Bijna negentig procent van de boekenwurmen kruipt wel eens met een boek onder de wol, en meer dan de helft gaat er zelfs dagelijks mee slapen. Dat blijkt uit de meer dan 3000 antwoorden op onze enquête.

Anna Luyten en Iris Hens Illustratie : Sandra Schrevens

Romans, tijdschriften, kortverhalen, reisverhalen en non-fictie zijn geliefkoosde bedlectuur. Een spannend boek houdt meer mannen dan vrouwen uit hun slaap. Maar er zijn meer mannen dan vrouwen die een nachtje doorlezen. Tien procent van de partners van de boekenwurmen stoort zich aan dat boek dat mee naar bed moet, 74 % knijpt een oogje dicht. Bijna de helft van de koppels leest wel eens samen in bed. Dat is zowat de korte samenvatting van de enquête bij onze lezers, die door Weekend Knack werd georganiseerd in samenwerking met de Vereniging ter bevordering van het Vlaamse boekwezen (die jaarlijks de grote Boekenbeurs op touw zet). Van de 3000 mensen die meededen waren er 69,5 % vrouwen en 30,5 % mannen. We hebben duidelijk te maken met echte boekenwurmen : 84,2 % leest dagelijks, 36 % leest minstens een boek per week. Uit de antwoorden op de vraag wat men leest, blijkt dat vrouwen eerder naar een roman of kortverhalen grijpen dan mannen. Mannen lezen meer kranten en iets meer tijdschriften.

Lezen in bed is meestal van korte duur : 40 % leest ongeveer een kwartier tot een half uur, 36,7 % leest een halfuurtje tot een uur voor het slapengaan. In bed worden er vooral romans gelezen (87 %), tijdschriften (53,4 %) en kortverhalen (28,5 %).

En waarom lezen mensen in bed ? Het is ontspannend, het is er rustig, en een spannend boek kan je niet makkelijk wegleggen.

Theo Lenaerts (hoofdredacteur jeugdblad) : ?Ik sukkel al jaren met één groot probleem bij het lezen in bed : koude schouders. Meestal begin ik op mijn rug, tot mijn schouders koud worden. Dan draai ik me op m’n zij. De linkerzij is ideaal om de linkerbladzijde te lezen en de rechterzij om de rechterbladzijde te lezen. Vervolgens ga ik op mijn buik liggen. Maar dat is helemaal niet comfortabel. Dan moet ik op mijn ellebogen steunen en ontstaat er een tochtgat. Ik voel de koude luchtstroom zo binnenkomen, helemaal naar onderen toe. En dan moet ik weer op mijn rug gaan liggen met alle gevolgen vandien. Ik geloof nu dat ik er iets op gevonden heb. Daarstraks had ik met vrienden nog een gesprek over lezen in bed. Iemand vertelde me over een liseuse. Dat is een soort schoudermanteltje. Ik had er nog nooit van gehoord. Nu ben ik daar dus naar op zoek. Of naar een lieve grootmoeder die er eentje wil breien voor mij. Een boek dat goed openvalt, vind ik heel belangrijk. Zulke dikke kanjers zijn een echte verschrikking in bed. Ik heb nu een uitgever gevonden die weet wat ik zoek : goede boeken die je zonder problemen in bed kan meenemen. Romans en poëzie, afhankelijk van de stemming waarin ik die avond ben. Ik moet er wel voor opletten dat ik niet te lang lees. Een mens is vlug een nachtje bezig. Als ik ’s ochtends van mijn boek opkijk en ik merk dat het buiten al licht aan het worden is, kan ik soms serieus schrikken.?

Paul Soeten (marktkramer) : ?Ik vind lezen in bed zalig. Maar mijn beroep laat het niet altijd toe. Ik ken mezelf : eens ik begin te lezen, kan ik niet meer stoppen. Als ik de volgende ochtend vroeg de markt opmoet, leg ik mijn boek ver weg. Meestal lees ik romans in bed, als ontspanning. Bij een tijdschrift moet ik nog te veel nadenken. Dat kan je overdag op de lege momenten al eens doorbladeren. Aan een boek begin je niet als je maar vijf minuutjes hebt. Ik lig meestal op mijn rug als ik in bed lees. Dat is ongelooflijk moeilijk met een tijdschrift : het plooit steeds dicht. Het is al moeilijk genoeg om een boek zo lang vast te houden. Maar nu heb ik de oplossing gevonden. Ik heb zo’n tafeltje gekocht waarmee ze ontbijt op bed serveren. Dat zet ik ’s avonds voor me. Ik leg er dan een paar zware boeken op en tegen die stapel zet ik het boek dat ik wil lezen. Het enige dat ik dan nog moet doen, is met één hand het boek openhouden en met de andere de bladzijden omslaan. Zo kan ik uren blijven lezen. Mijn vrouw stoort zich niet aan mijn leeswoede. Ze zegt nooit iets over het licht dat te lang blijft branden. Ze zeurt niet over het geritsel als ik een bladzijde omsla. Maar soms wil ze nog gezellig wat praten. Als goede echtgenoot leg ik mijn boek dan wel opzij. Het vrouwtje komt nog altijd vóór een goed boek.?

