Kefalonia en Ithaca: compromisloos Grieks

Kefalonia staat onder Grieken bekend als bloemeneiland, het gematigde klimaat zorgt voor weelderige vegetatie. Stranden vind je er in alle maten en vormen, van kleine zandige inhammen tussen de rotsen tot uitgestrekte hagelwitte kiezelbaaien.

Als reiziger ben je er niet rouwig om dat de verfilming van Louis de Bernières’ succesroman Captain Corelli’s mandolin over de muzikale Italiaanse militair niet de verhoopte blockbuster werd. Want daardoor bleef Kefalonia, het grootste en mooiste van de Ionische eilanden, gespaard van massatoerisme en dus compromisloos Grieks.

Bestsellerauteur avant la lettre Homeros was van deze contreien, net als zijn held Odysseus trouwens, die hij op het kleine buureiland Ithaca liet geboren worden. Wie hier uit het vliegtuig stapt, belandt dus in het hart van de mythe, de bakermat van de vertelkunst.

Excentrieke bewoners

Kefalonia, Cephalonia of Kefallinia, over de transcriptie van het Grieks bestaat enige betwisting. Hoe ook, de Bernières’ passionele roman over de verboden liefde tussen de vurige Pelagia en een charmante Italiaanse officier ten tijde van de Tweede Wereldoorlog is een regelrechte ode aan het eiland en zijn excentrieke bewoners. Bewoners die in de rest van Griekenland ten onrechte de reputatie hebben enigszins stug en eigenzinnig te zijn.

Over de verfilming van het boek in 2000 waren de meningen nog meer verdeeld. Veel inwoners werkten mee als figuranten en vertellen graag over die opwindende tijd. Penelope Cruz en John Hurt die respectievelijk Pelagia en haar vader, dokter Iannis, speelden, maakten zich snel populair. Wat niet gezegd kan worden van Nicholas Cage, jammerlijk miscast als Corelli, die zich met lijfwachten omringde en zich in zijn vrije tijd in een villa barricadeerde in plaats van het eiland te verkennen.

Voor de oudere figuranten die zich de slachtingen van de Wereldoorlog en de burgeroorlog nog levendig herinnerden, was de draaiperiode een emotionele ervaring. Velen konden hun tranen niet bedwingen toen de Hollywooddesigners met vezelplaat delen van Sami en de hoofdstad Argostoli deden herleven. In 1953 werd Kefalonia immers getroffen door een zware aardbeving die 600 slachtoffers eiste en bijna alle gebouwen verwoestte.

De enige plek die gespaard bleef, was Fiskardo, het Saint-Tropez van Kefalonia, op de noordoostelijke punt van het eiland. Kleurige vissersboten dobberen op de blauwe zee, naast jachten met klapperende touwen die aangemeerd liggen bij pittoreske taverna’s. Wie wat beter kijkt, ziet meteen het verschil met soortgelijke haventjes op de naburige eilanden Zakynthos en Corfu.

Hier geen reclame op de grote witte parasols, geen aluminium ramen, geen bovengrondse elektriciteitskabels. Geen auto’s ook, die blijven op de parking buiten het dorp. De Venetiaanse façades van de oorspronkelijke huisjes gaan schuil onder de bloemen, op een stoep speelt een blond jongetje met een kat, misschien een verre nazaat van de Normandische avonturier Guiscard, die het noorden van Kefalonia veroverde en er in 1085 stierf aan de pest. Fiskardo is een verbastering van zijn naam. Nu ja, er zijn akeliger plekken om te sterven.

Stranden in alle kleuren en maten

Stranden vind je op Kefalonia in alle maten en vormen, van kleine zandige inhammen tussen de rotsen tot uitgestrekte hagelwitte kiezelbaaien. Mirtos beach, waar de zee van het diepst denkbare turkoois is, pronkt zelfs op de lijst van de twintig mooiste stranden ter wereld.

