Expo in Den Haag over Gerard Petrus Fieret: ” Mislukte foto’s bestaan niet”

Voor meer inspirerende reisverhalen, originele lijstjes, beeldreportages, de leukste adresjes en dagelijks reisnieuws, like ons op Facebook.

Er is vrijwel geen oeuvre zo eigenzinnig en merkwaardig als dat van Gerard Petrus Fieret (1924-2009). Deze markante fotograaf legde op obsessieve wijze alles vast wat op zijn pad kwam: mensen, dieren, straattaferelen en zichzelf – maar vooral veel vrouwen: modellen, studenten, moeders, danseressen en serveersters, of alleen hun lichaamsdelen, zoals borsten, voeten of lange benen.

Hoewel hij slechts tien jaar (1965-1975) dagelijks fotografeerde, heeft Gerard Fieret een enorm oeuvre opgebouwd. In Nederland wordt hij gezien als een van de grondleggers van de autonome fotografie. De laatste jaren krijgt zijn werk bovendien steeds meer internationale erkenning. Toch is hij bij het grote publiek veel minder bekend dan tijdgenoten als Paul Huf en Ed van der Elsken. Het Fotomuseum Den Haag organiseert, in samenwerking met het tentoonstellingsplatform Le Bal in Parijs, het eerste grote retrospectief van Fierets werk na zijn dood.

Turbulent leven

Gerard Petrus Fieret werd op 19 januari 1924 geboren in Den Haag en beleefde een onstabiele kindertijd. In 1926 liet zijn vader het gezin in de steek. Fieret werd opgevoed door zijn moeder en twee zussen en bracht bovendien tijd door bij pleeggezinnen en in kindertehuizen. Als jongvolwassene werd hij tijdens de Tweede Wereldoorlog verplicht om te werken in Duitsland. Aan het einde van de oorlog keerde hij terug naar Den Haag. Hij stond daar een jaar ingeschreven aan de Academie van Beeldende Kunsten (de huidige KABK). Pas in 1965 stortte Fieret zich op de fotografie, daarvoor maakte hij vooral gouaches en houtskoolportretten.

Henri van de Waal (1910-1972), professor Kunstgeschiedenis aan de Universiteit Leiden, was een van de vroegste bewonderaars van het fotografische werk van Fieret. Dankzij Van de Waals inzet bezit de Universiteit Leiden nu de grootste collectie van Fierets werk ter wereld en werd zijn fotografie onder de aandacht gebracht van onder meer het Gemeentemuseum Den Haag. In 1971 presenteerde dit museum de eerste grote solotentoonstelling van Fieret.

Eigenzinnig oeuvre

Gerard Fierets foto’s worden getypeerd door merkwaardige onderwerpskeuzes, quasi achteloze composities en al dan niet expliciete erotiek. Zowel tijdens het moment van opname als in de donkere kamer trok hij zich niets aan van fotografische conventies. Zijn werk past bij de tijdgeest van de jaren 60 en 70, waarin academische regels verafschuwd werden en naakt een symbool van vrijheid was.

Hoewel Fieret ervan gruwde wanneer hij met anderen werd vergeleken, vertonen zijn foto’s toch tot op zekere hoogte overeenkomsten met het werk van tijdgenoten als Frans Zwartjes, Sanne Sannes en het fotowerk van Anton Heyboer. Zodra hij zijn eigen stijl in het werk van anderen herkende, volgde aan het adres van de betreffende collega’s een beschuldiging van plagiaat of zelfs diefstal. Prominent aanwezig op vrijwel al Fierets foto’s zijn dan ook de stempels en signaturen waarmee hij zijn copyright angstvallig bewaakte.

Zijn foto’s tonen zijn neiging tot herhaling en zijn onvermoeibare drang naar het experiment. Hij speelde met de wetten van de verschillende ontwikkel- en afdrukprocédés op zoek naar spannende effecten. Hij gooide niets weg, ook geen mislukte foto’s. Tegelijkertijd drukte hij zelden een negatief meerdere malen af en als hij dat toch deed werd geen enkele afdruk hetzelfde. Een foto van Gerard Fieret is altijd uniek.

Nevententoonstellingen

Het Fotomuseum Den Haag organiseert tegelijkertijd met de tentoonstelling Gerard Petrus Fieret twee nevententoonstellingen in de vide. Het museum toont Fieret door de ogen van andere fotografen in een presentatie van portretten door onder meer Koos Breukel, Willem Diepraam, Ferenc Molnar en Roger Cremers.

Daarnaast maakt de Nederlandse beeldend kunstenaar Monika Dahlberg (1975) een wandplastiek in opdracht van het museum, waarin zij Fierets foto’s verwerkt en op een geheel nieuwe manier toont. Het werk is een hommage aan Fierets oeuvre. Dahlberg studeerde aan de Academie Minerva in Groningen en maakt onder andere humoristische en relativerende collages die zich op kritische wijze verhouden tot de hedendaagse mediacultuur. Haar werken zijn vaak intiem, sensueel of erotisch en doorgaans ongemakkelijk om te bekijken.

Publicatie

Bij de tentoonstelling is een zeshonderd pagina’s tellende publicatie verschenen, getiteld Gerard Petrus Fieret met teksten van Violette Gillet, Francesco Zanot, Hripsimé Visser en Wim van Sinderen. De catalogus verschijnt in twee edities: een Nederlands-Engelse versie (Uitgeverij Hannibal) en een Frans-Engelse versie (Éditions Xavier Barral).