Hoe Martin Margiela nog steeds zijn stempel drukt op het modebeeld

Hij stapte tien jaar geleden uit de mode en ging voordien al bescheiden door het leven als ‘onzichtbare ontwerper’. Toch blijft het werk van Martin Margiela vandaag nog steeds inspireren. Dat vult de Belgische ontwerper met trots: ‘Ik blij dat er weer een groeiende belangstelling is voor creativiteit in de mode.’

Als er één ontwerper zijn stempel blijft drukken op het modebeeld, is het Martin Margiela wel. Het afgelopen jaar werden er twee expo’s aan hem gewijd en er is momenteel een documentaire over zijn carrière in de maak. Maar het is vooral zijn werk dat blijft inspireren; zijn stijl is relevanter dan ooit.

Uitvergrote volumes, recycling, upcycling, deconstructie, genderneutrale mode, al die elementen typeren zijn werk. Nu zijn ze alomtegenwoordig op de catwalk, maar Martin Margiela was zijn tijd ver vooruit. In tijden van massaproductie, toen mode en ecologie niet met elkaar te rijmen vielen, was hij al bezig met het herwaarderen van afgedankte kleren. Vintage stukken werden bewerkt tot nieuwe creaties die we zouden kunnen omschrijven als couture voor een nieuw tijdperk.

Uitvergrote volumes, recycling, upcycling: Martin Margiela was zijn tijd ver vooruit.

Margiela verwerkte plastic in zijn kleren, zelfs vuilniszakken. Hij maakte tops van leren handschoenen, een jurk van aaneengeregen ringen. Van oude kleren – vaak tijdloze stukken – werden replica’s gemaakt, met veel respect voor het ambacht. Kleren werden uiteengehaald en op een andere manier opnieuw geconstrueerd. Vaak kregen ze nieuwe, uitvergrote volumes.

Onzichtbare ontwerper

Als ‘onzichtbare ontwerper’ in het tijdperk van sterontwerpers en logomania, creëerde Margiela eigen modecodes. Etiketten liet hij blanco, modellen verborgen hun gezicht en hijzelf bleef buiten beeld. Martin Margiela heeft mode tot haar essentie herleid. Wellicht daarom blijven zijn creaties verrassend actueel.

Bij hem ging het niet over grote namen, logo’s en verhalen, maar over kleren en over hoe ze gemaakt zijn. Hij liet ze binnenstebuiten zien, vaak nog in een work in progress-fase: een onafgewerkte mouwaanzet, een naad die nog moet worden afgewerkt. Mooi in al hun schijnbare onvolmaaktheid. Of heel puur en volmaakt, zoals de kleren die hij voor Hermès creëerde. Wat Martin Margiela nog typeert: zijn stijl is niet jong of oud, niet mannelijk of vrouwelijk. Het zijn kleren die de attitude aannemen van wie ze draagt.

Als ‘onzichtbare ontwerper’ in het tijdperk van sterontwerpers en logomania, creëerde Margiela eigen modecodes. Etiketten liet hij blanco, modellen verborgen hun gezicht en hijzelf bleef buiten beeld.

Brief

Niet geheel onverwacht was Margiela niet aanwezig bij de uitreiking van de Belgian Fashion Awards waar hij de Juryprijs kreeg voor zijn werk. Wel schreef de topontwerper een brief waarin hij zijn dankbaarheid uitte.

‘Ik ben zeer ontroerd en vereerd om deze prijs te ontvangen, hier in mijn geboorteland’, aldus Margiela. ‘Vooral omdat ik al tien jaar geleden uit de mode ben gestapt. Deze avond gaat mijn geheugen terug naar 1983 toen ik hier in Brussel mijn allereerste erkenning kreeg: de tweede prijs van de Golden Spindle-wedstrijd, uitgereikt door het toen enige buitenlandse jurylid, Jean Paul Gaultier.’

Verder legt hij uit waarom hij tien jaar geleden uit de sector stapte. ‘Ik had het gevoel dat ik niet meer kon omgaan met de wereldwijd toenemende druk en de overgroeiende eisen van de handel. Ik betreurde ook de overdosis aan informatie op sociale media, waardoor de ‘kick van het wachten’ teniet werd gedaan en elk verrassingseffect, dat voor mij zo fundamenteel was, verdween.’

Ik had het gevoel dat ik niet meer kon omgaan met de wereldwijd toenemende druk en de overgroeiende eisen van de handel.

‘Velen zeggen dat mode een kort geheugen heeft omdat ze geobsedeerd is door actualiteit en nieuwheid. Maar enkele recente tentoonstellingen over mijn werk illustreren het tegenovergestelde. Opnieuw was mijn geboorteland België de eerste die mijn werk in het MOMU Antwerpen eer aandeed, en daarna volgde mijn adoptiestad Parijs met nog twee andere expo’s.’

‘Deze prijs is een mooi eerbetoon aan een periode van hard werken en toewijding die begon op jonge leeftijd en meer dan 30 jaar duurde, tot 2008. Vandaag ben ik blij dat er weer een groeiende belangstelling is voor creativiteit in de mode, door een aantal opkomende ontwerpers.’