Een waardige runner-up is het afgelegen Andissamos beach, waar een paar sleutelscènes uit Captain Corelli’s mandolin werden opgenomen. Een prachtig uitzicht over het hoefijzervormige strand, de Golf van Sami en de Ionische zee heb je van bij het klooster van Panayia Agrilion met zijn middeleeuwse klokkentoren.

Zeeschildpadjes

Overdag is het strand bij Kaminia van de toeristen, ’s nachts van de Caretta caretta, de enige variëteit zeeschildpad die broedt in het Middellands Zeegebied. Aan de zuidkust van Kefalonia zwemmen de wijfjes ’s zomers aan land en leggen een honderdtal eieren verspreid over verschillende nesten.

Na 55 dagen in het hete zand zijn de eieren uitgebroed en reppen de babyschildpadden zich naar zee, als ze onderweg tenminste niet ten prooi vallen aan hongerige zeevogels. Gelukkig houdt een team biologen een oogje in het zeil. De nesten die jaar na jaar opnieuw gebruikt worden, zijn geregistreerd en worden zo van vernieling gespaard.

Een prachtig uitzicht over het hoefijzervormige strand, de Golf van Sami en de Ionische zee heb je van bij het klooster van Panayia Agrilion met zijn middeleeuwse klokkentoren. Veel oude gebouwen zijn er niet meer te vinden op Kelafonia, maar onder de grond vind je altijd wel een oude munt of een potscherf.

Buureiland Ithaca

Er zijn twee veerdiensten naar Ithaca, één snelle, luxueuze boot met alles erop en eraan en een oude bak die de overtocht in ongeveer 50 minuten doet en een stuk goedkoper is.

Ithaca beslaat 96 vierkante kilometer. Er wonen zo’n drieduizend mensen, van wie ruim de helft in de hoofdplaats Vathi, een levendig stadje aan een diepe inham in de kust, met in het midden het piepkleine eilandje Lazaretto, een voormalig quarantainestation, met de kapel Sotiras (1668).

Vathi is een goed bewaarde traditionele nederzetting met prachtige huizen met pannendaken en pittoreske steegjes. De Venetiaanse invloed is erg alom aanwezig. Het grootste deel van de stad werd gerestaureerd of gereconstrueerd na de rampzalige aardbeving van 1953.

Odysseus is alom aanwezig in Vathi: op de menukaarten van de taverna’s aan de kade, op de romp van de zeilboten, in gipsen gedaante voor het museum(pje) van archeologie.

Strandjes voor jou alleen

Verscholen tussen de steil rotswanden liggen talloze verborgen eilandjes waar je het gevoel hebt alleen op de wereld te zijn. De golven glijden over de witte kiezelsteentjes en in het turquoise water zwemmen zilverkleurige visjes. Hoe kom je op zo’n idyllisch plekje? Je kan ze alleen per boot bereiken. Bootjes kan je huren in de haven. Vaar de zee op en kies de mooiste baai uit om aan te meren en aan land te gaan.

The Crazy Island

Ithaca wordt wel ‘The crazy island’ genoemd en dat heeft alles te maken met Sint-Gerasimos, de patroonheilige van het eiland. Volgens het plaatselijke geloof geneest hij elk jaar op zijn verjaardag een paar geesteszieken.

Straffe kost, want de goedheilige man is sinds 1579 morsdood. Zo ziet hij er ook uit, in zijn glazen kist in de kerk van het klooster Ayios Yerasimos, te midden van de glooiende wijngaarden van de Omalavallei.

Elke zondagmorgen komen in alle vroegte pelgrims naar dit oord om te bidden. De kosteres opent het luikje achteraan in de kist van de heilige. Eén voor één beroeren de pelgrims het gemummificeerde lichaam, sommigen kussen zelfs zijn voeten.

Op vijf minuten rijden van het klooster ligt de Robolawijnfabriek. Zo crazy zijn ze nu ook weer niet op Kefalonia.