Een zoektocht zonder einde

Lexus is een luxueus buitenbeentje dat al jaren hoog scoort met zijn kwaliteit en nu ook voor een uitgesproken designtaal kiest. Designer Wahei Hirai over de L-finesse-filosofie.

Lexus is het luxueuze geesteskind van Toyota-ontwerpers. In 1989 werd de eerste Lexus losgelaten op de Noord-Amerikaanse markt, pas later werden Europa en Japan aangepakt. Die allereerste Lexus leek als twee druppels water op de Mercedes S-klasse uit die tijd, maar dat deerde de ontwerpers niet. De Amerikanen evenmin : die kregen voor hetzelfde geld veel meer auto dan bij de Duitsers en ze hapten gretig toe. Zeker toen al snel bleek dat de kwaliteit van de Lexus die van alle andere auto’s overtrof.

In Europa liepen de zaken minder vlot. De bewoners van het oude continent hadden het niet zo voor de nieuwlichter, status was voor hen verbonden met traditie en traditie betekende Mercedes, BMW en Jaguar. Ook toen Lexus kleinere modellen op de markt zette, aarzelden de Europeanen.

Dat is nu aan het veranderen, twee factoren maakten het merk incontournable : op technisch vlak lanceerde Lexus vorig jaar zeer innoverende ontwerpen en uiteindelijk werd ook het design op een andere leest geschoeid. De indrukwekkendste technische prestatie werd vorig jaar neergezet. Met de RX400h bracht Lexus de hybride technologie in een segment waar niemand die verwachtte. Na alle kritiek die SUV’s de voorbije jaren te slikken kregen, kwam Lexus met het juiste antwoord : een luxueuze terreinwagen die gemiddeld slechts 8,1 liter/100 km verbruikt. Dat lukte door naast de V6-benzinemotor, die 272 pk ontwikkelt, nog twee elektrische motoren te monteren. Maar er was meer dan een harmonieus samengaan van benzine en elektriciteit. Ook de vierwielaandrijving bleek onuitgegeven. Terwijl de benzinemotor in combinatie met een elektrische motor de voorwielen aandrijft, levert de tweede elektrische motor extra power aan de achterwielen. Dat betekent dat er zelfs geen vaste verbinding meer bestaat tussen de voor- en de achtertrein, en ook dat was gedurfd. Baanbrekend zelfs.

Dat het niet om een eendagsvlieg gaat, onderstreepten de technici onlangs door ook een hybride versie van de GS te lanceren. Verwacht wordt dat het hele Lexus-gamma in de toekomst met die uitgekiende en zuinige techniek zijn voordeel zal doen.

Ook op het gebied van design staat Lexus al met één been in de toekomst. De schitterende en elegante concept car LF-A wist met zijn tijdloze elegantie vriend en vijand te verleiden en de styling van zowel de nieuwe GS als van de IS spreekt voor zichzelf. De Japanners omschrijven hun streven als de zoektocht naar de essentie van luxe als basisprincipe van het merk.

HET BESTE VAN TWEE WERELDEN

Daarom gingen we in Frankfurt aan tafel zitten met Wahei Hirai, de verantwoordelijke voor Lexus’ global design. Hirai is een Japanner met humor, die vlot maar niet altijd even verstaanbaar Engels spreekt. Hij is niet alleen bezeten door design, hij wist al van zijn vijfde dat hij autodesigner wilde worden, en veert nog op als hij eraan terugdenkt.

Klopt het dat een Frans product het vuur heeft aangestoken ?

Wahei Hirai : Dat klopt, het is allemaal door de Citroën DS gekomen. Ik was vijf of zes jaar toen ik die voor het eerst zag. Met zijn koplampen en die fenders leek het wel een tuig dat uit een droom of uit een andere wereld kwam. Een echte UFO, maar onvergetelijk mooi. I was shocked. Twee jaar later onderging ik nog zo’n diepgravende indruk toen ik oog in oog kwam met de eerste beelden van de Lancia Florida 2, die Pininfarina ontworpen had. Die was helemaal niet avant-gardistisch, maar gewoon onwaarschijnlijk mooi en perfect geproportioneerd. Ik sprak er vrienden en bekenden over aan, maar niemand kende die auto’s, laat staan dat ze begrepen waarover ik het had. En toen dacht ik, ik moet wel een genie zijn dat ik dat allemaal kan vatten en anderen niet. ( lacht)

Er was wel een beetje een genie nodig om Lexus op het goede designspoor te helpen. De eerste generatie leek meer op een kloon van een Duits merk.

( lacht) Die tijden liggen definitief achter ons. Enkele jaren geleden zijn we serieus gaan nadenken over de richting die we behoorden in te slaan en hoe we onze originaliteit konden bewijzen in het segment van de premium cars. Niemand trok onze kwaliteit in twijfel, evenmin de soepelheid van onze motoren. Maar het ontbrak ons aan een boodschap over de Lexus-filosofie. Uit die discussies is het idee van L-Finesse ontstaan, leadingedgefinesse – en dat idee hebben we in verscheidene concept cars en prototypes gestalte proberen te geven.

Uiteindelijk gaat het over drie begrippen in één : seemlessanticipation, intrigingelegance en incisivesimplicity (vooruitstrevende anticipatie, intrigerende elegantie en compromisloze eenvoud) omdat ze samen de Japanse mentaliteit van wellness omschrijven.

