Dodoens

Is dit een waardevol boek ?

Het is niet alleen een waardevol, maar tevens een beroemd naslagwerk ! Dit is een exemplaar van het wereldvermaarde Cruydt-boeck van de Mechelse botanicus Rembert Dodoens (1517, Mechelen-1585, Leiden). Hij studeerde geneeskunde, kosmografie en aardrijkskunde aan de universiteit van Leuven en schreef zijn eerste boek over sterrenkunde. In 1554 kwam de eerste versie uit van zijn kruidenboek. Helemaal in de geest van de Renaissance wilde hij de wetenschappelijke kennis verspreiden onder de bevolking. Net als Simon Stevin publiceerde hij daarom in het Nederlands. Zijn kruidenboek verscheen pas daarna in het Latijn. Zoals veel van zijn intellectuele tijdgenoten, zoals Erasmus met wie hij nauwe contacten onderhield, was Dodoens een progressieve wetenschapper die zich in protestantse kringen thuis voelde. Ook binnen zijn vakgebied durfde hij veel ter discussie te stellen. Tot dan toe namen wetenschappers veel kennis over van de vorige generaties. Dodoens schreef de botanische kennis van vroeger niet klakkeloos over, maar toetste die aan de werkelijkheid. Zijn kennis was daardoor extra gestructureerd en wetenschappelijker, wat hem tot een van dé plantkundigen van zijn tijd maakte. Dodoens weigerde in 1557 een leerstoel aan de Leuvense universiteit. In 1563 en 1572 werd hem ook het ambt van lijfarts van Phillips II aangeboden in Spanje, maar ook dat weigerde hij. In 1574 vertrok hij echter als hofarts naar het keizerlijke hof van Wenen. En in 1582 kreeg hij wel een leerstoel in Leiden, wat meteen zijn religieuze en politieke overtuiging verduidelijkt. Zijn kruidenboek werd in 1608 postuum heruitgegeven, aangevuld met zijn eigen notities en informatie van de twee andere beroemde Vlaamse botanici, Clusius en Lobelius, over onder meer de Amerikaanse planten. In deze context past volgens apotheker Bob Van Haverbeke ook de uitgave van 1618, uitgegeven bij Francoys van Ravelingen (die een familielid was van Plantijn). In 1644 verscheen de meest volledige versie van het boek, niet in Nederland, maar bij Moretus in Antwerpen. Ondertussen kwamen er nog vertalingen op de markt in het Frans, Engels en Tsjechisch. Het boek was dus een waar succes en had enorme invloed op de plantkunde. Volgens expert Van Haverbeke ligt de waarde van een volledig exemplaar met een goed bewaarde band op 2500 euro. Indien perfect bewaard kan deze oplopen tot 4000 euro. Gezien dit boek in een mindere staat verkeert, ligt de waarde wat lager.