Ze is pas 36 en wordt op de Zavel tussen de antikwiteiten verkocht.

Ook in ons land komt de Barbie-manie op gang. Maar niet elke oude pop is even waardevol.

PIET SWIMBERGHE

FOTO : JAN VERLINDE

Barbie-poppen als kostbare verzamelobjekten. Dat had niemand ooit kunnen voorspellen, en zeker de serieuze collectioneurs van antieke porseleinen poppen niet. Wel integendeel. Zij keken neer op het Amerikaanse glittermeisje. In amper een paar jaar tijd is er veel veranderd. “De Barbie-pop deed zelfs haar intrede op de Zavel, het Mekka van onze antiekhandel”, zegt Betty de Stefano die daar in de Lebeaustraat de Collectors Gallery runt. Geregeld reist ze Noord- en Zuid-Amerika af op zoek naar oude Barbies die ze hier aan de man brengt. “In het buitenland is de rage al langer bezig. Aanvankelijk waren er alleen Amerikaanse verzamelaars, maar de bui waaide over en nu zijn ook Fransen en Duitsers erg aktief. En vergeet vooral onze noorderburen niet, de Nederlanders, die een fijne neus hebben voor nieuwe verzameltrends”, legt ze uit. Ze vermoedt dat er in ons land amper een paar honderd serieuze verzamelaars van Barbie-poppen zijn. Maar het aantal groeit. Vooral jonge vrouwen, tussen 30 en 40 jaar oud, tonen interesse. Voor Betty ligt de verklaring voor de hand : “Dat heeft met nostalgie te maken, want zij vergaren nu het speeltuig waarmee ze zelf als kind speelden. ” Maar ook mannen verzamelen Barbies. De grootste collectioneurs van Europa, Billy Boy en Julian Kalinowski, zijn trouwens mannen.

In België komt de Barbie-manie nu pas goed op gang. Omdat nog weinig mensen beseffen hoe waardevol sommige “antieke” Barbies zijn, gaat er echter nog steeds veel verloren bij het opruimen van zolders. Zo verging het vroeger ook de Dinky Toys en de oude strips. Zelfs sommige brocanteurs schijnen de waarde niet goed te kennen. Dat maakt dat er voorlopig op onze vlooienmarkten nog wel wat te mazzelen valt. “Maar zo simpel is het nu ook weer niet, ” beweert Betty de Stefano, “want niet elke oude Barbiepop is even waardevol. “

Waarop moet je allemaal letten ? Volgens de Stefano speelt de ouderdom een grote rol. De oudste Barbies zijn het meest gezocht. Ze zijn het fraaist en het zeldzaamst. De firma Mattel heeft in de loop der jaren haar kollektie geregeld gewijzigd. Kenners onderscheiden verschillende generaties. Vooral de eerste, gemaakt tussen 1959 en 1967, is voor verzamelaars van belang. Daarna werd de gietvorm veranderd. De tweede generatie, geproduceerd van 1967 tot 1971, is al minder belangrijk en minder gewild. De Barbie nummer 1 is ongetwijfeld het neusje van de zalm. “Daarvan loopt de prijs gemakkelijk op tot 100.000 frank of meer. Maar ze is hier kwasi onvindbaar, omdat ze nooit in België werd verkocht. Ze dateert van 1959 en de eerste Barbies zijn hier pas in 1961 aangekomen. Daarom moet ik veel reizen, want die oudste stukken koop je alleen in Amerika. Daar onderhoud ik nauwe kontakten met verzamelaars en handelaren, ” zegt Betty de Stefano.

In de beginjaren werd de Barbie-familie sterk uitgebreid met figuren die nu soms van het toneel verdwenen zijn. In 1961 kwam Ken, het vriendje van Barbie, erbij. Een 34-jarige Ken is flink wat waard, maar naast zijn leeftijd spelen ook andere faktoren een rol. Zoals de zeldzaamheid. Ken met wijde broek of lang haar wordt veel hoger gewaardeerd dan de brave jongen in feestkleren.

Een buitengewoon kapsel kan een Barbie-pop al een meerwaarde geven. Op dat vlak hanteren de verzamelaars erg subtiele criteria. Zo zijn brunettes veel zeldzamer en kostbaarder dan blondines. Ook de huidskleur speelt een rol. Net als bij antieke porseleinen poppen is een Barbie met Afrikaanse of Aziatische trekken hoger in prijs.