De nieuwe designfilosofie kreeg de naam L-Finesse mee, voor Europeanen blijft dat een wat vage term.

Ik geef toe dat de omschrijving moeilijk ligt. Ik slaag er zelf ook niet in om dat geheel in woorden te vatten. Omdat het helemaal niets te maken heeft met een bepaalde vorm of een bepaalde lijn. Het gaat om het gevoel dat opgeroepen wordt door die vorm. Je kunt dat ervaren bij het beluisteren van muziek of bij het bekijken van een kunstwerk. Ik kan finesse soms heel sterk, heel energetisch aanvoelen en dus ga ik op zoek naar een designtaal die dezelfde gevoelens oproept en vertaalt. Dat is ons doel en dat is mijn taak hier. Het is in de eerste plaats aan kunstenaars of ontwerpers gegeven die finesse te vinden, maar het juiste antwoord kun je nooit omschrijven en misschien raakt het nooit echt ingevuld. Vergelijk het met een schilder die zijn hele leven lang geen antwoord vindt op zijn zoeken naar schoonheid, maar toch blijft doorgaan. Ook wij moeten blijven proberen omdat alleen dan waar-achtige originaliteit kan ontstaan.

Jaren geleden stond ik bij Pininfarina in Italië oog in oog met die fameuze Lancia Florida 2, waarvan er maar één exemplaar gebouwd werd. Pininfarina reed er zijn hele leven zelf mee en toen ik de auto zag, was ik nog meer onder de indruk. Zwart, met een lichtblauw, leren interieur, de deuren die op een ouderwetse manier openden, eigenlijk ging het om een behoorlijk conservatieve lijn. Maar wat mij betreft de perfecte combinatie. Toen ik ernaast stond, wist het wel zeker : dit was een meesterwerk.

In tegenstelling tot de klassieke merken uit het topsegment, kunt u niet terugvallen op een lange geschiedenis om er de basiswaarden uit over te nemen.

Als merk hebben we nauwelijks een geschiedenis, maar onze cultuur heeft die wél. Vooral in de kunstgeschiedenis zit er veel waardevols, het is de kunst om daaruit te gaan putten. Dus gingen we op zoek naar een senseofvalue en probeerden die op de één of andere manier te vertalen naar het autodesign. Dat is niet eenvoudig, maar het leek ons de meest voor de hand liggende weg om ons met onze identiteit te onderscheiden van Europese, zeg maar Duitse merken. Tegelijkertijd werd het ook al eerder gedaan : die eenvoud, die hightech, die natuurlijkheid zijn in sommige meubelontwerpen terug te vinden, en ook in de mode.

Maar er is natuurlijk geen beter voorbeeld dan Sony om te illustreren hoe dat op een zeer functionele en toch zeer mooie manier verwezenlijkt kan worden. Het grappige is dat buitenlandse designers in onze studio’s in Californië en Nice ons een beetje de ogen hebben geopend. Zij zagen beter dan wijzelf welke de J-factor, de Japanse eigenheid was. Compacte packaging behoorde daartoe, zoals we die in de Toyota Yaris uitwerkten, maar ook innoverende lijnen zoals bij de Aygo en zelfs de Endo, die overigens door een Franse designer werden ontworpen, speelden een rol.

Uw potentiële klant is niet zo jong, en daardoor vaak een tikje conservatief. Is het mogelijk om met een innoverend design die klant aan te spreken ?

Dat is een heel terechte vraag, mijn antwoord is dat ouder niet noodzakelijkerwijze conservatiever betekent. Laat ons zeggen dat de premium customer iets rijper is. Elke nieuwe generatie brengt een nieuwe waardenschaal mee in die groep, ook al wil die zich niet meteen met die groep identificeren. Ze wil zichzelf blijven in die groep. Een jonge, succesvolle executive met geld en status mikt op een premium car, maar zoekt toch een product dat verschillend is van de traditionele, wat conservatiever lifestyle van andere leden van die groep. Natuurlijker zijn ook die nieuwe klanten wat conservatiever, maar niet in dezelfde zin als hun vader of grootvader dat was.

Met de hybride auto’s kwam er ook nog een onverwachte technologische sprong voorwaarts. Terwijl dat voor Europeanen juist een ingewikkelde weg lijkt.

Niet voor ons Japanners. Het ligt niet in de Japanse mentaliteit om één waarde tegen een ander uit te spelen. We geloven niet zo in absolute keuzen, kijken veel rond en proberen over te nemen wat elders bestaat en waardevol is. Zo kun je in Japan voedsel kopen dat een mengsel is van Europees en Indiaas. We brengen verschillende oplossingen op een harmonieuze manier samen en geven er een nieuwe waarde aan. Dat is precies wat er gebeurd is met de hybride motor : in eerste instantie was die bedoeld om het milieu te sparen, maar we begrepen ook dat automobilisten tegelijkertijd wat extra power wilden, en de tweede generatie van de Toyota Prius speelt daar beter op in. Die evolutie werd doorgetrokken naar de Lexus RX400 h, die combineert het beste van beide werelden. Een hybride auto voelt in Japan niet aan als iets wat erg ingewikkeld is, veeleer als een nieuwe oplossing met twee sterke punten.

Door Pierre Darge

“Vergelijk het met een schilder die zijn hele leven lang geen antwoord vindt op zijn zoeken naar schoonheid, maar toch blijft doorgaan.”

“Als merk hebben we nauwelijks een geschiedenis, maar onze Japanse cultuur heeft die wél.”