Vaarwel, mooie crèche: een aanklacht over politieke grenzen heen

Ik weet nog hoe blij we waren, toen we ongeveer drie jaar geleden een plaatsje hadden bemachtigd voor ons eerste kind. Gemakkelijk is dat niet, in Leuven, net zoals op veel andere plaatsen. Je moet er al naar op zoek nog voor je aan je familie en vrienden durft te vertellen dat je zwanger bent omdat de kans op een miskraam nog zeer reëel is.

Partena ontmoedigt actief de vrije keuze in onze crèche

Vandaar dat we bijna euforisch waren toen we een plek hadden gekregen in een borstvoedingsvriendelijke crèche met grote tuin, met – indien gewenst – vegetarisch eten en waar ze niet moeilijk deden over wasbare luiers. Ze gebruikten geen wegwerpdoekjes maar gewoon washandjes met water: zo niet voor het milieu, dan wel omdat dat het gezondst is voor de billetjes voor een baby. Die ene keer dat ons dochtertje weigerde haar aardappeltjes, bloemkool en tofu te eten toen de rest spaghetti kreeg, is mijn moederhart een klein beetje gebroken en vanaf dan keek ik altijd vooraf op het menu. Stond er spaghetti op, kreeg ze haar eigen veggiespaghetti mee in een verwarmd thermospotje. En dat ik onze eigen suikervrije koekjes meegaf voor ons meisje? Dat vond onze crèche ook prima. (Toegegeven, dat was een wat overmoedige poging om haar zo lang mogelijk suikervrij te laten opgroeien.)

We zijn altijd tevreden geweest over de crèche, die met een boel vrijwilligers werkt. Hoe zalig was het niet toen we begin dit jaar hoorden dat we niet nog eens op de wachtlijst moesten voor de geboorte van ons zoontje. We kregen gewoon voorrang dankzij ons eerste kind! En we haalden onze stapel wasbare luiers weer boven.

Bij de rondleiding eind augustus bleek er nog niet veel veranderd. Het is te zeggen, tot we vorige maand te horen kregen dat Partena de crèche zou overnemen. Op de deur van de crèche hangt sindsdien een papier. Of we het nieuwe huishoudelijke reglement ‘zo snel mogelijk’ willen ondertekenen. En we waren juist in orde met de alle papieren, grapte ik tegen een verzorgster. (Iedereen met kinderen weet dat dit een prestatie is gezien de niet aflatende stroom van paperasserij die ermee gepaard gaat.)

‘Moeders hebben de mogelijkheid om in de opvang borstvoeding te geven, dit enkel na afspraak met de verantwoordelijke van de opvanglocatie.’ Pardon?

Het lachen verging me snel toen ik thuis het nieuwe reglement begon door te nemen. Ik verslikte me bijna in mijn borstvoedingsthee toen ik het volgende las. ‘Moeders hebben de mogelijkheid om in de opvang borstvoeding te geven, dit enkel na afspraak met de verantwoordelijke van de opvanglocatie.’ Pardon? Enkel na afspraak? Zouden ze dan echt niet weten dat baby’s gewoon drinken wanneer zíj daar zin hebben en niet wanneer wij vinden dat ze zouden moeten drinken? Of dat nu in een crèche is of op restaurant: frankly my dear, I don’t give a damn. Als mijn zoontje begint te huilen en ik denk dat hij misschien honger heeft, of troost wil, bied ik hem de borst aan. Punt.

En toen had ik het hoofdstukje luiers nog niet gelezen. Voortaan zouden alle baby’s dezelfde luiers dragen die voor extra kosten zouden zorgen. 2,65 euro. Per dag. ‘Deze prijzen zijn inclusief verzorgingsproducten, luierdoekjes en afvalverwerking. Bij allergische reakties (sic) op de luiers van de opvang kunnen eigen luiers enkel op vertoon van attest van een dermatoloog of kinderarts.’ Dat leest u goed. 2,65 euro per dag erbij. 13,25 euro per week. Stevig doorgerekend.