De verschillende generaties zijn vrij gemakkelijk te herkennen. De oudste poppen zijn harder van materie en minder beweeglijk. Vanaf ’64 kon Barbie haar benen plooien en drie jaar later ook met de heupen wiegen, omdat de buste kon draaien.

De kwaliteit van de Barbies van de eerste generatie ligt duidelijk hoger. Hun gezichtjes zijn expressiever en hun kleding is stijlvol en perfekt gemaakt. De goedkope glitterpakjes verschenen wat later op de markt. “De pakken van de eerste poppen zijn elegant en erg verzorgd. Mattel gebruikte stof van goede kwaliteit en liet alles met de hand naaien”, zegt Betty de Stefano.

Bij de waardebepaling speelt ook de staat een grote rol. Topverzamelaars eisen gloednieuwe stukken waarmee nauwelijks of niet werd gespeeld. Maar die zijn volgens de Stefano “zo goed als onvindbaar. ” Vroeger kwam er al eens iets uit de oude stock van een speelgoedwinkel tevoorschijn. Je kan ervan op aan dat al die winkels nu zijn leeggeplunderd. De koopjesjagers zijn stad en land afgereisd en speurden in elke ouderwetse geschenkenwinkel. Wie een oude Barbie op de kop tikt in haar originele doosje mét bijbehorende kleding, mag zich gelukkig prijzen. Dit laatste is erg belangrijk, benadrukt Betty. Het volstaat niet een pop aan te kleden met oude kleding, de outfit moet perfekt passen bij de voorstelling. Van de meeste poppen werd de kleding verwisseld. Bovendien defileren Barbie en haar vrienden in zo ontzettend veel verschillende pakken dat de zoektocht erg complex is. Vergeten we niet dat Barbie er elk jaar zo’n 110 outfits bij krijgt. Nu zouden er in totaal meer dan 4500 kledingstukken voor haar zijn ontworpen. Gelukkig bestaan er handboeken die tonen welke schoenen of tasjes precies passen bij Barbie als zangeres, Olympisch kampioene of rockster. Uiteraard moet ook het kapsel bewaard zijn. Maar ook dat is niet vanzelfsprekend, omdat veel meisjes blijkbaar niets liever doen dan de lange haren van Barbie kappen.

Betty koopt alles op en houdt elk onderdeeltje zorgvuldig bij. Ze heeft dozen vol schoenen en juwelen. Zo slaagt ze erin onvolledige stukken te kompleteren. Ook de kleding die beroemde couturiers voor Barbies hebben ontworpen, zoals Yves Saint Laurent, Kenzo, Guy Laroche, Benetton en Christian Lacroix, is erg in trek.

Wat is een oude Barbie waard ? De poppen van de eerste generatie zijn het kostbaarst. De nummer 1 en 2 zijn goed voor 100.000 frank. En het gebeurt dat een prototype zelfs een half miljoen kost. Maar de rest is beterkoop. Voor een intacte Barbie mét outfit betaal je tussen de 3000 en 20.000 frank. De duurste kosten dus zoveel als de goedkoopste porseleinen poppen. Er zijn trouwens nogal wat verzamelaars van porseleinen poppen die overschakelen op Barbies. De poppen van de tweede generatie zijn goedkoop : 2000 à 3000 frank. Voor een zeldzame uitvoering loopt de prijs natuurlijk op. Kleding kan je apart kopen. Een oud kleedje verwerf je voor 500 à 1000 frank. Overdreven duur zijn oude Barbies dus nog niet. Maar we verwachten een prijsstijging. Doordat de Barbies over de hele wereld te krijgen zijn, groeit er overal belangstelling. Dit ondersteunt de marktprijs.

“Maar koop geen beschadigde of onvolledige poppen”, raadt Betty de Stefano aan. En het is belangrijk om zich goed te informeren. De beste boeken over Barbies komen uit de States. Hier en daar zijn ze in ons land verkrijgbaar. Je kan ook lid worden van een buitenlandse verzamelaarsklub. Betty de Stefano is trouwens van plan om in ons land zo’n sociëteit op te richten. Wat de verzamelwoede zeker zal doen oplaaien.

Barbies uit de sixties. Naast de zeldzaamheid en de ouderdom speelt de staat een rol. Alles moet perfekt bewaard zijn en passen. (Kollektie de Stefano)