In beeld: zes prachtige portretten uit het boek ‘Vogels’ van Ulrich Schmid

In zijn nieuwe boek ‘Vogels’ bezingt ornitholoog en natuurkenner Ulrich Schmid de unieke kenmerken van onze gevederde vrienden. Illustrator Paschalis Dougalis voorzag het werk van schitterende tekeningen. Wij mogen in voorpublicatie enkele vogels uit het boek uitlichten.

Op basis van oude bronnen en recente onderzoeksresultaten schreef ornitholoog en natuurkenner Ulrich Schmid 31 pakkende portretten van bekende en minder bekende vogelsoorten. Wij mogen een sneak peak publiceren van zes vogelsoorten. Neem een duik in de wondere wereld van deze interessante dieren.

Met zijn spanwijdte van tot wel 165 centimeter is de rode wouw duidelijk groter dan de buizerd, onze algemeenste roofvogel, die het tot 130 centimeter schopt. De vaak iets geknikte vleugels zijn slank, de vossenrode staart is lang en diep gevorkt, en permanent in beweging als de rode wouw zich met trage vleugelslagen op geringe hoogte over het land beweegt, oplettend naar links en naar rechts kijkend, en abrupt stoppend als er iets eetbaars in zicht komt. eel anders dan de buizerd cirkelt een hongerige rode wouw niet hoog in de lucht, maar gaat hij systematisch zijn jachtterrein bij langs in een lage zoekvlucht. De rode wouw is niet kieskeurig. Hij pakt wat hij pakken kan: vissen als er water in de buurt is en verder veel muizen, maar ook grotere zoogdieren zoals jonge hazen, onder de vogels jaagt hij zelfs op kraaien en wilde eenden, maar ook op reptielen en amfibieën. Daarnaast verschalkt hij insecten en regenwormen. De prooi hoeft niet in leven te zijn, want wouwen worden zelfs aangetrokken door aas en afval.

De voedertafel als plaats delict: waar het zojuist nog een drukte van belang was, waar mussen tsjilpten, groenlingen ruzieden en mezen riepen, heerst plotsklaps doodse stilte. Alleen de waarschuwingsroep van een pimpelmees is nog te horen, een langgerekt, dun, hoog ’tsieh’ – een waarschuwingsroep die ook van een andere vogelsoort afkomstig zou kunnen zijn en die door iedereen wordt begrepen, als een internationaal noodsignaal. Dit is het moment waarop ik gauw rondkijk of ik hem kan ontdekken: de sperwer, wiens jachttechniek bestaat uit een bliksemsnelle aanval vanuit dekking. Met zijn korte en van voren afgeronde vleugels kan hij enorm versnellen, de lange stuurveren van zijn staart vergroten zijn wendbaarheid. Zijn prooi bestaat vrijwel volledig uit vogels; voor kleine vogels is het risico op enig moment in een sperwermaag te eindigen behoorlijk groot.

Koekoek! Koekoek! Iedereen is blij als in het voorjaar de roep van de koekoek weer klinkt. Misschien zijn er mensen die volgens het volksgebruik meetellen om erachter te komen hoeveel levensjaren ze nog voor de boeg hebben. Samen met de ooievaar en de boerenzwaluw is de koekoek lid van het drietal geliefde voorjaarsbodes. Iedereen kent zijn markante roep. De naam van de koekoek is uiteraard een klanknabootsing of onomatopee. Overigens kan de koekoek ook nog een ander geluid voortbrengen: een merkwaardig blazend geluid.

Wat geef je cadeau aan een politicus die zojuist de stichting van het Duitse Rijk voor elkaar heeft gebokst? Op 1 april 1871 kreeg rijkskanselier Otto von Bismarck uit handen van een naar Berlijn afgereisde delegatie een verjaardagscadeau uit het Oost-Friese stadje Jever, een kistje met 101 zorgvuldig verpakte kievitseieren. Dit geschenk werd vast gewaardeerd; in elk geval werd dit een jaarlijkse traditie, en Bismarck stuurde in 1883 een bedankje in de vorm van een zilveren bokaal met een deksel in de vorm van een kievitskop. Tot zijn dood in 1898, 27 jaar lang, ontving Bismarck elk jaar een geschenk uit Jever, waar hij zich op dat moment ook bevond. De ijzeren kanselier is allang geschiedenis, maar de ‘getrouwen uit Jever’ bewaren hun bokaal tot op de dag van vandaag zorgvuldig in hun zelf gestichte Bismarckmuseum.

Andere spechten roffelen om hun territorium te markeren, maar de groene specht lacht. Zijn schallende ‘kjukjukju’ is een van de luidste en verst reikende vogelgeluiden. Een lachsalvo duurt zo’n drie seconden en bestaat uit tien tot twintig aparte tonen. Het is te horen vanaf het einde van de winter tot in de zomer, in lichte loofbossen, maar ook in mozaïeklandschappen met zowel bomen als open terrein. In het voorjaar zul je de groene specht zeker ook horen in stadsparken en fruitboomgaarden. De groene specht ging flink achteruit in de tweede helft van de vorige eeuw, maar de laatste decennia zitten de aantallen weer in de lift.

Meestal merk je een ijsvogel niet op dankzij zijn heldere kleuren, maar door zijn karakteristieke roep, een dun, scherp ’tsi’. Als je dat hoort, moet je meteen reageren, want ijsvogels zijn snelheidsduivels. In het algemeen schieten ze vlak over het wateroppervlak en zijn dan makkelijk te vinden. Deze snelle vlucht eindigt vaak op een van zijn telkens weer gebruikte zitposten, bij voorkeur tussen de overhangende takken, vanwaar hij een goed overzicht heeft over zijn jachtgebied. IJsvogels voeden zich vrijwel uitsluitend met visjes, die ze tijdens een duikvlucht te grazen nemen. Ze kunnen behoorlijk goed zien.

Vogels is het tweede boek in de serie NatuurRijk van Terra. Eerder dit jaar verscheen Bijen.De NatuurRijk-boeken van Terra laten je kennismaken met een breed scala aan soorten dieren en vertelt het verhaal over hun relatie met de mens in een onderhoudende en toegankelijke stijl.

Richtprijs: 23.99 euro