J.M.H. Berckmans (auteur) : ?Mijn boeken zijn geen dingen die in bed gelezen kunnen worden. Het zijn geen slaapmutsen. Mijn boeken zijn daar niet voor geschikt. Van mijn boeken moet je wakker worden. Ze schudden je door elkaar. Alhoewel. De mensen doen ermee wat ze willen. Ik trek er mij verder niets van aan. Ik lees zelf nooit in bed. Ten eerste : een bed dient daar niet voor. Ten tweede : ik lees nooit.?

Saskia Decocker (docente talen) : ?De juiste houding vinden, dát vind ik het lastigst. Meestal begin ik een beetje rechtop, geleund tegen een kussen. Dan zak ik wat onderuit en ga liggen. Maar ik hou het nooit lang vol in één bepaalde houding. Dus lig ik te keren en te draaien met mijn boek. Ze zouden zo’n machine moeten uitvinden die je boek vasthoudt en de pagina’s omslaat. Ik kan het me niet voorstellen niet in bed te lezen. Mijn vriend werkt tot twee uur’s nachts. Ik kruip meestal alleen in bed. Dan is lezen een leuk tijdverdrijf. Kortverhalen zijn mijn favoriete bedlectuur. Onlangs waren het de verhalen van Margareth Atwood. Ik lees meestal maar een halfuurtje. Bij een roman zit je dan nog maar net in het verhaal en je zou al moeten stoppen. Kortverhalen kan je lezen tot ze af zijn. Mijn vriend stoort zich wel eens aan het licht dat te lang blijft branden. Maar ik kan het niet helpen, ik moet het doen, anders lig ik nog uren wakker. Als hij voelt dat ik nog lang lig te woelen, zegt hij ook wel eens : ‘Doe het licht maar weer aan en neem je boek. ‘ Dat laat ik me nooit twee keer zeggen.?

Aster Berkhof (auteur) : ?Oh, neen. Neen. Ik kruip nooit met een boek in bed. Ik lees het liefst buiten. Ik herinner me dat ik als kind een boom had waar ik inkroop om een veilig plekje te zoeken om te lezen. Ik lag dolgraag op mijn buik in het gras boeken te lezen. Maar in bed heb ik het nooit gedaan. Wij mochten dat niet van mijn moeder. Ik begrijp wel dat mensen steeds meer in bed gaan lezen. Er is zo weinig plaats in de huizen dat als ze eens rustig willen zitten, ze met hun boek in bed moeten kruipen.?

Magali Bonijns ( account director reclamebureau) : ?Ik moet kunnen lezen voor ik in slaap val. Altijd en overal. Zelfs als ik om vier uur ’s nachts thuiskom van een fuif kruip ik met een boek of een tijdschrift onder de wol. Moe of niet, als ik niets meer lees, blijf ik nog uren wakker. Die leesdrang in bed is bij mij wel erg sterk. Ik lees al van jongsaf. In mijn studententijd las ik gemiddeld een boek per dag. Je zou me een getraind lezer kunnen noemen. Ook in bed. Ik heb er nooit moeite mee om de juiste leeshouding te vinden. Ik kan het moeiteloos urenlang. Ik lees niet alleen romans, ook tijdschriften komen op mijn nachtkastje terecht. Van vakliteratuur tot vrouwenbladen. Het enige dat ik niet in bed kan lezen, is een krant : dat is me toch iets te onhandig. Mijn partner is niet altijd zo gelukkig met mijn leesdrift. Hij weet dat ik het niet kan laten, ik doe het al jaren. Maar als het te lang duurt, moppert hij wel eens. Dat het lichtje in zijn ogen schijnt, of het lampje nu nog niet uitmag, hoe lang het nog gaat duren… Soms stop ik op zijn verzoek, behalve als het te spannend is. Hij moet zich maar neerleggen bij een goed verhaal.?

Fred Brouwers (radiomaker en auteur) : ?Tijdens mijn vakantie kruip ik vaak ’s middags met een boek in bed. Het bed is overdag zo’n afgesloten wereldje, een plek waar je afgeschermd zit. Heerlijk, ’s namiddags met je boek onder de wol kruipen, alsof ze je in bed minder kunnen raken. Maar ’s avonds lees ik nooit onder de lakens. Ik lig pas rond halftwee in bed. Ik zou na een halve bladzijde indommelen. Ik vind het niet erg dat mensen mijn boeken mee naar bed nemen om in te slapen. Sommige lezers zeggen mij zelfs : ‘Je mag het mij niet kwalijk nemen, maar jouw boek ligt bij ons op het toilet. ‘ Het kan toch dat mijn werk daar zijn geëigende plek vindt ? Of als mensen makkelijker inslapen door te lezen wat ik geschreven heb, kan ik daar alleen maar gelukkig mee zijn. Wat is er heerlijker dan iemand de slaap te bieden.?

