Nieuwe tentoonstelling in Rome: de geheimen van het Colosseum ontrafeld

In de zesde eeuw verloor het Colosseum zijn oorspronkelijke functie, maar dat wil niet zeggen dat er in de eeuwen daarna niets meer gebeurde in het iconische bouwwerk. De nieuwe expo “Colosseo un’icona” toont de geheimen die tijdens recente renovatiewerken werden blootgelegd.

In de zesde eeuw verloor het Colosseum in Rome zijn oorspronkelijke functie als arena van gevechten met gladiatoren en wilde dieren, maar dat wil niet zeggen dat er in de eeuwen daarna niets meer gebeurde binnen de muren van het iconische bouwwerk.

Recente renovatiewerken legden geheimen uit de lange geschiedenis van het Colosseum bloot en die worden getoond in de nieuwe expo ‘Colosseo un’ icona‘ die tot januari 2018 in het Colosseum zelf te zien zal zijn.

Een beknopte geschiedenis van het Colosseum

Keizer Vespanianus liet het Colosseum in de eerste plaats bouwen om er gevechten met gladiatoren en wilden dieren in te kunnen houden. Wat dat betreft heeft het Colosseum die taak meer dan waar gemaakt: in de loop van de eeuwen kwamen er zo’n 500.000 mensen en meer dan een miljoen dieren om het leven.

Maar rond 435 maakte keizer Theodosius een einde aan de ‘onchristelijke’ gladiatorengevechten. Krap een eeuw later stopte ook de gevechten met wilde dieren.

Van arena tot fort

Meestal houden hier ook de verhalen over het Colosseum op en daar brengt de expo ‘Colosseo un icona’ verandering in. Curator Riccardo Santangeli Valenzani: “Miljoenen toeristen komen hier ieder jaar om te leren over de Romeinse tijd, maar ze weten weinig over hoe het Colosseum gebruikt werd tijdens de Middeleeuwen.”

Wetenschappers wisten al langer dan de machtige familie Frangipani in de twaalfde eeuw eigenaar werd van het Colosseum, er een fort in bouwde en daar stenen van het Colosseum voor gebruikte, maar echte bewijzen waren er amper.

Die bewijzen kwamen nu wel tevoorschijn tijdens de door schoenenmerk Tod’s betaalde renovatiewerken waarvan het eerste deel onlangs werd afgerond. Zo zijn er gaten in het bovenste deel van de muren te zien die in Middeleeuwen dienden als steun voor houten balken. Die balken droegen in die tijd een houten wandelpad van waaraf soldaten de wacht hielden en de omgeving goed konden overzien. De familie Frangipani lag immers voortdurend overhoop met andere vooraanstaande Romeine families. Deze vondsten maakten het mogelijk een reconstructie te maken van hoe het Colosseum er in de Middeleeuwen uitzag. En dat is meteen een van de hoogtepunten van de expo.

Slachthuis en botanische tuin

De familie Frangipani kon niet heel lang genieten van hun bijzondere fort want in 1349 stortte het voor een groot in na een zware aardbeving. Alhoewel het Collosseum flink beschadigd raakte en er daarna ook nog eens op los geplunderd werd, bleef het een levendige boel binnen de muren. Er waren kleine werkplaatsen, ambachtelijke winkeltjes, stallen en slachthuizen.

Ook daarvan werden nu de bewijzen gevonden in de vorm van dierenresten zoals het gewei van een hert, de schedel van een ram en de rib van een os. “Het Colosseum was in de Middeleeuwen een microkosmos van Rome. Voor het eerst belichten we dit minder bekende deel van onze geschiedenis’, zegt Riccardo Santangeli Valenzani.

In de omgeving van het Colosseum werden kerken gebouwd en de muren van het Colosseum raakte, dankzij een gunstig microklimaat, begroeid met 400 soorten planten, mossen en struiken. Het leek in die tijd wel een weelderige botanische tuin.

Reizigers uit andere landen die de Grand Tour door Europa maakten en Rome bezochten waren verrukt van het groene bouwwerk. Het vormde een inspiratiebron voor verschillende schilders zoals Giovanni Paolo Panini en Maerten van Heemskerck. En romantische dichters zoals Byron en Shelley schreven er gedichten over.

Byron: “”While stands the Coliseum, Rome shall stand; When falls the Coliseum, Rome shall fall; And when Rome falls – the World.” Goed dat het Colosseum na al die turbulente eeuwen nog altijd trots overeind staat.