FILM

AUTENTICITEIT

De Spaanse burgeroorlog is een zelden behandeld onderwerp in de bioskoop. Alleen daarom al, loont “Land and Freedom” zeer de moeite. De Britse filmer Ken Loach maakt hiermee een politieke film, die weer aansluit bij zijn meer militante periode uit de jaren zeventig. Het is een sober epos waarin de konflikten worden geobserveerd door de ogen van David (Ian Hart, die John Lennon speelde in “Backbeat”), een werkloze jonge kerel uit Liverpool die zich in de lente van 1936, tijdens de beginfaze van de Spaanse burgeroorlog, in de strijd tegen de fascisten stort.

Wat de film biezonder maakt, is dat het geen simpele ode is aan de anti-fascistische strijd waarin duidelijk is wie de goeden en wie de slechten zijn. Wat Loach werkelijk interesseert, zijn de konflikten binnen het republikeinse front. De kineast toont hoe onervaren de idealisten van het verzet tegen Franco zijn, hoe stuntelig het er tijdens de belegeringen en schermutselingen met de fascisten soms toegaat en vooral hoe tweedracht binnen de eigen rangen de militia en de anarchisten aan de ene kant, de kommunisten aan de andere voortdurend de strijd ondermijnt.

Loach en zijn vaste scenarist Jim Allen verduidelijken hoe pogingen van de Spaanse werkende klasse om revolutionaire veranderingen door te voeren, klem werden gereden door de republikeinse regering die werd gedomineerd door de stalinisten. Ze werden daarin bijgestaan door de Spaanse kommunistische partij, die tegemoet kwam aan Stalins wensen om het kapitalistische westen te paaien.

Loach probeert de ingewikkelde en zware materie wat verteerbaarder te maken door de verscheurdheid en bewustwording van de aanvankelijk naieve held met een hartstochtelijk liefdesverhaal te kombineren wat lang niet altijd even geslaagd is en naast scènes die zinderen van autenticiteit ook veel stroef-didaktische taferelen oplevert.

Zie interview met Ken Loach in Knack nr. 41.

– “Land and Freedom” van Ken Loach, met Ian Hart, Rosana Pastor, Iciar Bollain, Tom Gilroy.

DISKETTE

Het computervirus is niet de enige ziekte die in “The Net” aan bod komt : in deze stuntelig geplotte film spelen ook aids en Altzheimer een dubieuze rol. Sandra Bullock is in deze cyber-thriller een geobsedeerde computeranaliste wier hele leven zich achter haar PC afspeelt. Ze krijgt toevallig een diskette in handen, een schijfje vol geheime informatie, waarmee een ondergrondse groep van computerterroristen de meest geheime kodes kan breken. Bijna de hele film lang is Bullock op de vlucht voor de samenzweerders die hun gesofistikeerde technologie gebruiken om haar betaalkaarten en haar rijvergunning, alles waarmee ze haar identiteit kan bewijzen, uit te wissen en haar tegelijk op te zadelen met de valse identiteit van een misdadiger. Dit had best een spannende en angstaanjagende thriller kunnen worden, die ook zinnige zaken zegt over extreme aliënatie in een supratechnologische samenleving, die overheerst wordt door de computer en waarin het individu slechts bestaat bij gratie van de opgeslagen elektronisch gekodeerde informatie. “The Net” is helaas niets van dit alles. Voor een film die zogezegd inspeelt op de fascinatie voor Internet en de informatietechnologie is het visueel allemaal heel tam en banaal. Zelfs de computergrafieken zijn slaapverwekkend. Regisseur Irwin Winkler slaagt er warempel in om cyberspace nog vervelender te maken dan het in de ogen van de leek al is. De plot moet het stellen zonder enige ingenieuze of verrassende wending, het is één eindeloze, grotesk ongeloofwaardige achtervolging. We sukkelen van de ene routineuze aktiescène in de andere. Wie Bullock de bus zag besturen in “Speed” zou verwachten dat de aktrice ook hier enige energie aan de prent zou verlenen. Vergeet het, Bullock is al even tam als de rest. Hoe vreselijk “The Net” ook is, het had natuurlijk nog erger gekund. Met Julia Roberts in de hoofdrol, bijvoorbeeld.

– “The Net” van Irwin Winkler, met Sandra Bullock, JeremyNortham, Dennis Miller, DianeBaker.

