2007 is een sauternesjaar

Met het weer sloegen ook de prognoses rond bordeaux 2007 drastisch om : van veelbelovend, over beangstigend, naar tevreden. Uiteindelijk wonnen de beste wijnboeren. En de sauternes.

Elk jaar worden in Bordeaux de bakens uitgezet van het nieuwe oogstjaar : nu is 2007 aan de beurt. Alain Vironneau, voorzitter van het CIVB ( Conseil Interprofessionnel du Vin de Bordeaux) kwam in België de algemene toestand uiteenzetten, hij bracht vooral de boodschap dat die toestand goed is : “Het millésime 2007, 5,7 miljoen hectoliter of vier procent minder dan in 2006, betekent niettegenstaande de drijfnatte augustusmaand een retour naar de ‘echte’ bordeaux : elegantie en finesse. De overgeconcentreerde, haast Californische wijnen zijn passé, dit wordt een millésime van de consument.” Met dit laatste bedoelt hij dat het een jaar wordt om te drinken, niet om te speculeren, de prijzen zouden moeten zakken. Hij beweert ook onomwonden dat de rotzomer werd gered door een perfect naseizoen : september en oktober waren droog en zonnig met koele nachten waardoor de tannines konden rijpen en de fruitige zuren behouden bleven. Men kon dus de oogstdatum kiezen en afstemmen op de percelen.

De economische crisis in de regio zou voorbij haar kritische punt zijn. De uitvoer stijgt weer (ongeveer twee miljoen hectoliter, waarde 1,39 miljard euro, of een stijging met respectievelijk 7 en 9 procent). Het evenwicht tussen productie en consumptie is min of meer hersteld. Het aanbod werd verminderd door het rendement per hectare wijngaard op 50 hl te plafonneren, door 360.000 hl wijn te distilleren en door 1800 ha wijngaard te rooien (cijfers 2006). Dat rooien is nog niet voldoende : de overproductie, ongeveer 500.000 hl, komt overeen met 10.000 ha wijngaard.

De ordening van de markt herstelde vooral het geloof in het appellationprincipe. De consument wenst traceerbaarheid voor zijn voeding (Waar komt dit vlees vandaan ? Waar komt deze wijn vandaan ?) Voor wijn is de evidentste spoor de gecontroleerde origine. Bordeaux is trouwens redelijk met zijn appellations : in Frankrijk zijn er 450, waarvan slechts 57 in Bordeaux.

2007, een jaar van uitersten

Het millésime 2007 werd dus gered door het goede najaar. Van 26 augustus tot einde oktober was er de hele dag zon, met koelte ’s nachts en een zachte wind uit het oosten. Waardoor alles mooi kon drogen en droog bleef. De cabernets, zowel de franc als de sauvignon, hebben daar ten volle van kunnen profiteren. Maar het najaar kan maar iets goedmaken als er iets goed te maken is. 2007 werd meer dan ooit het jaar van de goede wijnboer. Het was uiterst belangrijk om permanent in de wijngaard te werken. Sproeien met kopersulfaat tegen meeldauw, groen oogsten en juist ontbladeren voor meer optimale rijpheid, al gaat dat ten koste van het volume. Maar een diepe rijpheid, die gegenereerd wordt door de zon en de augustuswarmte, kan een wijnboer niet te voorschijn toveren. Wel finesse, elegantie, boeket en frisse levendigheid in het beste geval.

Alles begon met een uitzonderlijk warme april : verscheidene dagen kwam de temperatuur in de buurt van 30 graden. Met een gemiddelde temperatuur van 16,1 graden werd het de warmste april sinds honderd jaar. Met als resultaat snelle groei van de wijnranken met overvloedig gebladerte en een bloemzetting op 20 mei, meer dan twee weken voor tijd. Een nieuwe 2005 was op komst, dacht men. Maar het zou verkeren.

