In deze maandelijkse rubriek verdiept wijnkenner Frank Van der Auwera zich in de laatste nieuwtjes van de wijnwereld : over trendsetters en buitenbeentjes, oude en nieuwe appellations, spectaculaire veilingresultaten, tegenvallende of exploderende export en meer van dat.

MENSEN Carmenère-kruistocht

Hij heeft zijn missie volbracht. Met ‘hij’ bedoelen we onze wijnliefhebbende motorfreak Cristián Muñoz, die zijn hier eerder aangekondigde carmenère-kruistocht succesvol heeft volbracht. Inderdaad : 21.000 mijl en drie maanden lang hotsend en botsend op een 1150cc BMW, van Santiago tot New York plus een uitstapje richting Alaska, met in de zadeltas onder meer een drieliterfles carmenère-wijn, van zijn favoriete Chileense druif, waarvoor hij promotie maakt en die hij uitgebreid liet signeren. Zijn flessenavontuur lijkt hem geen windeieren te leggen, hoewel hij – buiten sponsoring door Andes Wines – zijn tocht grotendeels zelf financierde : “Ik heb ondertussen honderden e-mails ontvangen van importeurs en winkels die mij willen inviteren voor hun degustaties”, zo klonk het, nadat de biker zijn gehavende billen van zijn BMW hees. Invitaties die hem vermoedelijk een aardige Amerikaanse dollar zullen opbrengen.

Beam me up, Scotty !

De ‘wijngek van de maand’ kunnen we deze keer in geen hogere regionen vinden. Want wie zal de 60-jarige rijkaard Dr. Greg Olsen ooit kunnen evenaren, laat staan ‘op afstand’ kloppen ? De man, die eigenaar is van het wijndomein La Vinette in Paarl (Zuid-Afrika), plus wetenschapper én ondernemer van een aantal IT-bedrijven, nam namelijk, als derde ruimtetoerist aller tijden, pinotage-wijnstekken mee op zijn 4,8 miljoen kilometer lange vlucht. Stekken die hij in een afgelegen deel van het International Space Station (ISS) ‘plantte’. Natuurlijk heeft Dr. Olsen 20 miljoen dollar geïnvesteerd in zijn acht dagen durend uitstapje, maar hij begint meteen al aan de Operatie Recuperatie : hij wil namelijk space wine verkopen. Bij zijn terugkeer had Olsen in zijn ruimtekoffertje vijfhonderd kleine wijnetiketten zitten, waarop het embleem van het ruimtestation, dat hij zal kleven op een gelimiteerd aanbod van space wines om zijn trip te herdenken. En om zijn bankrekening te spekken, want laat ons even raden wat de startprijs wordt van zo’n ruimtewijn ? 200, 300, 400, 500 dollar ? Wie biedt meer voor zo’n vloeibaar onding ? Want ten slotte koopt de snob alleen een minuscuul papiertje dat zeven à acht dagen in de ruimte zweefde, terwijl de wijnstokken nog maandenlang in het ISS meecirkelen terwijl er experimenten op uitgevoerd worden. We durven zelfs niet denken aan het prijskaartje van de astronautenwijn, mochten er ooit druiven met succes in het ISS geteeld worden. Bill Gates kan zijn fles al reserveren in primeur.

MOMENTEN 60 procent Mozart, 20 procent Vivaldi

Maar ook op de begane grond waren er de voorbije weken voldoende ‘lunatieke’ wijnmakers. U hebt het ongetwijfeld gelezen of op het tv-nieuws gezien, want het was een wereldwijde hype : Carlo Cignozzi, eigenaar van Il Paradiso di Frassina in Brunello di Montalcino, stimuleert zijn wijnstokken door ze via krachtige luidsprekers continu klassieke muziek voor te schotelen. Na de ‘biodynamica’ dus de pure ‘audiodynamica’. Deze auditieve kunstmest past Carlo al sedert 2000 toe en hij is er rotsvast van overtuigd dat druiven die aan deze klassieke muziek worden blootgesteld véél sneller rijpen én gezonder blijken. Bovendien worden druivenpikkende vogels erdoor afgeschrikt.

