Een paar weken geleden stapte ik op een vliegtuig en merkte dat er al iemand op mijn stoel zat. Vriendelijk en met humor probeerde ik de jongeman in kwestie met mijn boarding pass daar opmerkzaam op te maken. Zijn botte snauwen sneed me de adem af. Ik ben dan maar stilletjes een vrije stoel gaan zoeken. Iemand anders had misschien teruggesnauwd en dan was daar een fikse ruzie van gekomen. Een week later blafte een Antwerpse buschauffeur me toe door het open raam, omdat ik zijn goedbedoelde knipperen met de lichten niet had begrepen en aan het zebrapad bleef staan wachten om over te steken. Of het nu “ook alweer niet goed was”… Ik ben verbouwereerd op de stoep blijven staan. Zoveel verbaal geweld over zulke futiliteiten, ik kan er niet meer bij.

En dan mag een mens nog van geluk spreken. Onlangs reed iemand een buur van de stoep, en nog wat langer geleden schoot een oudere heer zijn buurman gewoon dood in de tuin.

De openbare ruimte lijkt tegenwoordig de jungle waar het recht van de sterkste geldt. De grootste mond, het felste venijn, een stevig paar vuisten zijn blijkbaar attributen die nodig zijn om te overleven. Brutaal zijn en klappen uitdelen is onder jongeren zelfs verheven tot een soort sport. Een bus in West-Vlaanderen waar scholieren andere passagiers meppen verkochten, een school in Eeklo waar een regelrecht gevecht werd georganiseerd op de speelplaats, dat zijn de twee gevallen van happy slapping – een dubieuze hit op de videowebsite YouTube – die het nieuws haalden. Zulke voorvalletjes worden gefilmd met een gsm en vervolgens op het internet gezet, op sites waar blijkbaar een opbod bestaat van dit soort heldendaden.

Het is te eenvoudig om alles te reduceren tot brutaal gedrag van Marokkaanse jongetjes. Hoewel dat absoluut niet te verschonen is. En het is helemaal onaanvaardbaar dat een CLB iemand als de zwangere Jasmijn Coeman, die op een Antwerpse school werd geslagen en geschopt door dat soort hondsbrutale bullebakjes, aangeraden wordt van school te veranderen om problemen te vermijden. Gelukkig nam de directie achteraf toch de juiste beslissing door haar weer naar school te laten komen en de boosdoeners te schorsen. Een incident waarbij recentelijk een allochtoon meisje zonder hoofddoek door jongens werd afgetuigd, wordt al te licht gebagatelliseerd en gerelativeerd.

De incidenten rijgen zich aan elkaar. Geweld, brutaliteit en onbeschoftheid zijn dagelijkse kost aan het worden. Ons verzet ertegen wordt afgestompt. Maar hoe lossen we dit op ? Zoals minister van Mobiliteit, Kathleen Van Brempt onlangs zei : nog meer schoolspotters op bussen, bijvoorbeeld, is echt maar een doekje voor het bloeden. Het is een kwestie van verantwoordelijkheid nemen, van respect betonen en respect vragen. Als iedereen uit angst zwijgt en toekijkt, verandert er nooit wat. Tussen haakjes, die angst om te reageren is begrijpelijk. Maar in een normale samenleving is iedereen mee verantwoordelijk voor wat zich in de openbare ruimte afspeelt, niet alleen degenen die een blauw uniform dragen. Een maatschappij kan niet gezond overleven als iedereen op zijn eilandje blijft zitten, veilig binnen de muren van zijn eigen huis. Opvoeden begint trouwens thuis. Al eens naar The Nanny gekeken ? Er wordt wat afgebruld in sommige gezinnen.

De toon wordt ook vaak gezet door dingen die onbelangrijk lijken. Is het u ook al opgevallen hoe vaak mensen belachelijk worden gemaakt in reclamespots ? Onder het mom van humor worden homo’s, vrouwen, oude mensen, zwakbegaafden in de talrijke reclameblokken als idiote karikaturen voorgesteld. Ook zulke, schijnbaar luchtige verschijnselen helpen mee aan het opschuiven van de tolerantiegrens voor onbeschoftheid en brutaliteit.

Reacties : tessa.vermeiren@knack.be

Tessa Vermeiren