20 dingen die je misschien niet wist over Portugal

Hoewel de Portugezen er gek van zijn, leeft de kabeljauw niet ter hoogte van het Iberisch schiereiland. En de studenten van de universiteit van Coimbra mogen hun zwarte cape nooit wassen. 20 dingen, die we met de hulp van Visit Portugal bijeensprokkelden, die je misschien niet wist over Portugal.

1. Traditioneel eten de Portugezen op kerstavond een sobere maaltijd, meestal stokvis, om solidair te zijn met de armen. Meestal eten ze dan na de middernachtmis een steviger maal met rijkere gerechten en desserts.

2. Portugal is befaamd voor zijn maaltijden met stokvis waarvan honderden recepten bestaan. Eigenaardig genoeg leeft de kabeljauw (bacalhau) niet ter hoogte van het Iberische schiereiland maar in de koudere wateren van Newfoundland en Nova Scotia waar de Portugezen het dier gingen vissen. De reis van zes maanden was zo lang en hard dat de kabeljauwvissers in de twintigste eeuw vrijgesteld waren van de koloniale oorlogen in Afrika.

3. De Portugezen zijn de tweede viseters ter wereld, na de Japanners, als je rekening houdt met de consumptie per inwoner. Ze eten het liefst stokvis en sardienen.

4. De beste gebakjes van Portugal, de befaamde pastéis de Belém, vind je vlakbij het Mosteiro dos Jerónimos (Hiëronymietenklooster) in de wijk Belém in Lissabon. Je herkent de bakkerij onmiddellijk aan de massa mensen die er een verrukkelijk gebakje wil kopen. En als je in het feeërieke Sintra bent, aarzel dan zeker niet om eens een travesseiros, een licht gebakje met amandelen, te proeven.

5. Portugal is de achtste wijnproducent ter wereld. Naast porto is de vinho verde (waarbij ‘verde’ (groen) op de jeugdige leeftijd van de wijn slaat en niet op de kleur) erg populair.

6. In de zestiende eeuw stond Portugal aan het hoofd van een rijk dat zich uitstrekte van Brazilië naar West-Afrika en Oost-Indië. Daardoor wordt er vandaag nog altijd Portugees gesproken in Portugal, Brazilië, Angola, Mozambique, Kaapverdië, Guinee-Bissau, Equatoriaal-Guinea, Oost-Timor, Macau, en Sao Tomé en Principe. Het Portugees is in aantal moedertaalgebruikers dan ook de zesde meest gesproken taal ter wereld.

7. Portugal was helemaal niet betrokken in de Tweede Wereldoorlog. Het land streed met de geallieerden in de Eerste Wereldoorlog, maar bleef in 1940-1945 neutraal.

8. In 1940 weigerde Aristide de Sousa Mendes, toen Portugees consul in Bordeaux, de bevelen op te volgen van Salazar en bezorgde hij ongeacht hun oorsprong of godsdienst visums aan 30 000 personen die Frankrijk wilden verlaten om naar Lissabon of de Verenigde Staten te trekken. Hij zou op die manier 10 000 joden van de nazi’s gered hebben.

9. Nog niet zo lang geleden was Portugal een dictatuur. Het is pas in 1974 dat de Anjerrevolutie een einde maakte aan het door Salazar belichaamde autoritair regime.

10. In tegenstelling tot wat je zou denken komt het woord “azulejos,” de Spaanse en Portugese keramieken tegels niet van het Portugees of het Spaans “azul” (blauw), maar van het Arabisch al zulaydj” (gepolijste steen).

11. Cristiano Ronaldo, één van de beste spelers ter wereld komt uit een zeer arme familie uit Madeira. Vandaag wordt hij opgehemeld door zijn geboorteland dat het EK 2016 won. Miljoenen jongeren dromen van een even succesvolle carrière.

12. De Portugese trottoirs, in Lissabon en andere steden, zin vaak echte kunstwerken. Bijgenaamd “calçadas portuguesas”, stellen de mozaïeken vaak motieven voor uit de zeewereld.

13. Volgend jaar viert het pelgrimsoord Fátima de honderdste verjaardag van de verschijning van de Maagd Maria aan drie jonge herders. De basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Fátima trekt jaarlijks honderdduizenden pelgrims naar Portugal.

14. Elk jaar ontvangt Braga, in het Noorden van Portugal, duizenden bezoekers uit Europa om er de Goede Week te vieren. Een hele week lang, van Palmzondag tot Paaszondag, wordt Braga een religieus centrum met kerkelijke optochten en religieuze feesten.

15. De Universiteit van Coimbra werd in 1290 gesticht en is één van de oudste van Europa. Tot de twintigste eeuw was Coimbra het enige universitaire centrum van de Portugeessprekende wereld. Daardoor konden het Portugese gezag om vat te krijgen op de regerende ideologie.

16. Hoewel het niet verplicht is dragen veel studenten van de universiteit van Coimbra nog het traditionele kostuum waarvan het gerucht de ronde doet dat J.K. Rowling het als inspiratiebron gebruikte voor de leerlingen van Poudlard: zwarte cape, wit hemd en zwart kostuum voor de jongens; zwarte cape, witte bloes, zwarte vest en zwarte rok voor de meisjes. Leuk detail: de studenten mogen hun cape niet wassen, ze mogen ze hooguit buiten leggen om ze te verfrissen.

17. Fado, een traditionele Portugese muziekstijl, bestaat in twee heel verschillende versies : de fado van Lissabon en de fado van Coimbra. De eerste gaat over saudade (onvertaalbaar Portugees woord dat weemoed en nostalgie zonder echte droef betekent), terwijl de tweede vorm meer gezongen wordt studenten en verband houdt met de tradities van de universiteit.

18. In de esoterische tuin van het paleis van Regaleira in Sintra vind je een “initiatieput” waarin de spiraaltrap de bezoeker naar een grottenlabyrint en van daaruit naar een vijver van waar je via stenen terug naar de begane grond kan.

19. Het Japans bevat een honderdtal Portugese woorden. De Portugezen waren immers de eerste Europeanen die in de zestiende eeuw voet aan wal in Japan zetten.

20. Voor fans van street art zijn de steden van het centrum van Portugal, zoals Aveiro en Covilhã, een absolute must. Zo maakt Vhils, een kunstenaar van wie de echte naam Alexandre Farto luidt, portretten met een beitel en een drilboor. (CB)