Nieuwe Vogelatlas Nederland: ‘vogelstand spectaculair veranderd’

Vogelliefhebbers keken zo reikhalzend uit naar de nieuwe editie van de Vogelatlas Nederland dat de eerste druk meteen uitverkocht was. De lijvige atlas voorzien van honderden prachtige foto’s geeft een gedetailleerd beeld van de vogelstand in Nederland.

De vorige editie van de Vogelatlas verscheen in 2002 en de wintervogels werden zelfs dertig jaar geleden voor het laatst in kaart gebracht. De nieuwe Vogelatlas 2017 laat zien dat de vogelstand – zowel van de broedvogels als de wintervogels – de afgelopen veertig jaar spectaculair veranderd is. Zo heeft de Zeearend zich definitief in Nederland gevestigd als broedvogel en komen Zilverreigers, Spechten en Boomkruipers tegenwoordig in het hele land voor. Ook met Knobbelzwanen, Kuifeenden, Eiders en Futen gaat het goed.

Vogels als de Cetti’s Zanger kwamen vroeger helemaal niet voor in Nederland. Tegenwoordig worden er tussen de 550 en 1100 broedparen waargenomen. Ook de Bijeneter is pas sinds 2010 een jaarlijkse – al zij het een zeldzame – broedvogel in Nederland.

Daar staat ook minder vrolijk nieuws tegenover. Met in het bijzonder de boerenland- en weidevogels gaat het uitgesproken slecht. Sinds 1960 is hun totale aantal gedaald van vier miljoen naar anderhalf miljoen, een achteruitgang van zo’n zestig à zeventig procent.

Zo is het aantal Grutto’s, de Nederlandse nationale vogel, sinds 1990 met zestig procent gedaald en dat terwijl tachtig procent van alle Grutto’s in de Europese Unie in Nederland nestelt. Ook de patrijs en veldleeuwerik kachelen hard achteruit en de duinpieper en korhoen zijn helemaal als broedvogel uit Nederland verdwenen.

De bosvogels gaat het dan wel weer voor de wind, althans met de soorten die graag leven in oude bossen. Het aantal oude bossen in Nederland is de laatste jaren flink toegenomen en daar gedijen vogels als de Appelvink, Boomklever en Spechten prima. Naaldbomen zijn dan weer afgenomen en daardoor gaat het minder goed met vogels als Zwarte Mezen, Kuifmezen en Ringmussen.

De Vogelatlas is een initiatief van Sovon Vogelonderzoek Nederland. De eerste editie verscheen in 1977. Meer dan tweeduizend vrijwilligers trokken eropuit om een vogelinventarisatie van Nederland te maken. Het resultaat is het 640 pagina’s dikke boek waarin per vogelsoort gedetailleerd en voorzien van kaartjes en prachtige foto’s gemaakt door professionele natuurfotografen, wordt beschreven hoe het met de vogel gesteld is. Ook vind je enkele handige, overzichtelijke lijstjes in het boek zoals dit van de vijftien meest voorkomende broedvogels in Nederland.

1. Merel

2. Huismus

3. Spreeuw

4. Winterkoning

5. Koolmees

6. Vink

7. Tjiftjaf

8. Zwartkop

9. Houtduif

10. Pimpelmees

11. Roodborst

12. Wilde Eend

13. Boerenzwaluw

14. Heggenmus

15. Fitis

Lees ook: Dit zijn de beste plaatsen in Europa om vogels te kijken