Nieuwe fotowedstijd eert de kracht en schoonheid van inheemse culturen

Onze wereld verandert in een razend tempo. Door alle snelle ontwikkelingen dreigen we onderweg waardevolle dingen te verliezen zoals inheemse culturen en hun tradities, muziek, kunst, eeuwenoude verhalen en verbondenheid met hun voorouders. De nog jonge, in 2016 opgerichte non-profit organisatie Sinchi maakt zich sterk voor het behoud van inheemse culturen en de bescherming van hun rechten zoals vastgelegd in UNDRIP (United Declaration of the Rights of Indiginous People) en lanceert een internationale fotowedstrijd om hun kracht en schoonheid te tonen.

Inheemse culturen kunnen weliswaar nuttige dingen leren van de westerse wereld, denk maar aan de technologische voordelen van de geneeskunst, maar omgekeerd kunnen wij heel veel van hen leren wanneer het bijvoorbeeld gaat om leven in balans met de natuur, gemeenschapszins, duurzaamheid, verbondenheid met cultuur en het belang van kunst en muziek als middelen om kennis over te dragen.

De eeuwenoude, van generatie op generatie overgedragen verhalen van inheemsestammen dreigen in onze snelle wereld verloren te gaan. Doodzonde, vindt Sinchi, en lanceert daarom projecten waarbij ze deze stammen begeleiden om deze waardevolle verhalen voor toekomstige generaties vast te leggen, bijvoorbeeld middels het verschaffen van fotografie workshops en de benodigde apparatuur.

Een andere manier waarop Sinchi positieve aandacht op inheemse culturen vestigt is door het organiseren van een fotowedstrijd. Tot 31 mei kunnen fotografen maximaal zes foto’s van inheemse stammen insturen. Fotograaf Jimmy Nelson (bekend van het boek Before They Pass Away), de Aboriginal fotograaf Wayne Quilliam en voormalig World Press Photo-redacteur Laura Beltran Villamizar beoordelen de foto’s.

Wij vroegen Tom Wheeler, oprichter van Sinchi, naar het doel van de fotowedstrijd en de redenen waarom hij het behoud van inheemse culturen zo belangrijk vindt. “Uiteindelijk gaat het om de vraag in wat soort wereld we willen leven: eentje die andere culturen eert door verhalen, kunst, muziek en waarin culturen over en weer van elkaar kunnen leren of een wereld met uiteindelijk nog maar één gigantische homogene wereldcultuur.”

Wat zijn inheemse stammen precies?

Tom Wheeler: Wanneer je het woord ‘inheems’ opzoekt lees je “een soort die van nature ontstaat of voorkomt in een bepaald gebied’. We kunnen zeggen dat we allemaal inheems zijn of juist niemand. We leven allemaal op deze planeet, maar zelfs de oudste aaneengesloten culturen in de wereld, de Australische aboriginals, kwamen waarschijnlijk ergens anders vandaan.

Wanneer wij in het kader van Sinchi over inheemse culturen spreken bedoelen we gemeenschappen in een bepaald gebied die hun eigen cultuur en tradities behouden. De term is natuurlijk dubbelzinnig en zal blijven veranderen, maar naar mijn mening gaat het om de mensen die nog verbonden zijn met de kennis van hun voorvaderen. In tegenstelling tot de westerse wereld, waar we ons lijken te ontwikkelen in de richting van een homogene wereldcultuur.

Wat zijn de grootste bedreigingen voor deze culturen?

De bedreigingen komen in allerlei vormen. Overal in de wereld worden inheemse gemeenschappen getroffen door mijnbouw, houtkap, de aanleg van dammen en andere commerciële projecten die letterlijk de omgeving waarin ze leven en waar ze afhankelijk van zijn, vernietigen. Maar dat zijn niet de enige bedreigingen. De groeiende invloed van de westerse wereld zorgt ervoor dat jongere generaties het contact met en interesse in hun eigen cultuur verliezen. Dit is niet alleen een verlies voor die gemeenschappen, maar een echt verlies voor de gezamenlijke erfenis van de mensheid.

Wat kunnen wij van hen leren en wat kunnen zij van ons leren?

Natuurlijk kan het Westen inheemse stammen bij veel belangrijke dingen helpen. Wanneer we kijken naar afgelegen gemeenschappen is gezondheid een goed voorbeeld zowel qua medicijnen als dieet (vooral – ironisch genoeg – diegenen die al door de westerse cultuur beïnvloed zijn) om ziekten te voorkomen. Er zijn veel goede organisaties die dit soort werk doen.