Met de regen kwam de koelte, de hele zomer keken de wijnboeren sip : minder warmtedagen, minder zonne-uren. De wijnstok bleef maar groeien en bladeren zetten, in plaats van voor zijn vruchten zorgen. Daarmee gingen alle dromen over een groot jaar voor rode bordeaux definitief verloren. Wat de wijngaard toonde, leek meer op een nachtmerrie : dikke, barstende, rottende en onrijpe druiven.

In september kwam, eindelijk maar te laat, warmte en droogte. De laat rijpende cabernet sauvignon werd wel zoet genoeg (alcohol in de latere wijn), maar ontwikkelde geen echte diepe rijpheid meer. De witte wijnen, die minder last hebben van het marginale augustusweer, doen het daardoor ‘normaal’ goed. Ze werden vol, aromatisch en fris geoogst de eerste week van september.

Het glas liegt niet

Barometers en neerslagcijfers geven een belangrijke indicatie, maar de échte test blijft het proeven. Door de afwezigheid van ‘rijp’ fruit schiet de bitterheid onmiddellijk in de neus : een soort aureool van vegetale inkt. In het begin is de smaak in de mond soms gedragen door zachte alcohol, maar die evolueert naar een lege bitterboot, arm en schraal, zonder enig spoor van smakelijkheid. Na het doorslikken komt een afgrijselijke opstoot van naakt, niet door fruit gedragen bitter. In 2007 kon men de ergste suites tanniques ooit tegenkomen.

De officiële bordeauxlezing, met professor Denis Dubourdieu als woordvoerder en Alain Vironneau van het CIVB als gangmaker, probeert die armzalige schraalheid een ” retour au vrai Bordeaux” te noemen, alsof men de volmaaktheid van 2005 wil doen vergeten. De 2005 is trouwens wereldwijd uitverkocht of in de handen van speculanten. Er circuleert zelfs een nieuwe klimatologische stelling : twee dagen goed weer in september zou gelijk zijn met één dag goed weer in augustus. Zo kon het goede najaar de kille augustusmaand doen vergeten. Onzin natuurlijk. In het begin van de zomer moet de plant door waterschaarste ( stress hydrique) gedwongen worden om op te houden met groei en bladzetting, waardoor hij enkel nog met zijn druiven bezig is. Welnu, in augustus 2007 is de druivenstok blijven doorgroeien en is er nooit meer een echte rijpheid gekomen. Door met vakkennis en op het juiste moment te ontbladeren (vooral de onderste bladeren moeten weg vóór ze de gevreesde vegetale groenheid naar de vruchten brengen), en door een drastische opbrengstbeperking kon de boer redden wat er te redden viel, maar ‘grootheid à la 2005’ was toen al uitgesloten.

MARGAUX

Toch zijn er goede wijnen gemaakt, vooral in Margaux : de chateaus d’Angludet, Labégorce, Lascombes en Rauzan Gassies zijn onberispelijk goed. Er is een klein voorbehoud voor gestrengheid bij La Tour de By, Brane-Cantenac, Cantenac Brown, Desmirail, du Tertre, Durfort Vivens, Kirwan. Malescot Saint-Exupery, Prieuré-Lichine, Rauzan Ségla en Siran.

HAUT-MEDOC

In Haut-Médoc zijn Belgrave en La Lagune onberispelijk goed en is er een klein voorbehoud bij Camensac, Cantemerle en La Tour Carnet.

SAINT-JULIEN

Beychevelle is de absolute winnaar, Léoville Poyferré en Saint-Pierre blijken onberispelijk en is er een klein voorbehoud bij Langoa Barton.

PAUILLAC

In Pauillac konden we geen onberispelijke wijn proeven, een klein voorbehoud bij Grand-Puy Ducasse, Lynch-Bages en Pontet-Canet.

SAINT-EMILION

Veel ronduit slechte wijnen, waaronder Dassault, Angélus en Grand-Mayne, maar ook onberispelijke : Larcis Ducasse, Pavie-Macquin, La Dominique, Troplong Mondot en vooral Clos Fourtet. In de categorie “met klein voorbehoud” : Figeac, Balestard La Tonnelle, Larmande, Canon en Canon-la-Gaffelière, en ook Gazin, Clinet en Beauregard uit Pomerol.