Eline Claus (studente communicatie) : ?Liggend lezen kan ik niet. Ik stop altijd twee kussens achter mijn rug en ga rechtop in bed zitten. Ik trek mijn knieën op, zodat ik er mijn boek op kan leggen. Dan moet ik het niet de hele tijd zelf vasthouden, want daar krijg ik spierkramp van. In de winter trek ik mijn deken op tot onder mijn kin en trek ik zelfs handschoenen aan. Dat bladert wel moeilijk, maar bevroren vingers doen dat ook. Meestal lees ik een half uur tot een uur. Want na een uur in die houding voel ik dat mijn benen of armen of voeten beginnen te slapen. Ik word dan zelf ook moe. In het weekend lees ik zelden. Als ik thuiskom na een avondje stappen, ben ik te moe om nog te lezen. Of een beetje tipsy. De letters dansen voor mijn ogen, en dat leest dan weer niet zo vlot.?

Herman Brusselmans (auteur) : ?Ik lees graag in bed. Maar kanjers zoals de dagboeken van Andy Warhol neem ik niet mee onder de wol. Ik zou er mijn pols mee verstuiken. Mijn eigen boeken vind ik zeer geschikt om in bed te lezen. De gedachte alleen al ! Iemand die met mijn boek in bed kruipt… Dat is toch zalig. Dat geeft mij een fantastisch gevoel. Hoewel… Waar men mijn boeken leest, doet er niet toe. Belangrijk is dát men ze leest.?

Erik De Cat (bediende) : ?Het is een ritueel geworden, dat lezen in bed. Als ik een tijdje lees, worden mijn ogen moe en val ik makkelijk in slaap. Mijn vrouw vindt dat heel vervelend. Zij kan niet slapen als er nog licht brandt. Ze vraagt zich af waarom ik niet in de woonkamer ga lezen. Voor mij is dat geen oplossing. Als ik daar bijna inslaap, moet ik nog helemaal naar boven en dan ben ik terug klaarwakker. Lezen in bed is voor mij als een slaappilletje.?

André Van Halewijck (uitgeverij Van Halewijck) : ?Ik heb mijn hele studententijd in bed gestudeerd. Maar een boek lezen in bed heb ik nooit gedaan. Ik lees de hele dag en vaak tot net voor het slapengaan, maar ik zal mijn boek nooit mee onder de wol nemen.?

Chris Boudewijns (verantwoordelijke verkoop Uitgeverij Singel 262) : ?Mensen bellen ons wel eens om erover te klagen dat boeken uiteenvallen. Dat heb je met van die gelijmde boeken : als je de rug plooit, beginnen de pagina’s los te komen. Ik denk dat niet zozeer de kwaliteit van het boek belangrijk is, maar de kwaliteit van het bed. Je moet in een bed recht kunnen zitten om te lezen. Als je platligt, moet je dat boek de hele tijd omhooghouden. Dan kan je toch niet veel meer lezen dan een pocket. Ik heb zelf een bed waarvan ik het hoofdeinde kan rechtzetten, maar lees nooit boeken in bed. Hoogstens een tijdschrift.?

Leo De Haes (uitgeverij Houtekiet/Hadewych) : ?Ik lees terwijl ik op mijn buik op het tapijt lig, ik lees op een bank, ik lees aan tafel, overal, behalve in bed. Maar los daarvan denk ik dat er niets praktischer is om mee naar bed te nemen dan een boek. Dat handige formaat maakt zelfs de toekomst van het boek uit. Je kan nog zo bezeten zijn door de nieuwe media, ik kan me moeilijk voorstellen dat mensen hun computer mee naar bed nemen om nog wat te lezen.?

Deden mee aan de enquête (die verscheen op 28 augustus) en winnen een boekenbon van 1000 fr. : Katty De Neef uit Asse, Nele Peeters uit Langdorp, Véronique Dupont uit Sint-Gillis-Waas, Jan Vanherck uit Retie, Tony Knippenberg uit Hasselt, Danny Verbruggen uit Kampenhout, Saskia Lietaert uit Wakken, Jelle Reijnders uit Bonheiden, Georges Wullen uit Poperinge en Marleen Deseure uit Gistel. En 50 andere (bed)lezers krijgen een entreekaartje voor de Boekenbeurs toegestuurd. Om hun voorraad bedlectuur aan te vullen.