Sinchi gebruikt een benadering gebaseerd op kracht en dat houdt in dat wij ons richten op wat wij van hen kunnen leren. Veel mensen zijn zich bewust van de problemen, maar waarderen de diepte van de kennis niet. Er is zoveel dat we kunnen leren over leven in balans met de natuur, gemeenschapszins, duurzaamheid, verbondenheid met cultuur en het belang van kunst en muziek als middelen om kennis over te dragen.

Wij willen een brug slaan tussen westerse en inheemse werelden waarin die eerste de laatste echt leert waarderen. Tot dat moment zal de strijd voor ongelijkheid en het handhaven van UNDRIP (United Declaration of the Rights of Indiginous People) een hele lastige blijven.

Wat zegt u tegen mensen die vinden dat het geen kwaad kan wanneer inheemse culturen zouden verdwijnen?

In de eerste plaats zou ik zeggen dat het niet onze taak is om hen te overtuigen. Maar iedereen die gelooft in gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en de bescherming van de natuur of interesse heeft in kunst en cultuur heeft belang bij het behoud van die culturen. Dat geldt in het bijzonder voor degenen die zich op een meer persoonlijk niveau verbonden voelen met de mensen om zich heen en hun intenties willen begrijpen. Onze nadruk ligt op het bouwen van een wereldwijde gemeenschap van gelijkgezinde mensen die gezamenlijk sociale verandering kunnen bewerkstelligen en niet zozeer op individuen.

Wat denkt u dat er zal gebeuren wanneer mensen het geen probleem vinden dat de inheemse culturen verdwijnen?

Het leven zou verder gaan…. maar, het is een keuze voor de soort wereld waarin we willen leven. Eentje die andere culturen eert door verhalen, kunst, muziek en waarin culturen van elkaar kunnen leren of een wereld met op den duur één gigantische homogene wereldcultuur.

Ik zie ook dat het een enorme impact heeft op het milieu. Wanneer je kijkt wat er nu gebeurt in het Amazonewoud met de aanleg van dammen, houtkap en mijnbouw: het zijn de inheemse stammen die hier tegen strijden om hun leefomgeving te beschermen. Ik geloof dat ze daarmee de hele mensheid een dienst bewijzen. Wanneer alle natuurlijke bronnen volledig uitgeput raken, is er voor niemand meer enige hoop.

Wat kunnen wij, als ‘normale’ burgers, doen om de inheemse stammen te beschermen?

Het begint allemaal met bewustwording en dialoog. Hoe meer mensen erover lezen, schrijven, praten en zich engageren (in lokale groepen, meedoen in protestmarsen…), hoe meer het in het dagelijkse bewustzijn doordringt. Verandering kan alleen komen wanneer er genoeg mensen zijn die zich erom bekommeren. Degenen die echt meer willen en kunnen doen, nodigen we uit contact met ons op te nemen. Ze kunnen een financiële bijdrage leveren of fondsen werven, zich inzetten als vrijwilliger of hun vaardigheden delen wanneer ze mensen met elkaar kunnen verbinden. Je komt meer te weten over onze projecten, het wereldwijde samenwerkingsverband en andere initiatieven via de website Sinchi Tribe.

Wat is het belangrijkste doel van de fotowedstrijd?

Het belangrijkste doel is om de kracht en schoonheid van de inheemse culturen te tonen door middel van beelden en verhalen. We hopen dat dit ons publiek zal aansporen om meer te leren over de culturen en wat wij van hen kunnen leren. Voor de fotografen is het een unieke kans om erkend te worden voor hun talent en inzet om inheemse culturen en rechten te beschermen. De beelden van de winnaars worden 4-6 weken getoond in de toonaangevende culturele instelling Pakhuis de Zwijger in Amsterdam.

Kan te veel bekendheid de inheemse culturen juist niet ook extra in gevaar brengen?

Dat is een omstreden standpunt en heeft geen eenvoudig antwoord. Want het hangt af van veel verschillende factoren zoals hoe afgelegen ze zijn, hun manier van leven, de impact die de westerse wereld af heeft gehad…..

In sommige gevallen is toerisme de enige manier waarop een cultuur kan overleven… het beantwoordt misschien niet aan ons romantische beeld van hoe het zou moeten zijn, maar soms is het de enige mogelijkheid.

Uiteindelijk is het hun eigen keuze. Te lang heerste de arrogante opvatting dat het Westen het het beste wist, maar wanneer we beginnen met luisteren en die gemeenschappen hun eigen keuzes laten maken is dat, denk ik, beter voor iedereen. Of dat nu is om onafhankelijk te blijven of gedocumenteerd te worden.