VIDEO RAADSEL

Het grote publiek liep destijds storm voor deze imponerende Boris Pasternak-verfilming, die nu ter gelegenheid van de dertigste verjaardag weer op video te koop wordt aangeboden. Een romantisch liefdesverhaal wordt door regisseur David Lean en zijn scenarist Robert Bolt opgeblazen tot een grandioos epos, waarin de verpletterende natuur en de ongure Russische winters een belangrijke rol toebedeeld krijgen (de sneeuw is hier even indrukwekkend als het zand in “Lawrence of Arabia”). Omar Sharif speelt met vochtige, bloeddoorlopen ogen de dichter-dokter Zhivago, het poëtische raadsel rond wie Lean met veel elan de Russische Revolutie rekonstrueert. De prent werd destijds door de serieuze filmpers de grond ingeboord, maar is nu aan een welkome rehabilitatie toe. De toen als ouderwets bestempelde kwaliteiten (van de tomeloze romantiek tot de nepdecors en ditto landschappen) worden beter met de jaren. De vertolkingen van Julie Christie (als Zhivago’s grote liefde) en Rod Steiger (als haar korrupte beschermer) springen eruit. De nadrukkelijke balalaika-score is van Maurice Jarre, zijn “Lara’s Theme” werd wereldberoemd. Er zijn talloze cinematografische meesterstukjes, bijvoorbeeld de briljant gemonteerde scène waarin Zhivago vanop een balkon de nachtelijke optocht van de bolsjewieken gadeslaat, en ziet hoe de vreedzame betogers door het verdoken opgestelde leger worden gemassakreerd.

* * * * “Doctor Zhivago” (Warner Home Video).

LEVENSHONGER

Gelukkig is er nog de video om te genieten van de Oscar-winnende rol die Jessica Lange ten beste geeft in “Blue Sky”, een film die bij ons niet eens de bioskoop haalde. De Britse regisseur Tony Richardson overleed kort na de opnamen in 1991 aan aids. En omwille van de financiële perikelen van de produktiemaatschappij Orion bleef de prent ook in Amerika jarenlang op de plank liggen.

Richardsons afscheidsfilm lijkt op een gotische soap opera van Tennessee Williams, gesitueerd op een Amerikaanse legerbasis. Lange is de Maggy the Cat-achtige zuidelijke schone, nu eens ten prooi aan manische depressies, dan weer gedreven door geweldige levenshonger. Tommy Lee Jones speelt haar geduldige echtgenoot, een beroepsmilitair die betrokken geraakt bij geheime atoomproeven. Zowel zijn duistere aktiviteiten als haar geflirt met de majoor zorgen voor explosieve situaties. Die twee tema’s de nukleaire proeven en de stormachtige huwelijkskrisis zitten niet bijster goed in elkaar gedraaid, maar de akteurs zijn zo overrompelend dat we veel door de vingers zien. Lange neemt in de loop van het verhaal allerlei filmsterposes aan : een Brigitte Bardot-achtige sekspoes op Hawaï ; een getormenteerde Marilyn Monroe wanneer het gezin met twee kinderen getransfereerd wordt naar Alabama ; een Elizabeth Taylor-achtige glamourkoningin bij de afreis naar Californië. Maar onder al deze uiterlijke vermommingen, schittert dezelfde bruisende, sensuele aktrice.

* * “Blue Sky” (Columbia Tristar Home Video).

PATRICK DUYNSLAEGHER

“Land and Freedom” : geen simpele ode aan de anti-fascistische strijd.

Bullock in “The Net” : supratechnologische samenleving.

TOP 10

1.

Filmfestival Gent : laatste vier dagen van de filmmaraton, met nog een aantal niet te missen films : “A Brighter Summer’s Day” van Edward Yang, “Mute Witness” van Anthony Waller, “Clockers” van Spike Lee, “Le Ballon Blanc” van Jafar Panahi.

2.

Le Regard d’Ulysse : magistrale, bespiegelende film van Theo Angelopoulos over de tocht van een uitgeweken filmmaker (Harvey Keitel) door de geruïneerde, verscheurde landen van de Balkan.

3.

The Wild Bunch : integrale versie van de laatste grote western, hét meesterwerk van Sam Peckinpah en één van de grootste Amerikaanse films tout court.

4.

La Cérémonie : Claude Chabrol transformeert een zwartgallige misdaadgeschiedenis van Ruth Rendell tot een giftige sociale kroniek over de klassenstrijd in modern Frankrijk.

5.

The Madness of King George : somptueus akteursfestijn waarin Nigel Hawthorne schittert als de Engelse monarch met een steekje los.

6.

Land and Freedom : zie bespreking.

7.

Dolores Claiborne : uitstekende psychologische thriller naar niet-huiverroman van Stephen King, fenomenaal geakteerd door Kathy Bates en Jennifer Jason Leigh.

8.

The Neon Bible : de Brit Terence Davies in het land van Edward Hopper. Gena Rowlands is de uitbundige tante die het leven van een adolescent in de jaren veertig opvrolijkt.

9.

Desperado : stijlbewuste rock’n’roll spagettiwestern van Robert Rodriguez, met een ironische Antonio Banderas als de gringo die in Mexicaans stadje zijn stoutste revolverkunstjes demonstreert.

10.

Species : leuke SF-horrorprent van Roger Donaldson over buitenaards wezen dat in de bedrieglijke gedaante van een blonde moordgriet nachtleven in L.A. onveilig maakt.