EVEN PAUZEREN

Niemand heeft er me ooit van beschuldigd dat ik overdreven diplomatisch ben. Soms zou ik beter mijn mond houden in plaats van er zomaar uit te flappen wat ik denk. Zoals vanavond. We zitten aan tafel bij Amerikaanse vrienden. Het voorgerecht (lauwe tomaat met komkommer) en het tussengerecht (strikjespasta met bloemkool zonder een lekje saus) hebben we al achter de rug als onze gastvrouw Lori het hoofdgerecht, gebakken zalm, op tafel zet. Dat wordt dus zalm met zalm. Of toch niet. “Oh, ik ben de appelmoes vergeten!” zegt Lori. Ik proest het uit. “Appelmoes! Waarom kwak je geen roomijs op de vis?” “Nee, appelmoes past er beter bij”, zegt Lori ernstig. De glazen pot applesauce van het merk Mott wordt met de lepel erin op tafel gezet. “Ik heb in een Gents restaurant ooit pladijs met appelmoes gegeten”, zegt Tom, “dat was wel lekker.” U ziet het, hij is veel beleefder dan ik.

Lori was naar mijn gevoel ook niet zo beleefd toen ze een tijd geleden samen met haar man bij ons op bezoek was. “Laat ons elkaar de hand geven en bidden”, zei ze toen ik de soep had uitgeschept. Ik viel bijna van mijn stoel van het schrikken over zoveel arrogantie. Maar het was ongetwijfeld goedbedoeld. Zoals het wel goedbedoeld zal zijn dat ze me na het dessert, terwijl we nog wat zitten te kletsen en naar Jonny Lang luisteren, een lichtpaars boek aanreikt. “Ik denk dat dit je zal interesseren”, zegt ze vriendelijk. Ik lees de titel: The new menopauze years. The wise woman way. Alternative Approaches 30-00. Ik schuif het boek met een zucht van me weg. “Menopauze!” hoor ik mezelf cynisch zeggen. “Wat is dat toch een commerce geworden de laatste tijd. Onze grootmoeders hebben het overleefd zonder al dat advies en pillengedoe. Als mijn tijd is gekomen, sla ik me er ook wel door.” Onze gastvrouw is niet uit haar lood geslagen. “Dit boek leert je hoe je je lichaam op natuurlijke wijze kunt voorbereiden op de veranderingen, het raadt bijvoorbeeld vier soorten kruidenthee aan…” “Ik lust geen thee”, onderbreek ik haar. “Doe geen moeite, meiske”, zou mijn grootmoeder haar zeggen als ze hier zou zijn, ” ge kunt evengoed tegen den hond zijn gat klappen.” En zoals gewoonlijk zou ze gelijk hebben: het gesprek leidt nergens heen.

Voor wie het zich mocht afvragen, het enige wat ik vanavond heb gedronken, is leidingwater. Het is alleen dat ik me mateloos erger aan al die mensen die zich keer op keer door gewiekste kwakzalvers laten vangen. Een tijdje geleden kregen die kwakzalvers gratis reclame in de Oprah Winfrey Show, een programma waar elke ochtend ruim acht miljoen Amerikaanse vrouwen op afstemmen. “Bent u in uw menopauze en weet u het niet?” vroeg Oprah op een bezorgde toon aan haar kijkers. Een voor een kwamen haar gasten in beeld. De ene had last van koude voeten, de andere verloor soms haar zelfbeheersing, nog een andere had migraineaanvallen. De jongste was 33. “Ik had geen idee dat dit me zou overkomen”, zei ze droef.

Oprahs vraag was enigszins misleidend, want het programma ging niet over de menopauze, maar over het jongere zusje ervan: de perimenopauze. Sinds de Wereldgezondheidsorganisatie het fenomeen in 1996 definieerde, heeft de markt van pillen, kruiden, zalfjes en natuurlijk boeken voor perimenopauze-slachtoffers een hoge vlucht genomen. De afschuwelijke symptomen zouden twee tot acht jaar voor de laatste menstruatie toeslaan. Maar sommige dokters beweren dat ze al vijftien tot twintig jaar voor de finale cyclus kunnen optreden, wat de markt van perimenopauzerende patiënten minstens verdubbelt. Misschien bent u wel zelf zo’n patiënt zonder het te weten, zoals Oprah zei. De lijst van symptomen (koude voeten, warme voeten, hevige maandstonden, lichte maandstonden, een gedaald libido, een verhoogd libido) is zo lang en tegenstrijdig dat u er ongetwijfeld iets in zult vinden dat op u van toepassing is. Zodat u kunt zeggen: ‘Ah, daardoor komt het dus’ en naar de apotheek of natuurwinkel kunt rennen om het bijbehorende middeltje van uw keuze te kopen. Daar gaat het in feite toch om. Als je de mensen ervan kunt overtuigen dat symptomen waar bijna iedereen wel eens last van heeft, een ‘nieuwe ziekte’ aankondigen, kun je enorme winsten maken.

Het farmaceutisch bedrijf Eli Lilly begrijpt dat goed. Vorig jaar verstreek zijn patent op Prozac zodat iedereen nu dat ‘wondermiddel’ mag maken en Eli Lilly de superwinsten verliest. Wat doet het bedrijf? Het verpakt de pillen in nieuwe doosjes met een zonnebloemetje erop, geeft het de naam Sarafem en lanceert dat als de nieuwe mirakelkuur voor alle kleine en grote ongemakken die veel vrouwen ervaren in de dagen voor hun menstruatie. En natuurlijk neemt het een patent op Sarafem (in feite Prozac met een minuscule toevoeging) zodat het alweer een monopolie van zeven jaar heeft. Mijn eigen gynaecologe stopte het me ongevraagd in de handen. “Dit is een nieuw, onschadelijk middel tegen pms”, zei ze, “probeer het eens en laat me weten wat u ervan vindt.” Toen ik de bijsluiter las en ontdekte wat erin zat, liet ik haar weten wat ik ervan vond. Dat vond ze niet zo leuk. Ik zei het al, voor diplomaat ben ik niet in de wieg gelegd.

Jacqueline Goossens, vanuit New York