Klimaatverandering bedreigt Paaseiland met zijn mysterieuze moai-beelden

Horse on Easter Island at sunset walk around statues © Getty Images/iStockphoto

Rapa Nui of Paaseiland heeft dringend nood aan bescherming. Dat zeggen lokale overheid en actiegroepen.

De stijgende zeewatertemperatuur, verminderende neerslag en toenemende overstromingen bedreigen de visserij en de moai, de wereldberoemde mysterieuze beelden.

Op het 163 vierkante kilometer grote Polynesische eiland in de Stille Oceaan, 3800 kilometer van Chili (waarvan het deel uitmaakt), zijn de gevolgen van klimaatverandering al duidelijk.

Bij de achtduizend inwoners, de meeste oorspronkelijke Rapa Nui, neemt de bezorgdheid toe.

Koralen verbleken

‘Door de stijging van de watertemperatuur beginnen sommige koralen te verbleken’, zegt Ludovic Burws Tuki, leraar in Hanga Roa. ‘Het eiland zou nu geel moeten zijn, maar het is groen. De seizoenen kloppen niet meer. Het regent vaker op momenten dat het niet zou moeten. De neerslag is sterker, korter en intenser en veroorzaakt erosie die de zee bereikt en de koralen bedekt.’

Klimaatverandering bedreigt Paaseiland met zijn mysterieuze moai-beelden
© Getty Images/iStockphoto

‘De temperatuurstijging heeft in combinatie met afval een nieuwe alg doen ontstaan op een diepte van 80 meter, die begint te groeien en de koraal opeet’, zegt Burws, die ook technisch adviseur is van de organisatie Te Mau o te Vaikava o Rapa Nui (Koepelvereniging van de Zee van Rapa Nui), die 22 vertegenwoordigers van milieuorganisaties groepeert. Door de stijgende temperatuur is ook de auke, een endemische alg verdwenen. ‘Vroeger kwam die hier zeer vaak voor’, zegt Burws.

Microplastic

Een ander probleem in de zee treft de bevolking eveneens. ‘Al het afval dat we van buitenaf krijgen, wordt omgezet in microplastics die door de vissen worden opgegeten, waardoor wij het dan opeten.’

‘Sinds de El Niño-stroom, die in 1984 werd vastgesteld, kampt het eiland met krimpende zeefauna en flora’, zegt Pedro Edmunds Paoa, burgemeester van de gemeente Paaseiland, waarvan Hanga Roa de hoofdstad is.

‘Vandaag worden kleine tonijnen gevangen. We hebben namen voor elke soort en elke maat. Die waar we nu op vissen, noemen we auhohu, dat is een 40 centimeter lange tonijn, een baby-tonijn. In onze wateren leggen tonijnen eieren, worden ze geboren, groeien ze en migreren ze.’

Zee 5 graden warmer

‘Ik wil de soorten in mijn zee opnieuw doen toenemen’, zegt de burgemeester. ‘De zee heeft geleden en lijdt nog steeds onder de opwarming van de aarde, hij is vijf tot zes graden warmer geworden dan wat we normaal zouden moeten hebben.’

Klimaatverandering bedreigt Paaseiland met zijn mysterieuze moai-beelden
© Getty Images/iStockphoto

Een wetenschappelijk schip van de Amerikaanse oceaandienst NOAA heeft een tijd geleden ‘800 meter uit de kust van Hanga Roa op een diepte van 40 meter temperaturen van 29 graden (Celsius) gedetecteerd.’ Normaal is de oppervlaktetemperatuur in het gebied niet hoger dan 24 graden en op die diepte veel lager.

Paaseiland werkt samen de Chileense Universiteit van het Noorden, die een onderzoeks- en kweekstation heeft op het eiland. Het werkt rond verschillende soorten, van algen tot tonijn en zwaardvis.

Overbevissing

De achteruitgang van de koralen baart de burgemeester grote zorgen. ‘Wanneer je koralen doodt, doodt je soorten die er worden geboren, omdat koralen leven betekenen dat andere leven herbergt, ze bepalen of de keten kleiner of groter wordt.’

De klimaatverandering is niet de enige verantwoordelijke voor de achteruitgang van de tonijn en andere mariene soorten van het eiland. Een andere belangrijke oorzaak is ‘de overbevissing door buitenlandse schepen die onze wateren binnenkomen, ook al ontkennen ze dat ze dat doen.’

Moai

Advocate Tiare Aguilera Hey, gespecialiseerd in ruimtelijke ordening, vreest ook de gevolgen voor de moai, de legendarische vulkanische beelden die uniek zijn voor Rapa Nui. Samen met de stenen ahu- altaren zijn ze in 1995 door de Unesco tot werelderfgoed uitgeroepen.

Klimaatverandering bedreigt Paaseiland met zijn mysterieuze moai-beelden
© Getty Images/iStockphoto

De beelden, die 120.000 toeristen per jaar naar het eiland lokken, ‘bevinden zich voornamelijk in kustgebieden’, zegt ze, en zullen daarom ‘zware gevolgen ondervinden van de stijging van de zeespiegel en van de stormvloeden.’ Aguilera komt oorspronkelijk van het eiland, waarnaar ze in 2013 terugkeerde na haar studie in Spanje en China. Sindsdien adviseert ze de Ontwikkelingscommissie van Paaseiland.

Marien natuurpark

Voor het zeeleven is mogelijk beterschap op komst. Vorig jaar creëerde Chili rond Paaseiland een van de grootste mariene natuurparken ter wereld. Daardoor wordt 720.000 vierkante kilometer oceaan beschermd.

Van een onderdeel daarvan, het 150.000 vierkante kilometer grote mariene natuurpark Motu Motiro Hiva, moet in augustus het beheersplan klaar zijn.

Vorig jaar werd ook een Zeeraad opgericht, die wordt voorgezeten door de gouverneur van Paaseiland. Zes van elf leden zijn Rapa Nui en werden op een speciale manier gekozen in de eigen gemeenschap.

Twaalf miljoen dollar

Maar ‘als het beheer geen dode letter wil blijven, is 8 miljard peso (12,3 miljoen dollar) nodig en in de begroting 2019 is niet meer dan 300 miljoen peso opgenomen’, zegt Burws, die zich baseert op schattingen van niet-gouvernementele organisaties.

Klimaatverandering bedreigt Paaseiland met zijn mysterieuze moai-beelden
© Getty Images/iStockphoto

Het nieuwe mariene park is aan het Rapa Nui-park toegevoegd. Dat park, dat 40 procent van het grondgebied beslaat (onder meer de moai bevinden zich er), werd opgericht in 1996, in 2016 werd het bestuur overgedragen aan de inheemse Ma’u Henua-gemeenschap.

Door het inheemse beheer heeft het park ‘zichzelf opnieuw uitgevonden’, zegt Aguilera. ‘Er werd een afdeling voor klimaatverandering opgericht om de wetlands te bestuderen, waarvan het zoetwaterniveau aanzienlijk verminderd is, en de herbebossing te stimuleren.’

Teruggekeerde veertigers

Het zijn vooral veertigers die in het buitenland zijn opgeleid en nadien zijn teruggekeerd, die nu de problemen van het eiland aanpakken.

Ze leiden initiatieven om oude landbouwmethoden en de voorouderlijke cultuur te recupereren, om de erosie in te dammen en de visserij te verduurzamen.

Momenteel volgen opnieuw 500 Rapa Nui een opleiding buiten het eiland, met de bedoeling om deze reddingsstrategie te versterken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content