FREDERIQUE VAN DER WAL

Ze behoort al jaren tot de modellen-top-10 in Amerika, de parade van wisselende voornamen als Cindy, Linda, Naomi, Christy en Claudia. Maar Frederique van der Wal plukt ook een appel voor de dorst met een eigen bad- en lingerielijn en sinds kort een eigen parfum.

Bas Senstius

Pas als de ober aanstalten maakt om de tafel af te ruimen, realiseer ik me dat ik een unieke kans heb gemist : een plaatje schieten van supermodel Frederique van der Wal, zichtbaar genietend van een enorm bord friet. Als paparazzo moet je in de wieg gelegd zijn. Frederique grijnzend : ?Te laat boy. Ach, er zijn genoeg foto’s van mij in omloop, je vindt wel iets.” Kan dat eigenlijk wel, friet eten in haar vak ? ?Ik ga mijn leven er echt niet voor veranderen.” We zitten op een van de weinige terrassen die New York rijk is, vanwege een gewoonte die niet echt New Yorks is : ?Hier mogen we roken.”

?Hi Frederique”, roept een passant, waarbij hij een high five in het luchtledige maakt en doorloopt. Hollands welvaren (1,79 m, 59 kg, 91-64-91) als publiek bezit in New York, er valt mee te leven. ?New York is een stad waar de anonimiteit behouden blijft. Hoogstens zeggen mensen iets in de trant van ‘Hi, I respect your work’, en lopen door. In het begin dacht ik ‘O God, wie is dat ook weer’. Vrouwen reageren meer op mij dan mannen. ‘My husband loves you’, dat soort dingen. Mannen zijn vaak een beetje geïntimideerd.” Recent kwam er een einde aan een heftige verhouding, maar eenzaam is ze zeker niet.

De 27-jarige Nederlandse Frederique van der Wal heeft zich redelijk aangepast aan the american way of life, al duurde dat even. ?In het begin ging ik weleens onverwacht bij mensen langs, kopje thee drinken, en dan zaten ze me aan te kijken alsof ik gek was.” Inmiddels bewoont ze een riant appartement in Manhattan, samen met twee katten, een enorme hoeveelheid strips en een levensgrote Kuifje-pop. ?De mensen komen nu gewoon bij mij thuis, dat is gezelliger. Een Nederlandse vriendin woont hier, en ook mijn broer gaat in Manhattan wonen als alle formaliteiten in orde zijn.”

In Den Haag verdiende ze een zakcentje door te klussen. ?Auto’s wassen, schoonmaken, en ik heb ook nog als serveerster gewerkt.” Omdat haar ouders niet wilden betalen voor een skivakantie, vroeg een kennis haar waarom ze niet ging modellen. ?Ja God, hoe haal je nu snel even geld ? Ik was zeventien en had geen idee wat dat inhield. Deze jongen nam mij mee naar een bureau, en ik kon iets gaan doen voor De Bijenkorf. Ik kreeg mijn geld, 750 gulden, ben op vakantie gegaan, en daarna begonnen ze me een beetje te bellen.” Een understatement. Tot haar eigen verrassing haalde ze enkele reclameopdrachten binnen, waarna Avenue besloot haar op de cover te zetten. ?Toch heb ik nooit een carrière als model nagestreefd, ik zag het altijd als een tussenfase.”