Ons lijkt het vooral een fantastisch marketingconcept, want onze brave Carlo is er toch maar in geslaagd dagenlang de internationale pers te halen met lichtjes opgeklopte uitspraken als : “Wanneer mensen me vragen wat er in mijn wijn steekt, vertel ik hen : 60 procent Mozart, 20 procent Vivaldi en 20 procent andere componisten.”

Terwijl wij liever hadden gehoord : “In mijn Brunello steekt 100 procent Carlo.” In heel dit verhaal ontbreekt bovendien ook één (tegen)stem : die van de aanpalende wijnbouwers, die hele dagen klassieke aria’s uit de boxen horen schallen, of ze het nu willen of niet. Voor wanneer de volgende marketingstunt met wijnstokken die elk hun individuele iPod krijgen ?

MARKTEN Europa liet zich weer kisten

Eventjes werd het de voorbije weken voorgesteld als hét wijncompromis van de 21ste eeuw : de Europese Unie en de VS tekenden eindelijk een wijnakkoord na 22 jaar keiharde onderhandelingen. Decennia lange barrières en knelpunten werden afgebouwd, zo klonk het. De Amerikanen zouden voortaan Europese wijnen vlotter in de VS laten binnenvloeien zonder het pijnlijke en alle-vrije-marktprincipes-overboord-gooiende certificatieproces dat nu in voege is. En waardoor met name Franse wijnen veel moeite hebben om zich in de reeds heel vijandige, maar o zo dorstige Amerikaanse markt te nestelen.

Maar toen er nauwkeuriger naar de kleine lettertjes werd gekeken, bleek al snel dat de échte winnaar niet de Europese wijnmaker was. Onze eurocraten hadden namelijk juridisch véél water in hun wijn gedaan. De Europeanen moeten voortaan niet alleen alle Amerikaanse wijnmaakpraktijken zonder morren erkennen, maar bovendien tolereren dat Amerikaanse wijnproducenten de zogeheten semi-generieke wijnnamen blijven misbruiken. Termen als Burgundy, Chablis, Champagne, Haut Sauterne, Sauterne, Chianti, Claret, Hock, Madeira, Malaga, Marsala, Moselle, Port, Retsina, Rhine, Sherry en Tokay kunnen nog, als de producenten reeds een traditie terzake hebben. Er is wel sprake van een uitdoofscenario, maar er werd géén deadline vooruitgeschoven. Dat is nu net het voorwerp van een nieuwe onderhandelingsronde die bezig is. Dat betekent dus dat de Amerikanen voorlopig een vrijbrief krijgen van de Europese Unie om alle ‘copyrights’ voor beschermde appellaties aan hun laars te (blijven) lappen. Vooral in Champagne rukken velen zich nu de haren uit, want de onderhandeling over het ‘uitdoven’ van deze gekopieerde Europese oorsprongsbenamingen zal nog lang aanslepen en startte onlangs met het ‘levensbelangrijke’ vraagstuk Madeira versus Madera. Qua prioriteit natuurlijk slechts het nummer 999 op de lijst, want het zijn vooral de lucratieve termen Port, Sherry en Champagne die commercieel het meest te vrezen (en te verliezen) hebben van de Amerikaanse naamsdiefstal.

Midden de mensen

Wat doe je als wijnstreek wanneer je een kwart van je exportpositie hebt zien verkruimelen ? Wanneer er maar een fractie van de verhoopte dossiers binnenkomt om de overschotten gesubsidieerd te distilleren ? Waneer de prijzen voor een vat wijn onder druk staan, terwijl er nog veel onverkochte stock in alle regionale kelders opgeslagen ligt ? Dan probeer je het toch puur op imago te spelen en op ‘jeugd’, om zo tenminste de suggestie op te roepen dat er ‘iets verandert’ of dat er ‘aan de toekomst wordt gesleuteld’ ? Zelfs onze federale regering bedient zich van deze fata-morganatruc, dus waarom de wijnhandel in Bordeaux niet ?

