HET PAK DAT VROUWEN MACHT GAF

Smoking forever, nog tot 23 april 2006 in

Maison de la couture, 3, rue Léonce Reynaud. Info: www.ysl-hautecouture.com.

Zie ook de modeproductie op p. 60:

Smoking voor twee.

Smoking forever is de naam van de tentoonstelling die tot eind april in het Parijse Maison de la Couture loopt. De expositie staat volledig in het teken van le smoking, het befaamde vrouwenpak dat Yves Saint Laurent veertig jaar geleden introduceerde.

“Het is een onmisbaar kledingstuk waarin de vrouw zich altijd en overal modieus voelt. Want het is een stijlelement en geen modefenomeen. Les modes passent. Le style reste”, zo verklaart de legendarische Franse couturier het succes van de smoking. In 1966 zette hij de modewereld op zijn kop door een vrouw in broekpak de catwalk op te sturen. Het was niet het androgyne karakter van de creatie dat op de eerste plaats choqueerde, maar het feit dat de broek op een doorkijkbloes werd gedragen.

De introductie van het pak voor vrouwen had een ongeziene impact op de maatschappelijke rolpatronen. In die tijd stond de smoking symbool voor macht, voor de door mannen gedomineerde professionele wereld. Door de vrouw in een gelijkaardig pak te steken, gaf Saint Laurent haar de sleutel tot eerder gesloten deuren. Pierre Bergé, levenspartner van de couturier en medeoprichter van het modehuis, verwoordde het ooit treffend : “Chanel gaf de vrouw vrijheid, YSL gaf haar jaren later macht.”

Als YSL’s muze en vriendin, stak Catherine Deneuve haar adoratie voor zijn creaties nooit onder stoelen of banken. Ze verscheen meermaals arm in arm met de ontwerper op publieke gelegenheden. Zo vergezelde ze hem, beiden strak in het pak, in 1982 op de viering van het twintigjarige bestaan van het modehuis. De legendarische foto van Helmut Newton haalde toen de cover van Elle en prijkt nu op de affiche van Smoking forever. “De smoking is viriel en vrouwelijk tegelijk”, vertelt de actrice. “Het geeft me een sterker gevoel als vrouw, het verandert mijn bewegingen.”

Sinds zijn eerste ontwerp in de jaren zestig, tekende YSL verschillende varianten op de smoking : met bermuda of jumpsuit, onder een safari-jasje, in combinatie met een lang of kort rokje. ‘Zwart’ was een constante bij de Franse ontwerper, een kleur die hij een valeur refuge, een rustpunt, noemde. Dat maakte de smoking een gepast alternatief voor Chanels petite robe noire.

In sneltempo volgden andere modehuizen met een eigen damespak, maar op de tentoonstelling in Parijs krijg je alleen exemplaren van Yves Saint Laurent te zien. Vijftig van de ruim 250 ontwerpen staan er op een zwart-wit geruite vloer, als pionnen uit een schaakspel. Curator Christophe Martin legt uit : “De introductie van de smoking voor vrouwen was een vorm van machtsoverdracht. Ik wilde dat de paspoppen eruitzagen als strijders, daarom zette ik ze op een kamergroot schaakbord.” Je ziet er het eerste ontwerp voor de smoking uit 1966, tot het laatste uit 2002, toen YSL de haute couture vaarwel zei.

Door Marjolijn Vanslembrouck