De American Dream is haar tien jaar geleden min of meer toevallig in de schoot geworpen, zo bekent ze, al heeft ze er wel degelijk hard voor moeten werken. Het wereldberoemde Elite Model Management organiseerde de jaarlijkse Look-of-the-Year wedstrijd in 1985, waarvoor ook Frederique werd gevraagd mee te doen. De voorronden in Nederland werden georganiseerd door Cosmopolitan. ?Ik was niet eens officieel ingeschreven en had geen idee wat het inhield, maar je kon een Peugeot 205 winnen, en dat vond mijn broer wel wat.” Zelf had ze nog geen rijbewijs. ?Ik heb die auto gewonnen en meteen verkocht.” Tot verdriet van haar broer. De internationale wedstrijd werd dat jaar gehouden op Mauritius. ?Daar ben ik samen met een vriendin naartoe gegaan. Voor veel van die Amerikaanse vrouwen was het een droom die uitkwam, maar wij waren gewoon twee doodgewone Hollandse meiden. Als ze ons naar onze toekomstplannen vroegen, had ons antwoord helemaal niets te maken met modellen of mode. Ik wilde een businessopleiding gaan volgen. Per ongeluk won ik nog ook.” De felbegeerde prijs : een tweejaarscontract bij Elite.

Eenmaal terug in Nederland vergat ze het contract en richtte ze zich op haar VWO-einddiploma. ?Daarna wilde ik wat in de wereld gaan rondkijken, in Italië of zo.” Totdat ze zich het Elite-contract herinnerde. Het bleek haar great escape. ?Toen mijn ouders overleden, wilde ik eigenlijk niet in Holland blijven.” Onder het motto ?wie niet waagt, wie niet wint” besloot ze de stap te wagen. Ze was achttien toen ze alleen en met slechts 750 dollar in travellercheques in New York arriveerde, vastbesloten zich niet te laten intimideren door de harde wetten van de modellenwereld.

Dat haar modellencarrière zo snel van de grond zou komen, had ze nooit durven dromen. Zelf schrijft ze haar opmars in de bladen toe aan het toeval. ?Ze hadden kennelijk net dat gezicht nodig en die kleur van haar. Je hebt een look nodig, en die heb je of die heb je niet. Neem Claudia Schiffer : toevallig was ze op de juiste plaats en het juiste moment, anders was het nooit wat geworden. Ze is een beetje een Duits boerenmeisje, als je haar in het echt ziet ook. Het heeft echt met geluk te maken. Linda Evangelista bijvoorbeeld, dat is niet een hele mooie meid maar wel een heel goed model. Die heeft een soort karakter om zichzelf heen gecreëerd, altijd een andere stijl fotografie, en zo maakte ze van zichzelf een ster. Er zijn er maar een paar die het echt zelf gemaakt hebben. Christy Turlington is uitermate mooi, en heeft daarom succes. Soms werk ik met meisjes van wie ik denk : dat die nooit ontdekt zijn ! Je moet alleen tegen de juiste mensen oplopen.”

De invloed van fotografen op een modellencarrière is vaak beslissend, en Frederique werkte met de grootsten uit het vak. ?Mensen als Steven Meisel en Patrick Demarchelier kunnen echt iemand creëren. Als zij zo’n meisje van vijftien, zestien jaar oppikken, kan het ineens allemaal gebeuren.” Frederique hoefde niet gecreëerd te worden : de look had ze al in huis, en ook uitstraling en karakter waren in meer dan voldoende mate voorhanden. Voor Richard Avedon poseerde ze in de wereldberoemde Revlon-campagne most unforgettable women in the world. In geen tijd haalde ze de covers van alle grote bladen : Arthur Elgort fotografeerde haar voor Harper’s Bazaar, voor de Amerikaanse Vogue stond ze voor de camera’s van Irving Penn, en Francesco Scavullo is verantwoordelijk voor alle Cosmo-covers. Ook Herb Ritts richtte zijn lenzen op de Haagse, maar de opdrachtgever is ze vergeten.

Het grote geld zit echter niet in coverfoto’s. ?Dat levert misschien een paar honderd dollar op, meer niet. Maar het is wel goed voor je pr.” Reclamecampagnes en printwerk (catalogi), dat zijn de gouden bergen. ?Toen ik voor de eerste keer een campagne deed voor Guess-jeans, dat zal een dikke vijf jaar geleden zijn, waren ze net groot aan het worden. Wayne Maser deed dat. Wat Guess gelukt is, zou iedereen wel willen : ze hebben een totaal-image gecreëerd. En het image heeft het product verkocht.” Het zijn niet de minste bedrijven die met Frederique in zee zijn gegaan : Revlon, Vichy, L’Oreal, Diet Coke en Rolling Rock Beer, om er maar enkele te noemen. Ook maakte ze naam door frequent te verschijnen in de wereldberoemde Amerikaanse lingeriecatalogus Victoria’s Secret.

