COLUMN

Aan het eind van haar zwangerschapsverlof nam Gerd een au pair in huis die op haar dochter Anna zou passen de uren dat ze buitenshuis was. Ze werkte vaak thuis, dus dat zou nog wel meevallen voor allebei. Via een agentschap vond ze Helen, een 19-jarige Ierse. Misschien was het een beetje romantisch om te denken dat alle Ierse vrouwen zachtmoedig zijn en goed wiegeliedjes kunnen zingen. Snel bleek dat Helen vooral ’s avonds in de pub zong, ’s morgens met een kater opstond en dan nauwelijks voor Anna kon zorgen. Er werd gepraat, er werd geprobeerd afspraken te maken. Dat zette geen zoden aan de dijk. Gerd merkte dat Helen ook thuis aan de fles zat. Op een dag viel ze, dronken, met de baby op de arm. Helen werd na drie weken naar huis gestuurd en Gerd weigerde het agentschap de 20.000 frank fee voor bemiddeling te betalen.

Voor ze wegging vertelde Helen dat ze eigenlijk liever naar Londen had gewild, maar dat het agentschap Brussel had aangeraden omdat dat zeker zo’n leuke uitgaansstad was en omdat Belgische ouders minder streng zijn dan Britse. Het agentschap had ook niet de moeite genomen om vooraf kennis te maken met Gerd en haar man. Dit gebeurde in oktober, in Brussel. Helen verdiende bij Gerd 12.000 frank per maand, het minimum voor au pairs in België ligt rond de 8000 frank per maand.

In Amerika, in de buurt van Boston, zat de 19-jarige Britse Louise Woodward in de cel, veroordeeld wegens moord op de 8 maanden oude Matthew Eappen, een van de twee kinderen die ze oppaste als au pair. Ze zou het kind door mekaar geschud hebben toen het vreemd ademde en ze het niet kon doen stoppen met huilen. In paniek belde ze de hulpdiensten, maar Matthew was hersendood en overleed een paar dagen later. Zijn ouders klaagden haar aan.

Ook in het geval van Helen en Gerd had zo’n drama kunnen gebeuren.

In de States werd met scherp geschoten op de moeder van Matthew Eappen, een arts die drie dagen per week werkte en dan haar kinderen bij de au pair achterliet. Louise Woodward kon rekenen op de verontwaardiging van de halve wereld. Ze werd aanvankelijk veroordeeld tot levenslang (effectief 15 jaar), maar de rechter oordeelde nadien dat ze niet schuldig is aan moord maar aan onvrijwillige doodslag, en reduceerde het vonnis tot de 279 dagen die ze in voorarrest had doorgebracht.

Want wie treft hier schuld ? Het au-pairsysteem is een verkapte vorm van slavernij. Aan meisjes die naar het buitenland willen voor de ervaring of om een taal te leren, wordt voorgespiegeld dat ze deel gaan uitmaken van een gezin en ook nog een beetje moeten helpen met de kinderen en het huishouden. Zesmaal 5 uur per dag en 2 babysitavonden per week, zo is het optimaal in België, is dat een beetje ? Het agentschap screent hen nauwelijks. Enige ervaring met jonge kinderen, laat staan met baby’s, is welkom maar niet noodzakelijk. De ouders zijn eigenlijk op zoek naar een goedkoop inwonend kindermeisje, annex huishoudelijke hulp. Ze krijgen er dikwijls een groot kind bij dat hun huis gebruikt als uitvalsbasis om een stukje van de wereld te zien. Als alles goed gaat en iedereen veel geduld heeft, kan het uiteindelijk een positieve ervaring worden. Maar hoe vaak loopt het fout of bijna fout ?

In het proces rond Louise Woodward kocht het betrokken agentschap zijn schuld af door een deel van de proceskosten te dragen. Dat verhinderde dat zijn verantwoordelijkheid aan de kaak gesteld werd. Want wat doen ze anders dan koppelbaas spelen ? Eigentijdse slavendrijvers zijn het, die geld verdienen op de rug van tieners op avontuur en werkende moeders op zoek naar betaalbare hulp. En die blijkbaar nauwelijks of niet aansprakelijk gesteld kunnen worden als er door hun onverantwoordelijkheid drama’s gebeuren.

Tessa Vermeiren