PESSAC-LEOGNAN

Pessac-Léognan is misschien wel de slechtste AOC van het jaar : op 20 stalen is enkel Domaine de Chevalier onberispelijk goed en de Fieuzal, de France en Les Carmes Haut-Brion komen uit de proeverij met klein voorbehoud.

Het is opvallend dat de meeste van de goede wijnen uit de stal komen van Stéphane Derenoncourt : La Grappe, een conglomeraat van de wijndomeinen waar hij als consulent optreedt. In die groep zijn ook nog onberispelijk goed : Beauséjour (Montagne Saint-Emilion), Vrai Canon Bouché (Canon-Fronsac), Clos des Prince (Saint-Emilion), Faurie de Souchard (Saint-Emilion), Ferrand Lartigue (Saint Emilion), Jean-Faure (Saint- Emilion), Guadet-Saint-Julien (Saint-Emilion), Godeau (Saint-Emilion), Siaurac (Lalande de Pomerol), Le Prieuré (Saint-Emilion), Sansonnet (Saint-Emilion), Cadet-Bon (Saint-Emilion). Domaine de l’A (Côtes de Castillon) en een schitterende Bellevue (Saint-Emilion).

Renaissance in de sauternes

Er komt eindelijk wat schot in de sauternes. Het schitterende domein Château Guiraud van de Canadese magnaat Frank Narby (110 ha) stond sinds 1986 te koop. De huidige regisseur van het domein Xavier Planty heeft onlangs (april 2006) de koop kunnen afsluiten met twee grote tenoren van de Bordeauxse wijnbouw en met de erfgenaam van het automerk Peugeot : Robert Peugeot. Het tweemanschap is niet het eerste het beste : graaf Stephan von Neipperg, eigenaar van Château Canon-la-Gaffelière in Saint-Emilion en Olivier Bernard, eigenaar van het Domaine de Chevalier in Pessac-Léognan. Er zal worden geïnvesteerd.

Château d’Yquem kwam enkele jaren geleden in de handen van luxegigant LVHM, het werd ‘bevrijd’ uit de wat slapende wereld van de familie de Lur-Saluces. De nogal sympathieke graaf Alexandre de Lur Saluces voelde zich wel hoog verheven boven de communicatie en de commercie en ging uiteindelijk ten onder aan een woekerende familieruzie. Pierre Lurton werd door Bernard Arnault van LVHM als directeur aangesteld. Het eerste resultaat is een prijsexplosie : in 1999 kostte een fles d’Yquem nog 75 euro, de 2001 ging tot 200 euro en de 2005 kostte en primeur zelfs 400 euro per fles, ex kasteel. Yquem wordt nu tot tienmaal duurder verkocht dan bijvoorbeeld Guiraud, dat stuwt ook de rentabiliteit van de andere omhoog.

Ook op lokaal politiek vlak is er veel beweging. Vroeger had iedereen van de driehonderd eigenaars in de appellation één stem bij de AOC-vergaderingen. De Crus Classés, een minderheid van 24 op de 300, konden geen positieve invloed uitoefenen. Dat verandert nu : met één stem per vijf hectare wijngaard doen de grote chateaus hun voordeel (Guiraud 110 ha, Yquem 103 ha, Rieussec 90 ha…). Men wil de maximale chaptalisation van 2 naar 1 graad brengen, toch nog 17 gr suiker per liter druivensap.

Om in 2007 goede sauternes of barsac te maken moest men durven wachten en de twee goede najaars-maanden ten volle benutten om het edelrot te laten ontwikkelen. Op de 26 geproefde wijnen zijn er twaalf onberispelijk goed : Broustet, Romer-du-Hayot, Caillou (een winnaar), Rieussec, Doisy-Védrines, de Malle (een winnaar), Guiraud, Rayne Vigneau, Lafaurie-Peyraguey, La Tour Blanche en Coutet. Voor sauternes is het 2007 een referentiejaar.

Door Herwig Van Hove I Foto’s Michel Vaerewijck I Illustratie Silke Daneels