We werken niet met minimumafnames, maar het is altijd leuk als een variëteit aangekocht wordt. Want zo zien de kids wat er allemaal te vinden is. Op dit moment heeft ArtWare toch al vijftig verkooppunten: grote streetwearwinkels, maar ook kleintjes in de provincies, naast platen- en muziekshops. Het is niet de bedoeling dat de kledinglijn wordt uitgebreid met broeken of schoenen. Wel zouden we het concept nog verder willen opentrekken, naar het buitenland toe. Het zou geweldig zijn, mochten we eenzelfde netwerk met Parijse crews kunnen bewerkstelligen, of met – ik zeg maar iets – artiesten uit Stockholm. Daar willen we zeker aan werken.”

Naast leverancier van streetwear gooit ArtWare zich ook op als een soort – in hun woorden – uitzendbureau. “Wie wil kan ons contacteren voor informatie over de artiesten met wie we samenwerken”, verklaart Jean. “We willen ons een beetje opwerpen als schakel tussen ‘onze’ kunstenaars en het zogezegd bedrijfsleven, grafische bureaus of firma’s en winkels die een graffiti willen laten zetten. ArtWare zorgt er dan voor dat er sluitende contracten getekend worden, of dat er bonafide afspraken worden gemaakt. Het is niet omdat het over underground gaat, dat de straatkunst uitgemolken mag worden.”

ArtWare bestaat nog geen jaar, maar op de cv staat meer dan vestimentaire exploten. Langzaamaan profileren ze zich ook als distributeurs van gelijkgezinde producten. Vanaf nu verdelen ze bijvoorbeeld ook de special edition-T-shirts, gemaakt door zes studenten van de Antwerpse Academie in het kader van het Van Dijck-jaar. En onder het alter-ego van City Kingz is de organisatie dan weer actief in muziek- en galeriemiddens. “City Kingz is de naam voor alle bijprojecten naast de kleding”, vertelt Roel. “Maar de titel is niet zomaar gekozen. Wij beschouwen al die skaters, deejays, MC’s(rappers, nvdr), schilders, spuiters en tekenaars als koningen van de stad. Het zijn ware heersers. Zij bepalen het beeld van de straten van een stad.”

Eind vorig jaar vond de eerste City Kingz-expo plaats in de kelder-op-balzaal-grootte van de Antwerpse streetwinkel Fish & Chips, een tentoonstelling die op tevreden kritieken kon rekenen. Er waren doeken, sculpturen en andere werken te bekijken van jonge binnenlandse kunstenaars als Some-one, Alexp, Phase, Iso of U-man, namen die ei zo na onbekend zijn in de reguliere kunstsien, maar die door hun aanhang en bewonderaars als grootmeesters van de inner city art beschouwd worden. “Samen met hun collega’s maken zij de echte kunst van vandaag”, vindt Jean. “Ze horen aangekocht te worden door de belangrijke musea, want hun kunst spreekt over wat er nu gaande is. Over vijftig jaar zal dergelijk werk een veelzeggend tijdsbeeld kunnen schetsen van de late jaren negentig.”

Vaste City Kingz-exposant is bijvoorbeeld de Gentse Joë, die tijdens dit gesprek in het ArtWare-hoofdkwartier is binnengevallen. Hij is een gerespecteerd graffitispuiter en daarnaast een kalligraaf die brokken zou maken, mocht hij door een invloedrijk Londens bureau ingehuurd worden. Maar voorlopig verfraait hij de Gentse omgeving met zijn muurwerken, een zelfopgelegde opdracht die hij serieus neemt. “Mijn hart bloedt als ik van die lelijke, amateuristische tags(graffiti-handtekeningen, nvdr) op de gevels van historische gebouwen gekrabbeld zie staan”, zegt hij snerend. “Het is gewoon dom en heeft weinig met graffitikunst te maken. In mijn werken probeer ik na te denken over kleur, compositie, betekenis, boodschap. Ik heb iets met erosie, verval. Ik hou van vergane, roestige kleuren. Een beetje naar analogie van de stad, quoi.” Thuis maakt hij andere, maar even intrigerende werken: monochrome schilderijen, met een verweerde, brokkelige structuur, hard poëtisch. Of waagt hij zich aan het verzinnen van objecten, lampen bijvoorbeeld: halfvernietigde fotonegatieven van zijn eigen werken tegen een lichtbron geplaatst, omkaderd door een kartonnen doos waarin normaliter spuitbussen verpakt zitten. Urban art, letterlijk en figuurlijk.

Ten slotte, maar niet in de minste plaats, is ArtWare/City Kingz bezeten van muziek. Ze organiseren geregeld feestjes en houden zich bezig met het ronddelen van mixtapes. Hiphop is de alomaanwezige soundtrack van de straat, dus ook van de leefwereld van de City Kingz. In samenwerking met het Gentse platenlabel Kinky Star Records kwam onlangs de verzamelaar City Kingz op de markt, in een gelimiteerde vinylversie en een wijdverspreide cd-versie. Onder de deelnemende geluidstovenaars: 4T4, deejay van het Hof van Commerce, de lichtjes geniale Grazzhoppa, de opkomende Kaine en andere leden van het Dehaël-collectief. “Voor het samenstellen van de plaat hebben we hetzelfde principe gehanteerd als voor de T-shirts”, aldus Klaas. “Iedereen die we uitnodigden, kreeg carte blanche. De twaalf deejays hebben hun eigen track gemaakt. We wilden bewust de deejays naar voren brengen, want meestal gaat de MC met de aandacht lopen. Dat is oké, maar de andere kant mag ook gehoord worden. Belgische hiphop moet allang niet meer onderdoen voor de import uit andere landen. De muzikanten hier hebben hun eigen, persoonlijke stijl gecreëerd.” Net als ArtWare, en de toekomst is aan hen.

De artiesten op de T-shirts van dit seizoen zijn Moizer, Joë, Lenn, Izo, Buë, Jaba, Jean Nicolas, Vaniquer, Alexp, Kevin en Dish. Komende ArtWare-activiteiten in het kader van “de lente van Oostende” zijn: Expo (i.s.m. Trefpunt): Casino Cursaal Oostende, van 5 tot 16 april. Workshop: Casino Oostende, van 5 tot 16 april. Breakbeast-party met Grazz, 4T4, Hof van Commerce en Buzz: Casino Oostende op 16 april. Info: ArtWare, Tel. en fax: (09) 269.01.83 of www.artware-icc.be

Peter De Potter