Kunsthistorisches Museum opent grote overzichtsexpo over Mark Rothko

Vanaf 12 maart tot 30 juni staat de abstracte expressionist, een Amerikaan van Litouwse afkomst, centraal in het Kunsthistorisches Museum in Wenen. Aan de tentoonstelling, die meer dan veertig belangrijke werken uit het oeuvre van Rothko omvat, werkten ook de kinderen van de beroemde kunstenaar, Kate en Christopher, mee.

Het overzicht omvat de hele carrière van Rothko, niet alleen zijn wereldberoemde, haast monochrome schilderijen in felle kleuren als rood, geel en oranje. Rothko begon namelijk in de jaren 30 als figuratief schilder en kende in de jaren 40 nog een ‘overgangsperiode’ vooraleer de baanbreker en uiteindelijk ook het boegbeeld van het abstracte expressionisme te worden.

Vernieuwer verbonden aan de geschiedenis

Curator Jasper Sharp van de expositie in Wenen zoomt ook in op de kunst van het verleden die Rothko zo fascineerde. Die interesse ging terug tot het Oude Egypte – denk aan het ‘sarcofaag-effect’ in sommige van Rothko’s abstracten. Ook de barok werkte bekorend op de schilder. Als student liep Rothko het Metropolitan Museum of Art in New York plat om er figuren als Rembrandt en Vermeer te leren kennen. Rothko ondernam ook vele reizen naar Europa om er de oude kerken en kapellen te bezoeken en tijd door te brengen in musea met een groot aanbod aan Oude Meesters. Geen duidelijker voorbeeld van hoe een ‘vernieuwer’ verbonden is en blijft aan de geschiedenis.

De tentoonstelling legt de klemtoon op hoe specifieke plaatsen de stilistische ontwikkeling van de artiest hebben beïnvloed. Van grote invloed op Rothko waren onder andere de bibliotheek van Michelangelo en de fresco’s van Fra Angelico in het San-Marcoklooster in Firenze, de Griekse tempels van Paestum en de doopkapel van Torcello in Venetië.

Radicale vernieuwing

De ‘radicale’ nieuwe vorm van artistieke uitdrukking waarvoor Rothko later in zijn carrière zou kiezen, die hem trouwens wereldberoemd maakte, is te danken aan wat kunstcriticus John Berger ooit over Rothko zei: ‘Hij keek terug (op de kunstgeschiedenis, ndr) zoals geen kunstenaar voor hem dat heeft gedaan’.

Kloppend hart van de expo is een gehele galerij gewijd aan grootschalige muurschilderingen die hij in 1958-1959 maakte, oorspronkelijk in opdracht van de Seagram Building in New York. Een andere galerij focust op de technieken die Rothko leerde van de Oude Meesters: de gelaagdheid van kleuren zoals Titiaan dat deed, het ontwikkelen van een soort “intern licht” à la Rembrandt…

Voor de expo kreeg het Kunsthistorisches werk in bruikleen van de nazaten van Rothko, de National Gallery of Art in Washington, de Fondation Beyeler, Riehen, het Jewish Museum in New York, het Kunstmuseum Bern, Kunsthaus Zürich en Kunstmuseum Basel.