Ondertussen liggen in de belangrijkste boekhandels in New York grote stapels van Model, een boek van modejournalist Michael Gross, waarin de glitterwereld van schone schijn genadeloos wordt ontleed. De ondertitel laat aan duidelijkheid niets te wensen over : The ugly business of beautiful women. Inside-verhalen over seks, drugs, rock-‘n-roll, list en bedrog, kortom, zo ongeveer de eerste associaties die de modellenwereld oproept bij de oppervlakkige beschouwer.

Frederique beaamt : ?Je moet een sterk karakter hebben, stevig in je schoenen staan. Deze business maakt meiden ontzettend onzeker. Ik liep in het begin eens een modeshow, en toen zei zo’n meisje : ‘Don’t you think you ‘re a bit too fat to be doing this sort of work ? ‘ Moet je net tegen mij zeggen. ‘I think you are too black to be seen’, antwoordde ik. En zelf zo’n omvang.” Maar de zogenaamde anorexia-trend schijnt alweer voorbij te zijn. ?Van die uitgemergelde meisjes, verschrikkelijk.”

De aandacht van de modewereld kan echter van de ene dag op de andere weg zijn. ?Ik had alle bladen gedaan in Amerika, en opeens is dat dan afgelopen, dan hebben ze het wel gezien met je. Zo is de business nu eenmaal.” Ze mag de modewereld dan wel omschrijven als hard en gemeen, maar dat neemt niet weg dat de nadelen in geen enkel opzicht opwegen tegen de voordelen : ?Denk alleen maar aan het geld. En ook de manier waarop je de wereld rondreist, is natuurlijk fantastisch. Je komt op plaatsen waar je als toerist nooit komt omdat er gewerkt moet worden op rustige plekjes. Je ontmoet ook zo ontzettend veel mensen dat het je, als je daarvoor openstaat, een goede basis geeft voor je latere leven.”

Bovendien had de ?nuchtere Hollandse”, zoals ze zichzelf graag omschrijft, tijdig maatregelen genomen voor haar leven na de catwalk. Tussen alle werkzaamheden door rondde ze drie opleidingen af : Business Management op de New York University, en Kunstgeschiedenis en Onroerend Goed op de New School. ?Een avondschool waar leraars werken die lesgeven in het vak dat ze overdag beoefenen. Er zaten mensen van twintig tot tachtig, erg stimulerend en leuk.” Een beslissing waar ze nooit spijt van heeft gekregen. Ze had in haar omgeving te veel opgebrande modellen gezien die na een aantal succesvolle jaren in de modebusiness in een diep gat waren gevallen.

?Laatst werkte ik met een meisje met wie ik zeven jaar geleden ook al eens had gewerkt. Zij was ermee opgehouden. Al haar geld was gewoon op, terwijl ze kei- en keihard had gewerkt. Het duurt maar tien jaar of minder. Net zoals bij sportsterren, die trouwens veel meer verdienen dan modellen, al gaan we die kant nu wel een beetje op.”

