Van Paul Desmond is de vaak geciteerde uitspraak dat hij zijn altsax wilde doen klinken als een dry martini verraderlijk droog met een licht geparfumeerd randje eromheen. Daar slaagde hij wonderwel in, hoewel ideologisch zuivere liefhebbers dat randje vaak te geparfumeerd vinden. Ook Desmonds twintig jaar lange verblijf in het kwartet van Dave Brubeck lag erg moeilijk in betere kringen. De zwaar op de handse en wraakroepend populaire pianist was daar persona non grata en verlichte fans vonden hoogstens dat de elegante solo’s van de saxofonist een en ander konden goedmaken, maar natuurlijk niet helemaal. Dat Desmond de hit ?Take Five? had geschreven, maakte hem namelijk ook behoorlijk verdacht.

In het boekje bij ?Paul Desmond, The Complete Rca Victor Recordings, 1961-1965? wordt verteld hoe hij het nummer bedacht luisterend naar het ritme van de jackpots in Reno, vurig hopend dat ze hem ooit al het mooie geld zouden teruggeven dat hij er in zijn gokkerscarrière had in gestopt. Dat lukte want de auteursrechten van ?Take Five?, grijs gedraaid in supermarkten, op radiostations en jukeboxen, en als achtergrond bij sportreportages en consumentenmagazines, leverden Desmond een vroegtijdig en royaal pensioen op en maakten hem voor de rest van zijn dagen financieel onafhankelijk. Zo hoefde hij niet zo nodig te werken en kon hij zich wijden aan andere zaken, zoals het mijmeren over een schrijverscarrière, het bedenken van rake oneliners en het versieren van mannequins. Ook daarover meldt het boekje aardige dingen, samen met voorbeelden van Desmonds humor, even droog als zijn favoriete martini. Zo was zijn echte naam Paul Emil Breitenfeld, geboren in San Francisco in 1924, zoon van een Ierse moeder. Dat veranderde hij in Desmond omdat Breitenfeld volgens hem too Irish klonk. Er staat nog veel interessants in dat boekje (een herdruk van het bibliofiele essay ?Cinq Temps Pour Paul Desmond? van Paul Benkimoun), maar nu moeten we het toch maar eens over de cd’s hebben die in de sobere zwart-witte doos zitten. Het zijn er zes en een halve, de originele zes elpees die Desmond voor Rca Victor opnam plus de nodige extra stukken : ?Two of a Mind? met Gerry Mulligan, ?Desmond Blue? met strijkers, ?Easy Living?, ?Glad To Be Unhappy?, ?Take Ten? en ?Bossa Antigua? met het kwartet. Desmond wilde daarbij absoluut geen pianist hebben om alle vergelijkingen met het Brubeck Quartet te vermijden. Hij koos daarom voor een gitarist en trof in de flegmatieke Jim Hall een gelijkgestemde ziel een wat luie liefhebber van mooie songs en iemand van weinig noten. Dat kwartet werd een luchtigere en aanzienlijk elegantere versie van dat van Brubeck. Hun gestroomlijnde muziek roept beelden op van mannen met goed uitgeruste bachelor pads, hifi-installaties, kleine sportautootjes, dames in cocktailjurken of in kasjmier pullovers op een avondlijk strand, een zwoele scène misschien in een James Bond-film, de dry martini inclusief. Een beetje de wereld van Playboy toen ik kan me levendig voorstellen hoe Hugh Hefner, gezellig lurkend aan de pijp, een plaatje van Desmond oplegt. Desmond stak daar een beetje de draak mee, zoals mag blijken uit de grappige hoesteksten, die hij zelf schreef, of uit de kitscherige coverfoto’s vooral die van ?Easy Living? is een meesterwerk in het genre. Na Kennedy en Martin Luther King, na de napalm van Vietnam verloor deze frivole jazz alle geloofwaardigheid. Vandaag roept hij nog eens het onweerstaanbare en schrijnende beeld op van een wereld waarin nog alles mogelijk was of waarin de kwellingen verborgen bleven achter een bitterzoete solo van Paul Desmond. Toen die wereld voorbij was, verliet ook Desmond ons. Hij stierf op 30 mei 1977, twintig jaar geleden. Het werd tijd dat deze verraderlijke achtergrondmuziek terechtkwam waar ze thuishoort : op de voorgrond. Voor wie een hele doos Desmond te veel vindt, is er ook een keuze op één cd onder de titel ?The Ballad of Paul Desmond?.

Paul Desmond ?The Complete Rca Victor Recordings, 1961-1965? (doos met zeven cd’s en booklet, Rca Victor/Bmg). Paul Desmond ?The Ballad of Paul Desmond? (cd met booklet, Rca Victor/Bmg).

ROB LEURENTOP

Weekend Knack geeft tien cd’s van Paul Desmond weg. Briefkaarten met The Ballad of Paul Desmond sturen naar Weekend Knack, Louis Schmidtlaan 97, 1040 Brussel, waar een onschuldige hand op 16 april de keuze maakt.

Diederik Wissels scoorde hoog samen met de stem van David Linx en met zijn eigen Hillock Songstress. Nu trekt de pianist zijn elegische temperament door in een verzameling impressionistische stukken met ritmesectie, sax, bandoneon en strijkersensemble w