Kokon met cachet

Door natuurlijke materialen en een zelfbedacht design wilde hij een intieme, trendvrije woning creëren. Het resultaat staat in het Oostvlaamse Heusden en is getekend : Frank Verplanken.

Thomas Bouman Foto’s : Sven Everaert

Moderne architektuur lijkt vandaag met een soort exhibitionisme te maken te hebben. Door vindingrijke konstrukties, grootse gevels en een opvallend design dat de argeloze bezoeker of de kritische kollega moet verbazen, wil men zijn stempel drukken op het kunstgebeuren. Deze ambitie kan tot verrassende kreaties leiden, maar evengoed tot een koude, onleefbare habitat.

Niets van dit alles bij de jonge architekt Frank Verplanken. Hij ontwierp een intiem kader waaruit elke invloed van buiten zorgvuldig gebannen werd, en waar het rustig leven is. Dat is het resultaat van een lang groeiproces, waarvan de kiemen in zijn studentenperiode liggen. Toen hij in een uitgedroogde rivierbedding in Frankrijk onder een brug doorliep, zag hij in zijn verbeelding pilonen met glas, en voelde hij de geborgenheid van de gebogen konstruktie. Het idee bleef hem volgen, en zo ontstonden de eerste plannen voor een tonvormige woning. In nauwe samenwerking met zijn vrouw zouden er nog vele ontwerpen volgen met telkens nieuwe vondsten.

De halfronde woning is ondertussen al wat ouder, en staat op een bebost en heideachtig terrein in Heusden. Vertrekpunt was het gezinsleven. ?Het gezin is de enige plaats waar men zich werkelijk thuis kan voelen, zonder de hinder van de opdringerige vercommercializeerde buitenwereld”, legt Frank Verplanken uit. ?Het was dan ook mijn bedoeling een woonomgeving te bouwen waaruit elke commerciële konventie verbannen is, en waar zonder façade kan geleefd worden.” Deze kokon heeft zes houten gebinten die rusten op betonnen sokkels. Deze konstruktie werd volledig in dennehout getimmerd en aan de binnenkant met grijze cement afgewerkt, wat ze een tijdloos cachet geeft en verwijst naar de serene sfeer van Romaanse bouwwerken.

Openheid en bewegingsvrijheid zijn de rode draad in deze boogvormige woning. De enige link met de buitenwereld is het architektenbureau aan de straatzijde ; door een grote houten schuifdeur is het afgesloten van het woongedeelte. Als je de leefkamer binnenkomt, word je overweldigd door een ruimtegevoel : zithoek, eethoek, keuken en de avondruimte op de eerste verdieping lopen in elkaar over. De achtergevel is één gigantisch raam waardoor de zon vrij spel krijgt, en het geheel baadt in een oceaan van licht. De traditionele scheiding binnen-buiten vervaagt doordat het dak drie meter uitloopt. En doordat de vijver voor en langs het huis loopt, waar hij dienst doet als dakgoot.

De inrichting is herleid tot het essentiële. Alles wat er staat, werd door Frank Verplanken zelf ontworpen en gemaakt, en hij liet zich daarbij niet verblinden door de konventionele standaardoplossingen. Hij gebruikte hoofdzakelijk drie basismaterialen : dennehout, grijze cement en baksteen. Bij een wandeling door het huis kom je ogen te kort voor de originele vondsten : een triangelvormige eettafel met daarrond trapeziumvormige stoelen staat centraal. Voor het hoge raam : een dennehouten chaise-longue. Achter de vrijstaande muur uit handgevormde baksteen ligt de keuken, die ook tot de essentie werd herleid. Geen kleine kruidenrekjes of apart ingebouwde kastjes, maar een handig rekkensysteem, ingewerkt in het boogvormige dak, waar de uitbreidingsmogelijkheden vrijwel onbeperkt zijn.

Ook op de verdieping werd de ruimtelijke vrijheid behouden : tussen avondruimte en slaapzone staan er niet veel meer dan enkele losse wandjes. Parallel met de achtergevel, over de hele breedte van de avondruimte, bevindt zich een multifunktionele werktafel waarin schakelaars en stopkontakten onzichtbaar zijn ingewerkt. De zigzagvormige zitmeubels zijn gemaakt uit Bultex en met linnen overtrokken. De drie slaapkamers liggen naast elkaar achter de voorgevel en zijn niet helemaal van elkaar afgesloten : één grote bureautafel tegen het huisbrede raam loopt immers onbelemmerd van de ene kamer naar de andere.

Blikvanger is ongetwijfeld de badkamer, die Verplanken ook volledig zelf ontwierp en in eigen beheer commercializeerde. De vormgeving en de originaliteit van het sanitair is verbluffend. Een grote wastafel, die ook gebruikt kan worden als kinderbadje, de cilindrische wc-pot en het door de smalle randen elegante bad, waarin douchen nu eens geen beproeving is. Door enkel gebruik te maken van wit email wordt de uniformiteit niet gestoord door een veelheid aan materialen. Deze badkamer leverde de architekt de designprijs op de internationale beurs Interieur 94 op.