Drie jaar geleden keerde ze terug naar haar vaderland. ?Ik had het wel gehad, wist niet meer welke kant ik opwilde. En daar kwam ik op het idee te investeren in een badpakkenlijn die ik in Amerika wilde brengen. Vanwege die catalogi voor Victoria’s Secret had ik hier een enorme bekendheid opgebouwd, en dat was net in de periode dat modellen echt fenomenen werden. Ik wilde altijd al in zaken gaan, en nu kregen modellen de kans om op televisie te komen en interviews te doen. Ik heb beide dingen kunnen combineren. Het is ongelooflijk hoe je met de pers in dit land kunt omgaan. Je mag je producten promoten. Als je in Nederland een talkshow doet, mag je je product niet op tafel zetten, alleen maar een boek.” Als eerste Nederlandse trad ze onder meer op in het veelbekeken televisieprogramma The Lifestyles of the Rich and Famous. Haar opleiding kwam nu goed van pas. Het resultaat is een eigen bedrijf van door haarzelf ontworpen zwemkleding voor vrouwen van 15 tot 45 onder de naam : Freddi Q, by Frederique. Te koop bij het luxewarenhuis Saks, en er zullen meerdere winkels volgen. Sinds oktober vorig jaar verovert ook haar eigen parfumlijn de Amerikaanse markt. ?Ik ontvang uitsluitend royalty’s, en stop er dus geen geld in.” Tussendoor nam ze twee succesvolle fitnessvideo’s op. ?Dat was een aparte ervaring. Zwaar. Ik ben een sportmens, maar niet iemand die elke week naar de gym gaat. Op een gegeven moment stond er een stukje in de krant : For the health fanatics, you maybe would like to know that Frederique is doing exercise-videos while chainsmoking.”

?Eind 1995 lanceerde ik een lingerielijn, en dat kan echt waanzinnig worden : Frederique Intimate. Dat wordt een eigen afdeling in een van de grootste winkelketens in Amerika, J.C. Penney. En het leukste vind ik dat ik zeggenschap heb over zowel de creatie, verpakking als de marketing. Dat heb ik altijd willen doen. Ik ben nu een businessvrouw die niet meer uitsluitend wordt beoordeeld op haar look.”

Als model bereikte ze de top. ?Op dat niveau bestaat er geen concurrentie.” Maar als zakenvrouw zal ze alle zeilen moeten bijzetten om haar onderneming tot een succes uit te bouwen en de concurrentie steeds een slag voor te blijven. Tot nog toe slaagt ze in dat opzet, en tien jaar nadat ze de oversteek naar de VS waagde, zal Frederique nu de omgekeerde weg afleggen om haar parfum te promoten. De beslissing om de badpakkenlijn ook in Europa te verkopen, heeft ze nog niet genomen. Belangstelling is er wel.

?In Nederland had ik nooit kunnen doen wat ik hier heb gedaan. Daar zeggen ze : ‘Je bent een vrouw, veel te jong, ja dahag. ‘ Hier in Amerika kun je alles bereiken als je bereid bent er keihard voor te vechten. Dan krijg je je kans. De afgelopen twee jaar heb ik me kapot gewerkt, en sinds begin 1995 heb ik een assistent. Los van mijn advocaat, accountant en zakenadviseur zijn we maar met zijn tweeën. Wat ik wil bereiken, is dat Frederique op een gegeven moment helemaal op zichzelf staat. Net als Jill Sander, die creëert iedere keer weer een image.”

Ze blijft echter een Hollandse in New York : ?Laatst had ik haring meegenomen, dat kan precies in die zes uur. Mijn vrienden dachten dat ik hen wilde vergiftigen. Er is hier ook een Hollands zaakje met kerstbrood, drop en beschuit.” Bij het afscheid wijst ze me op een passerend kind, sorry, een meisje. ?Zij is model en doet het nu vrij goed, een totaal nietszeggend modaal Amerikaans type. Die valt straks heel hard, je kunt het soms zien. Ze heeft nu al zo’n arrogante manier van doen. Waarschijnlijk eindigt ze in de goot.” Dat zal haar niet overkomen : niet voor niets wijdde het beroemde zakenblad Forbes onlangs een aantal pagina’s aan haar. ?Dat beschouw ik als mijn grootste verwezenlijking tot nu toe.”

‘Het grote geld is niet te rapen met coverfoto’s voor grote bladen.