En wat als je liever wasbare luiers wil gebruiken die je al hebt? Wat als je geen Pampers (ik heb intussen horen waaien dat het over dit merk gaat) maar liever die van het Kruidvat gebruikt omdat – gevoelige lezers slaan deze zin over – die de kaka beter tegenhouden? Of wat als je een bescheiden bijdrage wil leveren aan een betere wereld en liever luiers koopt van een ecologisch merk zoals Naty? Of dus zoals wij, wasbare luiers wil gebruiken? Dan, zo schrijft Partena dus, moeten we naar onze dermatoloog gaan of de kinderarts, voor een briefje. Die dan verklaart dat baby’s billetjes iets anders nodig hebben. Zo ver is het dus gekomen: volgens het reglement van Partena is er maar één reden om af te wijken van hun luiers en dat is een medische reden met een doktersbriefje.

En dan mag je alsnog 0,85 eurocent extra betalen voor de afvalverwerking. Per dag.

Rest nog het veggie eten, dus. Kan dat? Ja hoor, staat er in het reglement, Partena wil gerust tegemoetkomen aan de wensen van de ouders. Indien het haalbaar is, in geval van vegetarisch of halal of allergisch. Maar dan wel tegen een extra toeslag een halve euro per maaltijd. Eigen eten meebrengen, zegt u? Dat is verboden.

Luiers van een ander merk , ecologische luiers, wasbare luiers, …volgens het reglement van Partena is er maar één reden om af te wijken van hun eigen luiers en dat is een medische reden met een doktersbriefje.

Toen ik mijn bezorgdheden uitte bij de verzorgsters en het personeel, susten de meesten me dat het allemaal zo’n vaart niet zou lopen. Dat ik natuurlijk nog ter plekke borstvoeding zou mogen geven als ik dat wenste. Bovendien had iemand gehoord dat katoenen luiers wel nog zouden mogen – zij het van een bepaald merk of type. Dat zou in een of ander addendum staan. Tot op heden heb ik nog geen addendum gezien. Maar het papier om aan te dringen bij alle ouders dat we het nieuwe reglement zo snel mogelijk zouden tekenen, in vetjes en onderlijnd, dat hangt er nog altijd. Wat baat de oudervergadering die er nog zou komen, als iedereen al braafjes knikt en tekent? Ik beeld me in dat dit nu in het hele land aan het gebeuren is. Overal waar Partena een crèche overneemt, halen ouders hun schouders op, zuchten ze eens diep en tekenen dan. Want wat moet je anders.

Ik word daar boos van. Als ik alles uitreken (5 maal 0,85 euro voor de luiers en 5 maal 0,50 euro voor het veggie-eten) zouden mijn vriend en ik dus 6,75 euro per week meer moeten betalen dan nu, voor het gebruik van onze eigen wasbare luiers die geen afval produceren en voor eten dat er voordien sowieso was. Gelukkig zullen wij geen boterham minder eten omwille van dat extra bedrag, maar ik kan me inbeelden dat dat voor andere gezinnen wel een verschil kan maken. Reken trouwens eens uit over een periode van twee jaar, dan kom je aan bijna 600 euro extra! Daar gaan we gelukkig nog altijd niet dood van. Maar dat is het punt niet. Het gaat erover dat Partena de vrije keuze actief ontmoedigt.

Het gaat erover dat we steeds minder te zeggen hebben over hoe we leven. Ja, het kan anders, maar dan enkel met een doktersbriefje of tegen extra betaling.

Ach, denkt u misschien, wat maakt het nu uit? Is dat nu zo erg, die wegwerpluiers? Welja, in feite wel. Per kind is dat algauw 1,1 ton afval aan luiers, namelijk. De Stad Leuven (en zij niet alleen) geeft nota bene een luierpremie voor wasbare luiers om mee de afvalberg te helpen verkleinen. Ach, denkt u misschien, zou een kind niet beter wel vlees eten? Hoegenaamd niet: zelfs Kind en Gezin vindt dat oké. Misschien verdenkt u mij ervan dat ik een hippiemoeder ben. Eerlijk, ik ben bijlange nog niet zo’n hippiemoeder als ik zou wíllen zijn. Maar dat is het punt niet. Het gaat erover dat we steeds minder te zeggen hebben over hoe we leven. Ja, het kan anders, maar dan enkel met een doktersbriefje of tegen extra betaling. Wie heeft dat er voor over? Iedereen die maar een beetje afwijkt van de norm, die zal dokken. En dan heb je eigenlijk nog geluk dat je die optie hebt, om extra te mogen betalen.

