De kracht van de Nike Air Force One
Vernoemd naar het presidentiële vliegtuig en al meer dan 30 jaar hyperrelevant: dit is het verhaal van de sneaker die sinds Reagan over de footwearwereld regeert.
Hoe hou je een ogenschijnlijk simpele sneaker een kwart eeuw lang hip? Het is een vraag waar ze bij Nike aanvankelijk niet van wakker lagen: in de sportwereld betekent iedere nieuwe release namelijk een vooruitgang, een verbetering van de technologie of de ergonomie. Goed voor de sporters, maar wat als het publiek eist dat je de originals toch in productie houdt? Het is een jongleerklusje waar heel wat sneakerproducenten mee aan de slag moeten, niet het minst bij Nike. Hun Air Force One, gelanceerd in 1982, is namelijk één van de best verkochte sneakers aller tijden en werd door de veelgevraagde re-release in 1986 eveneens de eerste “retro” sneaker zoals we die vandaag kennen. Wat is de (aantrekkings)kracht van deze voormalige basketbalschoen? Hoe kan een design na bijna 35 jaar nog steeds relevant zijn? Een geschiedenislesje.
“Since I came in the door became one of y’all leaders/In a fresh pair Air Force One sneakers/Uptowns we call ‘em uppies when they’re on divas” (Kanye West, KRS-One, Nas, Rakim – ‘Classic’)
De Air Force One werd aanvankelijk in leven geroepen als de eerste basketbalschoen waarbij de air-technologie zou worden toegepast. Deze air-technologie zorgt voor ondersteuning van je voet en werd voor het eerst gebruikt in de Nike Tailwind, in 1979 – met groot succes. Deze technologie implementeren in de nieuwe basketballijn van het sportlabel leek dan ook een logische volgende stap, maar dat bleek heel wat gecompliceerder. De Tailwind was een hardloopschoen, een sneaker die versteviging moest bieden bij een veelal lineaire beweging (van je tenen naar je hiel), terwijl er in basketbal vaak korte sprints, hevige stops en scherpe draaibewegingen aan te pas zouden komen. Ontwerper Bruce Kilgore mocht dus behoorlijk wat innovaties uit zijn mouw schudden.
Het revolutionaire design
Allereerst moest Kilgore een manier zien te vinden om de midsole (het achterste, gedeelte van de buitenzool) die door de air unit behoorlijk verhoogd was, toch stabiel te houden. Hiervoor deed hij naar eigen zeggen inspiratie op bij de bouw van de kathedraal van Notre Dame – niet zo bijzonder binnen de Nike headquarters, want enkele jaren later zou de visible air window van de Air Max One gebaseerd worden op het Centre Pompidou.
“Listen hon’/ twist one/ this Armi/ sip some/ It’s only 40 proof/ it feel like 15/1When I’m done/Make a run/ with The Roc/ Rock Air Force 1’s” (Jay-Z – ‘As One’)
Daarnaast was de onderkant van de schoen een probleem: het traditionele visgraatmotief zorgde immers voor te veel frictie bij basketballers, dus Kilgore bedacht een heel nieuw circulair patroon waardoor spelers makkelijker kunnen draaien. Omdat de schoen zowel flexibel als stabiel moest zijn haalde Kilgore voorts ook inspiratie uit de Nike Approach, een wandelschoen die afloopt richting de achillespees, en paste deze schuine lijnen ook toe op zijn model – ongezien voor high top sneakers die steevast recht afgesneden werden (cfr de Converse All Stars). Het revolutionaire prototype van de Air Force One was een feit.
Zoals dat gaat bij productontwikkeling werden testexemplaren van de schoen uitgedeeld aan verschillende basketbalspelers en Nike liefhebbers. Een van deze proefkonijnen? Tinker Hatfield, de architect van het bedrijf. Hatfield bleek zodanig onder de indruk van de sneaker dat hij de blauwdrukken van het hoofdkwartier opzij schoof en zelf een schoen begon te tekenen. Hatfield zou later de geestelijke vader worden van de Air Jordan 3 en de Air Max One.
