Leven in een galerie

Van een jeugd in Sardinië tot een leven omringd door kunst in de Antwerpse binnenstad. In deze loft vond de bewoner de perfecte ruimte voor zijn droom : een huis waar kunst en gezin samengaan.

Thomas Bouman / Foto’s : Sven Everaert

DE WONING LIGT HELEMAAL VERSCHOLEN, weg van de drukte, achter een banale gevel vlakbij de Antwerpse Grote Markt. Via een aantal deuren, een kleine binnenplaats, en weer een aantal deuren, komen we terecht bij de bewoner, een innemende Italiaan afkomstig uit Sardinië. Hij verzekert ons dat zijn casa ook onze casa is, maar wil liefst anoniem blijven. Hij vertelt hoe hij als kunstliefhebber op zoek was naar een ideale ruimte waar zijn kunstobjecten goed tot hun recht zouden komen. Anderzijds vond hij het minstens even belangrijk dat zijn gezin zich er thuis zou voelen. Deze combinatie van kunst in een familiale sfeer, of een gezinsruimte in een galerie, bleek niet te bestaan. Omdat hij de stad, toch het hart van het culturele leven, niet wou verlaten, zat er niets anders op dan een bestaande woning te verbouwen.

De eisen die hij stelde, waren vrij ongewoon en daarom was het absoluut noodzakelijk dat de architect op dezelfde golflengte zat. Het lag dus voor de hand dat hij met zijn vriend Jo Peeters, in zee zou gaan. Voor de jonge architect was de opdracht een gedroomde uitdaging. Hij ging grondig te werk. De loft werd eerst tot op het oorspronkelijke skelet uitgekleed, alleen de robuuste houten steunbalken en het houten plafond bleven onaangeroerd. De oplossing voor het woonprobleem werd gevonden in het werken met wat hij ?variabele ruimten” noemt. Door dunne, losstaande muren te plaatsen in de open ruimte en de klassieke deuren te vervangen door grote schuifdeuren, krijgt de ruimte de nodige flexibiliteit.

Afhankelijk van de stand van de schuifdeuren, krijg je een echt loft-gevoel, of waan je je in een ruim appartement. Staan de deuren open, dan kan je vanop sommige plaatsen door de hele woning kijken. Zijn ze gesloten, dan wordt de woning opgedeeld in vier ruimten met als centrale plaats de grote woonkamer. Hoewel er scheidingsmuren staan, heb je nooit het gevoel van de ene kamer naar de andere te gaan. Dat komt omdat er nergens massieve muren staan : de vlakken worden doorbroken met glas of ingewerkte verlichting. Ook boven- en onderaan werden de muren losgemaakt van de bestaande structuur : bovenaan door glas, onderaan door een optisch effect gecreëerd door een diepere voeg. Zo krijg je een indruk van zwevende muren, die het geheel een luchtige kadans geven.

Het is verrassend de bouwprincipes van de Stijl-beweging waarvan het Schröderhuis van Gerrit Rietveld een unieke verwezenlijking is hier terug te vinden. Centraal in de woonkamer staat dan ook de beroemde Rietveld-stoel. En net zoals Truus Schröder-Schräder actief meewerkte aan de vormgeving, zo had ook de bouwheer hier een belangrijk aandeel in de uiteindelijke inrichting.

Binnen het decoratieve kader van de loft zijn de kunstobjecten en designmeubelen mooi geïntegreerd. Overal waar je kijkt, word je geconfronteerd met ontwerpen met enige naam en faam. De voorkeur voor grote Italiaanse meesters verraadt wel de herkomst van de bewoner en het bijna ingebakken gevoel voor alles wat mooi is. Soms lijkt het alsof je rondloopt in een klein museum aangekleed met hedendaagse ontwerpen. In de ruime en tijdloos sobere Strato-keuken vind je bijvoorbeeld een tafel van Carlos Scarpa en stoelen van Cassina. In een apart rekje staan zowat alle ontwerpen van Alessi. Verder nog vitrinekasten van Molteni en een stoel van Pesce.

Tussen deze minimalistische objecten hebben de soms bevreemdende kunstwerken een contrasterend effect. Door de bijna tastbare warmte die ze uitstralen, springen ze meteen in het oog. In de keuken het opvallende werk van June Paik ?Le piano”, en doorheen het hele huis creaties van zijn favoriete kunstenaar en streekgenoot Flavio Pires. Doordat die kunstwerken grotendeels uit recuperatiematerialen zijn gemaakt, stralen ze een soort aardse vitaliteit uit en vormen ze een mooie aanvulling op de koele en strakke designobjecten.

Aan dit decor heeft Jo Peeters enkele vernuftige en originele vondsten toegevoegd. Zoals het gebruik van simpele voorzetmuren die de structuur bewust versluieren. Door storende elementen als de verwarming daarin te verwerken, worden ze niet alleen op een elegante manier aan het oog onttrokken, maar wordt ook het effect van doorlopende vlakken versterkt.

Voor de zuiderse bewoner heeft de speciaal ontworpen marmeren wastafel een heel bijzondere betekenis. Het is een echte was-tafel en geen kuip. Het water stroomt niet uit gewone kranen maar door metalen buizen. Mijmerend vertelt de bewoner hoe zijn moeder vroeger in Sardinië de was deed op een plank die lijkt op de wastafel, en hoe ze als kinderen gingen spelen in de bergen en dronken van het heldere water dat via een buis uit de bergen kwam.