Wat moet je zien?

Leuven is meer dan enkel een universiteitsstad. De hoofdstad van Vlaams-Brabant geniet namelijk ook faam om haar artistieke en architecturale patrimonium, haar winkels en haar ‘langste toog van Europa’.

Verspreid over de stad liggen de verschillende gebouwen van de universiteit. De oudste, zoals de Universiteitshal, dateren van in de periode van de stichting van de universiteit in 1425. De typische universitaire colleges werden vooral in de zestiende en zeventiende eeuw opgetrokken. Hoewel hun functie in de loop der eeuwen veranderd is, bieden de meeste nog steeds onderdak aan universitaire diensten.

Ook het Collegium Trilingue of de Dry Tonghen maakte deel uit van de universiteit. Het college dankt zijn naam aan het feit dat je er zowel Hebreeuwse, Latijnse als Griekse colleges kon volgen. Het in 1518 geopend college verwierf op korte tijd internationale faam door toedoen van Erasmus en diens goede vriend kanunnik Hiëronymus van Busleyden. Met de Franse Revolutie in 1797 kwam er een einde aan het instituut.

Momenteel huist in de gebouwen een tapasrestaurant en een café. Bovendien staan de gerestaureerde collegezalen ter beschikking voor vergaderingen en tentoonstellingen. Dit gebouw in de Busleyden-gang, in het centrum van Leuven nabij de Vismarkt, is een van de weinige renaissancegebouwen die Leuven nog rest. De Sint-Michielskerk in de Naamsestraat en het interieur van de Sint-Jan-de-Doperkerk dateren dan weer uit de Barok.

Architecturaal patrimonium

Als je universiteit zegt, dan zeg je meteen ook bibliotheek. Zowat elke faculteit heeft zijn eigen bibliotheek, maar het is vooral de grote centrale bibliotheek die heel wat toeristen aantrekt. Het majestueuze gebouw uit 1921, naar een ontwerp van Whitney Warren, overheerst het Ladeuzeplein. Ze is opgetrokken met steun van Amerikaanse weldoeners, wiens namen uitgebeiteld zijn uit de stenen in de gevel. Tijdens de eerste wereldoorlog was de oorspronkelijke bibliotheek namelijk platgebrand. De bijbehorende universiteitsbeiaard biedt een prachtig uitzicht over de stad.

Ter gelegenheid van de 575ste verjaardag van de K.U. Leuven in 2004 heeft Jan Fabre een beeld voor het plein ontworpen: ‘Totem’. Die enorme juweelkever prijkt op een 23 meter hoge naald recht tegenover de bibliotheek. Volgens Fabre is de kever het geheugen van de natuur. Bovendien verwijst het kunstwerk naar een verzameling op speldenkoppen opgeprikte dieren. De universiteitsbibliotheek is een verzameling boeken, waarin Fabre dan weer het collectieve geheugen van de mens ziet.

De Campusbibliotheek Arenberg is ondergebracht in het voormalige Celestijnenklooster in Heverlee. De Spaanse architect Rafaël Moneo heeft de laatgotische kloosterarchitectuur harmonieus aangevuld met hedendaagse bouwvolumes. Ook de oude 15e eeuwse universiteitshal heeft recent een nieuw architecturaal volume gekregen. De uitbreiding van de VBM architecten mocht zelfs de prijs voor de architectuur van de stad Leuven 2008 op haar naam schrijven.

Niet alleen in de universitaire architectuur, maar ook in de rest van de stad gaan oud en modern hand in hand. Zo heeft de Grote Markt van Leuven, met de Sint-Pieterskerk, het stadhuis en het Tafelrond, een sterk gotisch karakter. Voor de driebeukige Sint-Pieterskerk in Brabantse gotiek en het stadhuis tekenden dezelfde bouwmeesters. Het oorspronkelijke Tafelrond werd tijdens de Eerste Wereldoorlog verwoest, nu staat er een kopie. Ook liggen er heel wat oude kerken verspreid over de stad. Moderne architectuur vind je dan weer in de stationsomgeving, die de laatste jaren een hele transformatie doormaakte. Naast het Provinciehuis vind je er nu ook de stadsdiensten. In het stadscentrum valt de moderne architectuur van het kunstencentrum STUK aan de Naamsestraat, een ontwerp van Neutelings Riedijk Architects, en museum M op. Het museum, naar een ontwerp van Stéphane Beel, opent in september 2009 de deuren.