De geboorte
In 1982 zag de Air Force One middels een grote campagne het levenslicht: zes beroemde NBA-spelers, onder sneakerliefhebbers nog steeds de Original Six genoemd, tekenden een contract met Nike om de kicks op de plankenvloer te dragen. Moses Malone (Philadelphia 76ers), Michael Cooper (L.A. Lakers), Bobby Jones (Philadelphia 76ers), Calvin Natt (Portland Trail Blazers), Mychal Thompson (Portland Trail Blazers), en Jamal Wilkes (L.A. Lakers) brachten de schoenen naar het grote publiek, dat er wel pap van lustte.
De schoen werd zodanig populair dat toen Nike de Air Force One in 1984 uit de rekken haalde voor een nieuwer ontwerp, sneakerwinkels het bedrijf smeekten om de schoen toch terug in productie te brengen. Tweedehands AF1’s werden massaal opgekocht en versierd uit gebrek aan nieuw materiaal en na twee jaar ging Nike toch door de knieën: in 1986 kwam de Air Force One opnieuw op de markt, en mocht Nike zich opmaken voor een nog grotere hype rond deze eerste retrosneaker.
Waarachtig cool
Want hoewel NBA-sterren als Charles Barkley en Rasheed Wallace de originals bijna hun hele carrière lang bleven dragen werd de wederopstanding van de AF1 extra cachet gegeven door de hiphopwereld. Onder meer Nelly, Jay-Z, Ludacris, The Game, Rick Ross, Curren$y, Xzibit en T.I. verwerkten de schoenen in lyrics en videoclips en dat zonder een endorsement deal met Nike. De schoenen werden hierdoor ‘waarachtig cool’ en de Air Force Ones werden ook buiten de sport- en sneakerwereld een hit.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Doorheen de jaren heeft Nike uiteraard geëxperimenteerd met de look en feel van de schoen, maar wel zonder het basismodel te veel te tweaken: meer dan 2000 variaties in (limited) editions uit slangen- en hagedissenleder, canvas, ponyhaar, Pendleton wol of met 3D-reflecterende swooshes, werden in een heel arsenaal aan kleurencombinaties gelanceerd in low, mid en high top uitvoeringen, en allemaal vlogen ze de winkel uit.
“I like khakis and Air Force Ones/Gangsters in the hood with them air force guns/We poppin them tags, our pockets fat/ We fin’ to put the world in a shopping bag” (Xzibit – Saturday Night Live)
Je zou denken dat zolang teren op eenzelfde design een sportmerk uiteindelijk windeieren zou leggen, maar zolang het model in trek blijft, is het eigenlijk een geniale zet, schrijft de zakelijke publicatie Bloomberg. Wanneer je steeds voortborduurt op eenzelfde ontwerp moeten de mallen en machines niet aangepast worden, waardoor je productiekosten enkel nog afhangen van het gebruikte materiaal en je dat dus zelf in de hand houdt. Dat is ook te zien in de cijfers.
Started from the bottom
De sell-through rate van de Nike Air Force 1 bedraagt volgens Bloomberg 100%, wat wil zeggen dat de schoen altijd uitverkocht wordt. En dat is slechts gebaseerd op cijfers uit 2012, vòòr Drake ze droeg in de videoclip van zijn monsterhit Started From The Bottom, vòòr modeontwerper Ricardo Tisci zijn tekenpen in het silhouet zette en Kanye West en Rihanna regelmatig met een paar gespot werden, vòòr de sneaker weer een staple werd en vòòr de schoen ook massaal gespot werd aan de voeten van fashionista’s tijdens de internationale modeweken.
Waar heel wat modebladen in 2014 blokletterden dat de Air Force 1 een comeback had gemaakt, bewijst de boekhouding van Nike en de schoenenkast van menig sneakerfreak het tegendeel: de Air Force One is namelijk nooit weggeweest.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier