Over de ondergang van het Engelse schip “Mary Rose” 500 jaar geleden doen vele verhalen de ronde. Nu wordt het wrak met de aan boord gevonden schatten en kanonnen in een eigen museum in Portsmouth tentoongesteld.
Over de ondergang van het Engelse vlaggenschip “Mary Rose” uit de Tudorperiode ongeveer 500 jaar geleden doen vele verhalen de ronde. Nu wordt het wrak van het houten schip in een museum met de aan boord gevonden schatten en kanonnen aan de zuidkust van Engeland tentoongesteld.
In het halfduister van de centrale gangboord krijgt de bezoeker een bijna spookachtige indruk van de overblijfselen aan stuurboordzijde van de scheepsromp van de “Mary Rose”. De ontbrekende bakboordzijde van het legendarische vlaggenschip van Hendrik VIII werd met de hulp van oude documenten en de modernste computertechnieken nagebouwd.
In uitstalkasten schitteren schatten en kanonnen onder de 20.000 voorwerpen, die bij de berging van de “Mary Rose” in 1982 in verbazend goed bewaarde toestand werden aangetroffen.
Topattractie in Portsmouth
Het “Mary Rose Museum” wordt geopend als nieuwe topattractie van de historische dockyards in Portsmouth aan de Engelse zuidkust. De imposante, ook uiterlijk op een schip gelijkende bouw, heeft rond de 27 miljoen pond (31,5 miljoen euro) gekost. Voor de restauratie van de “Mary Rose” en zijn rekwisieten werd nog eens acht miljoen pond extra op tafel gelegd.
“We wilden een museum creëren waarbij de bezoeker zich aan boord van een eeuwenoud schip waant”, zei vlootadmiraal John Lippiett tijdens een persrondleiding. De “Mary Rose” is ongeveer 100 jaar ouder dan de Zweedse “Vasa” en wereldwijd het enige schip uit de 16e eeuw dat tentoongesteld wordt en ook toegankelijk is voor het publiek, voegde Lippiett er trots aan toe.
Verdronken als ratten
Op slechts een boogscheut van het nieuwe museum was de “Mary Rose” als eerste schip van de Britse marine in 1511 van stapel gelopen. Na 34 jaren dienst bij de vloot van Hendrik VIII zonk de destijds als hypermodern beschouwde viermaster -hij was zowel met bronzen kanonnen alsook nog met langbogen uitgerust- als een steen in een zeeslag tegen de Fransen voor de kust van Zuid-Engeland.
Van de 700 manschappen aan boord overleefden slechts een dertigtal de keldering. “Mijn galante mannen verdronken als ratten”, zou de koning gezegd hebben, die al zijn geld in zijn splinternieuwe kanonnengieterij had gestoken.
Archeologisch wonder
Toen 437 jaar later rond de 500 duikers, archeologen en technici na elf jaar durende werkzaamheden het Tudorwrak in een van de grootste bergingsacties ter wereld naar boven brachten, konden ze hun ogen niet geloven. Diep verborgen onder een laag van conserverend slijk opende zich een ware “tijdscapsule” uit de periode van de Tudors.
Terwijl The Guardian de vondst als een “archeologisch wonder” omschreef, plaatste de Britse historicus David Starkey de “Mary Rose” zelfs op gelijke hoogte met het antieke Pompeii. “De ‘Mary Rose’ is het Engelse Pompeii, geconserveerd door water, niet door vulkaanas”.
Leven aan boord
De museumstukken getuigen ervan. “Alles wat je hier ziet, is echt”, zei Lippiett. Te bewonderen zijn met leeuwenkoppen en koninklijke insignes versierde bronzen kanonnen, Engelse langbogen, steenovens van de scheepskok, kompassen, schoenen, gouden munten, muziekinstrumenten, luizenkammen en spuiten uit het scheepslazaret. In meer dan 30 jaar precisiewerk hebben experts niet enkel een deel van het wrak van de “Mary Rose” gereconstrueerd, maar ook het leven aan boord.
Zo kan de bezoeker kennismaken met de scheepstimmerman, de kok en andere bemanningsleden. Deskundigen hebben hun gezichten aan de hand van gevonden schedels en knoken vorm gegeven. Ook DNA-techniek en de modernste forensische methodes, zoals die bijvoorbeeld bij de identificatie van moordslachtoffers aangewend worden, werden daarvoor gebruikt.
Het skelet van de scheepshond “Hatch” is zelfs in heel zijn pracht bewaard. Het dier, waarvan een stoffen exemplaar in de museumshop is te verkrijgen, was op de ongeluksdag in het luik van de timmermanswerkplaats blijven steken. (Belga/MS)
“Mary Rose”” – Een reis door vijf eeuwen
Een chronologie van de Mary Rose
1511 – “Mary Rose” loopt van stapel in Portsmouth
1545 – De “Mary Rose” kapseist en zinkt in Solent tijdens een zeeslag met Frankrijk
1836 – Het wrak wordt voor het eerst door duikers gezien
1965 – De zoektocht naar de “Mary Rose” begint officieel
1971 – Duikers bepalen waar het schip is gezonken
1979 – Duikers en archeologen starten het wereldwijd grootste opgravingsproject onder water en halen rond de 19.000 voorwerpen naar boven
1982 – Het wrak van de “Mary Rose” wordt geborgen
1994 – De conserveringswerken aan de scheepsromp beginnen
2010 – De bouw van het Mary Rose-museum begint