Onlangs presenteerde zich daar een clubje jonge wijnprofessionals van achttien bekende domeinen die een vinniger, jonger, frisser imago willen uitstralen vanuit het oude wijnaristocratische bastion Bordeaux. ” Bordeaux sexes itself up” luidde het in de Angelsaksische vakpers. Het clubje aristocraten-van-de-tweede-generatie doopte zichzelf heel bescheiden Bordeaux Oxygène en wil Bordeaux nieuw leven inblazen, vooral dan de sales & marketing. Door een sexy imago willen ze vooral jonge drinkers aantrekken. “Te veel mensen hebben nog een stofferig beeld van Bordeaux, van aristocraten die vanop de rug van hun paard hun wingerds overzien, maar wij willen dichter bij de consument komen”, zo stelt de 27-jarige Jean-Antoine Nony van Château Grand Mayne in Saint-Emilion. En ook de eveneens 27-jarige Sylvie Courselle, van Château Thieuley in Entre-Deux-Mers en tevens secretaris van de nieuwe belangenclub, ziet het zo : “Bordeaux heeft nu een slecht imago. Iedereen denkt dat alleen maar oude ventjes hier wijn maken. Maar wij zijn een groep die door heel veel verschillende wijnregio’s rond de wereld is gereisd om te leren hoe we wijn moeten maken of vermarkten.”

De groep wil zich duidelijk bedienen van ‘moderne’ marketingtechnieken tijdens hun internationale promotiecampagnes, waaronder – hou u vast – speed dating. De pers wordt straks in Londen uitgenodigd voor een themaproeverij, waarbij elke journalist op de kop vijf minuutjes date krijgt met elk lid van de groep en zijn wijnen, alvorens naar de volgende tafel te hollen.

Foute focus

Mijn eerste reactie hierop ? Geeuw, geeuw, geeuw. Zelfs deze twintigers hebben de boodschap van de internationale consument dus niet begrepen : jullie wijnen zijn vaak ondermaats, vrienden en vriendinnen in Bordeaux ! Of er nu een oude pee van 90 jaar tussen de kuipen loopt of een met DD-cup uitgerust fotomodel, dàt kan de koper, die in de rekken zoveel lekkers vindt uit Spanje, Italië, Australië, Zuid-Afrika, Argentinië, enz., maar vaak tegen véél scherpere prijzen, écht geen barst schelen. De huidige afkeer/argwaan voor Bordeaux zit hem niet in de marketing, maar in de flessen-inhoud. Plus het bijbehorende prijskaartje. Wanneer gaat dat nu eens doordringen in de châteaus en chais ?

Bovendien zijn de achttien leden van Bordeaux Oxygène – op wiens ledenlijst ik tussen haakjes geen ‘onbekende’ domeinen vindt, maar nazaten van de Gevestigde Waarden, dus zo hip en cool en democratisch zijn deze jonge Turken niet – blijkbaar niet op de hoogte van de laatste (markt)studie van Datamonitor. Die gaat namelijk megakeicool in tegen hun visie. Datamonitor besluit immers dat drankenproducenten tegenwoordig één kapitale fout maken : ze staren zich blind op ‘jonge’ consumenten en spenderen daar het leeuwendeel van hun marketingbudgetten aan, terwijl ze dé lucratieve doelgroep van 25- tot 44-jarigen, die op haar eentje 42 procent van alle alcoholische dranken consumeert in Europa – schromelijk verwaarlozen.

Zowel in de VS als in Europa krimpt de alcoholmarkt de facto, aldus Datamonitor, maar de lucratieve doelgroep van de midlifers – die ook over meer inkomen beschikken – krijgt in campagnes niet de aandacht die ze verdient. Terwijl het precies deze ‘oudere’ sociale groep is die overtuigd is van ‘minder maar beter drinken’, ook op wijngebied. Wie slim is, speelt dus eerder in op de verwachtingen en waarden van deze (en de oudere) consumentengroep dan als schapen de jongeren – waar binge drinking, zeg maar zuiplapperij, steeds frequenter voorkomt – te versieren, zo concludeert Datamonitor.

Door Frank Van Der Auwera /