Kunststad

Met Museum M krijgt Leuven eindelijk een museum die naam waardig. De permanente collectie, die vooral uit Laatgotische kunst bestaat, zal er getoond worden naast tijdelijke tentoonstellingen. Ook komt er een luik met hedendaagse kunst, waarvoor M samenwerkt met de Cera Foundation.

Al bevinden de wellicht meest beroemde werken van de kunststad zich in de zogenaamde Schatkamer van Sint-Pieter, in de Sint-Pieterskerk op de Grote Markt. Zo schilderde Dirk Bouts, die in de 15e eeuw in Leuven leefde, voor de stad onder andere het werk ‘De marteling van de heilige Erasmus’ en ‘Het Laatste Avondmaal’. Rogier van der Weyden, die ook een hele tijd in Leuven verbleef, maakte in de stad zijn beroemde ‘Kruisafneming’. Het oorspronkelijke werk hangt nu in het Prado in Madrid, maar de oudste kopie naar het doek hangt in de Schatkamer. Regelmatig krijgen deze oude meesterwerken het gezelschap van hedendaagse kunst.

Een andere bekende kunstenaar met Leuvense roots is Constantin Meunier. De beeldhouwer kreeg in 1887 het voormalige anatomisch amfitheater ter beschikking als atelier. Het 18e-eeuwse achthoekige gebouw werd opgericht voor de lessen anatomie. Om de lijkendissecties goed te kunnen volgen beschikt het over grote ramen, waardoor het ook uiterst geschikt was als atelier.

Daarnaast geven de twee begijnhoven Leuven een uniek karakter. Zo staat het Groot Begijnhof sinds 2000 op de werelderfgoedlijst van UNESCO. De vroegere infirmerie is nu omgevormd tot restaurant en feestzaal, in de huisjes hebben universitaire medewerkers de plaats van de begijnen ingenomen. Net zoals het Groot Begijnhof is ook het Klein Begijnhof een ideale plaats om tot rust te komen in de stadsdrukte.

In de onmiddellijke omgeving van de stad Leuven staan nog een aantal waardevolle kastelen. Zo ligt het 16e-eeuwse Arenbergkasteel, dat nu onderdak biedt aan de faculteit toegepaste wetenschappen, aan de oever van de Dijle in Heverlee. Naast het kasteel staat een molen, het geheel is omgeven door het kasteelpark. Op een kleine twintig kilometer van Leuven ligt het waterkasteel van Horst, dat uit de vroege 13e eeuw dateert.

Bierstad

Ook liggen er verschillende abdijen in de groene omgeving van de stad. Zo huisvest de 12e- eeuwse Abdij van ’t Park in Heverlee het Centrum voor religieuze kunst en cultuur. Bovendien is de omgeving een geliefde plek voor wandelaars en joggers. Ook de abdij van Vlierbeek in Kessel-Lo dateert uit de 12e eeuw. Zowel de abdijhoeve, het abtsgebouw als de kerk in classicistische stijl bleven bewaard. De abdij van de Keizersberg tenslotte werd in de 19e eeuw als studiecentrum gebouwd door de monniken van de abdij van Maredsous.

Ontspannen kan tijdens een bezoek aan de Kruidtuin, de oudste botanische tuin van België uit 1738. Of in één van de meer dan dertig cafés van de Oude Markt, ook wel ‘de langste toog van Europa’ genoemd. Jaarlijks strijkt het stadsfestival Marktrock begin augustus neer op de Oude Markt.

Het meeste bier voor die ‘langste toog’ wordt ook in Leuven gebrouwen. Inbev, een van de grootste brouwerijen ter wereld, heeft namelijk haar hoofdzetel in de stad. Die bierproductie gaat terug tot in de 14e eeuw. Om meer te weten van de oorsprong van het bier behoort een brouwerijbezoek tot de mogelijkheden. Naast Inbev telt Leuven nog een brouwerij: café Domus, dat in het centrum ligt, brouwt haar bier in eigen huis. Zo vloeien de amberkleurige Nostra Domus en de ongefilterde pils ConDomus rechtstreeks naar de tapinstallatie. In de kerstperiode komt daar het donkere Nen Engel bij.