Wat heb ik een hekel aan die doorgedreven standaardisering. Iedereen die kinderen heeft, weet dat baby’s uniek zijn. De ene huilt nooit terwijl de andere continu gedragen wil worden. Wat zeg ik, ménsen zijn uniek. En ik wil een zorgzamere zorg. Op maat. Of het nu gaat om jong of oud. Voor de vegetariërs en de vleeseters en voor de grote plassers in hun wasbare luiers en ook voor wie die daar niet extra voor kan betalen. Want het begint misschien bij vegetariërs met hun wasbare luiers die een toeslag betalen, maar waar eindigt dat? Met bejaarden die maar maximum drie keer per dag mogen plassen, zoals in dat Nederlandse rusthuis, dat is waar.

Hoe langer ik erover nadenk, hoe absurder ik het allemaal vind. Iedereen doet maar wat graag verontwaardigd over hoe Donald Trump zo’n afschuwelijke klimaatontkenner is, maar wat met een – kuch – social profit bedrijf dat een halve euro extra aanrekent per vegetarische maaltijd, terwijl vleesproductie een van de belangrijkste oorzaken is van de klimaatopwarming? Idem dito voor het ontmoedigen van het gebruik van wasbare luiers. Waar zit die sociale winst?

Ik wil een zorgzamere zorg. Op maat. Of het nu gaat om jong of oud. Voor de vegetariërs en de vleeseters en voor de grote plassers in hun wasbare luiers en ook voor wie die daar niet extra voor kan betalen.

Dat Partena crèches overneemt, komt door de privatisering in de zorgsector. In principe heb ik daar niets op tegen. ‘Met deze overname kan Partena Kinderopvang, nu al één van de grootste spelers in kinderopvang, een verdere groei realiseren, en kan Armonea, de grootste onafhankelijke aanbieder van seniorenzorg, zich verder toeleggen op haar kernactiviteiten.’ Zo staat het mooi omschreven op de website van Armonea, de koepel waaronder onze crèche tot voor kort viel.

Het zal allemaal wel, dat Partena zo een verdere groei kan realiseren. Maar dat gebeurt wel voor een stuk met belastinggeld. Want, zo kon u al lezen in De Morgen en in Het Laatste Nieuws (26/09/16): de privéopvang kan sinds 2009 net als de publieke sector subsidies krijgen voor het zogenaamde inkomensgerelateerd tarief. Terwijl ouders volgens hun inkomen betalen, past de overheid het verschil bij. Wie gaat er lopen met het gros van de subsidies? De grote groepen. Docent gezinspedagogiek aan de Universiteit Gent Michel Vandenbroeck wees in datzelfde artikel op het gevaar van monopolievorming wanneer er maar een paar grote groepen overblijven voor het uitbaten van crèches: ‘En welke keuze hebben ouders dan nog?’

Ik had deze crèche samen met de vader van mijn kinderen gekozen omdat die onze waarden deelde, of minstens aanvaardde. En nee, het is geen optie om even snel te veranderen, want zo gemakkelijk vind je geen kinderopvang in Leuven en dat is op veel andere plaatsen net zo.

Dit is een aanklacht over de politieke grenzen heen. Ik zie dit niet als een links versus rechts verhaal waarbij rood tegen liberalisering is en blauw voor. Echte liberalen zijn juist voor de vrije keuze – of zouden dat moeten zijn. Mijn grootste angst is dat er met al die liberalisering straks helemaal geen sprake meer zal zijn van vrije keuze. Zeker tegen de tijd dat ik zelf weer de luiers in moet.