Tim Van Steenbergen kleedt acteurs en bühne aan van theaterstuk ‘Passions Humaines’

Guy Cassiers ging opnieuw in zee met Tim Van Steenbergen. De modeontwerper mocht ook voor Cassiers’ nieuwe voorstelling ‘Passions Humaines’ optreden als kostuumontwerper en scenograaf. Wij laten hem aan het woord over het project en het verschil tussen ontwerpen voor de bühne en voor zijn eigen label.

‘Ik werk al bijna tien jaar samen met Guy Cassiers. Ieder jaar bekijken we bij welke projecten ik betrokken word, waarna de bal aan het rollen gaat. Dit is het eerste jaar dat ik gevraagd werd om ook het decor te ontwerpen. Dit is weer een volledig nieuwe stap in mijn theaterparcours, een piste die erg leerrijk is.’

‘Het is een proces dat een klein jaar voor de voorstelling in gang wordt gezet. Vorig jaar vertelde Guy Cassiers me dat hij voor ‘Passions Humaines’ kostuums wilde met historische verwijzingen, zodat we de set heel abstract konden houden. Voor het scènebeeld wilde hij iets heel klein en iets heel groot.’

Dit is het eerste jaar dat ik gevraagd werd om ook het decor te ontwerpen. Dit is weer een volledig nieuwe stap in mijn theaterparcours, een piste die erg leerrijk is.

‘Dat is m’n vertrekpunt, meer duiding of aanwijzingen krijg ik niet. Vervolgens maak ik een moodboard. Vanuit de gesprekken die we hierover hebben, concretiseer ik m’n plan. Voor het historische werkte ik met de vorm van de kleding en prints, maar ik lette er ook op dat het geen historische kostuums zijn in de strikte zin van het woord. De verwijzing naar het verleden zit er wel in, maar het geeft meer een beeld van hoe het geweest zou kunnen zijn, dan een beeld van hoe het was.’

Gemarmerde passie

‘Naar het einde van het stuk laat ik de acteurs deel worden van de sculptuur ‘Les passions humaines’ van beeldhouwer Jef Lambeaux. Met de kostuums schep ik het idee van onbehandeld marmer, omdat het in die fase van het stuk enkel nog gaat om emoties en passies. Ik wilde de historische referenties hier weghalen en puur de emoties laten spreken.’ ‘Ik koos in dit deel van het theaterstuk voor pure materie in lichte kleuren zonder prints. Het is een soort aankondiging van de rest van het stuk. In het begin kijken alle personages naar de sculptuur vanop een afstand, maar naar het einde toe maken ze zelf deel uit van ‘Les Passions Humaines’. Dat wilde ik veruiterlijken.’

Hoog bij laag

‘Wat het het Hortapaviljoen is geweest voor de sculptuur van Lambeau, wilde ik dat de constructie op scène was voor de acteurs. De personages zijn net zo ingesloten en verborgen als ‘Les Passions Humaines.’

‘Het hoogteverschil zorgt ervoor dat de toeschouwer zijn blik van boven naar beneden laat gaan, wat een andere manier van kijken met zich meebrengt. De maatschappij vanuit die tijd wordt op deze manier getoond.’

Project van lange adem

‘Tijdens de pasmomenten met de acteurs kan er nog van alles veranderen. Een theaterkostuum moet je op een lichaam zien. Sommige ontwerpen werken op een paspop, maar niet op een echt lichaam, wat net erg belangrijk is in theater. We moeten ook oppassen dat de kostuums niet in conflict gaat met de videoprojectie in de voorstelling. Het is een proces van communiceren en blijven schaven.”Ik heb een weloverwogen idee in mijn hoofd, maar details veranderen soms erg last minute. Tot de laatste weken kunnen kostuums nog evolueren. Alles moet ook in overleg gebeuren met de rest van de cast en crew. Het is een vak apart, waar je in moet groeien.’

Ontwerpen voor de bühne versus collecties creëren

‘Het verschil tussen ontwerpen voor theater en een eigen collectie op poten zetten, is hemelsbreed. Wanneer je ontwerpt voor de bühne, ontwerp je naar een beeld. Voor mij is het zoals een schilderij maken. Het draait immers niet om de afwerking of de binnenkant van een kledingstuk, maar wel of het psychologisch klopt binnen het verhaal. Ik vertrek hierbij vanuit grote lijnen en grote silhouetten. Het zijn totaalbeelden die je schept zodat ze deel kunnen uitmaken van een groter geheel.’

Een theaterkostuum buiten de context zien, is vaak vreemd.

‘Als je start met het ontwerpen van een collectie ga je uit van stuks en van afwerking. Welk soort jurk heb ik nodig? Wat is relevant? Wat willen mensen dragen? Terwijl je bij kostuums uitgaat van het visuele en de context op scène. Een theaterkostuum buiten de context zien, is dan ook vaak vreemd.’

‘Een kledingstuk moet in de rekken al spreken. Het moet een commerciële waarde hebben, terwijl een kostuum een visuele waarde nodigt heeft en een verhaal moet vertellen.’

Teamwork

Als kostuumontwerper moet je ook leren werken in een team. Er zijn allemaal aparte individuen die hun invloed uitoefenen op het stuk en hier moet je rekening mee houden. Het doel is immers om samen tot een geheel te komen. Je leert dat je soms koppig moet zijn en mensen moet overtuigen en op andere momenten leer je toegeven dat iets niet werkt.’

Theater maakt deel uit van het DNA van mijn label, maar er is een andere manier van uitwerken in beide domeinen.

Kruisbestuiving

‘Omdat ik een modeontwerper ben, kan ik mijn kostuums een draagbaarheid geven. Het is ook heel belangrijk dat acteurs zich goed voelen in hun kostuums. Dankzij mijn modeachtergrond kan ik hier rekening mee houden. Door mijn theaterwerk kan ik dan weer met iets heel sobers iets heel theatraal maken in mijn eigen collecties. Hoewel het twee verschillende disciplines zijn, beïnvloeden ze elkaar wel. Theater maakt deel uit van het DNA van mijn label, maar er is een andere manier van uitwerken in beide domeinen.’

‘De wisselwerking tussen de twee zorgt voor een soort levendigheid, zuurstof. Dat houdt de dingen fris en biedt nieuwe inzichten. Verandering van spijs doet eten en je leert op een andere manier naar dingen kijken.’

‘Theaterkostuums staan los van de mode en huidige trends. Ook dat is een groot verschil met het ontwerpen van een collectie voor mijn merk. Toch is er ook sprake van een tijdsgeest binnen het theater. Mensen willen verbaasd worden in de theaterzaal en hebben bepaalde verwachtingen die verbonden zijn aan de tijd waarin men leeft.’