?We begonnen zeer complex en eindigden supersober,”zegt architect Christian Kieckens. Het duurde zeven jaar en zeven plannen voor het er stond : een huis als een abstract beeldhouwwerk.

PIET SWIMBERGHE FOTO’S : JAN VERLINDE

Nadat we de hele ronde van het huis hebben gedaan, verrast architect Christian Kieckens mij kompleet met de uitspraak dat Francesco Borromini zijn grote inspiratiebron is. Daar kijk ik van op, ja. Omdat je bij zoveel minimalisme allerminst sporen van barokarchitectuur verwacht. Kieckens koos uit de hele bouwkunst wel een van de meest eigenzinnige kunstenaars. Borromini was zo’n 350 jaar geleden de vader van de barok. Hij brak met de statische renaissancestijl die zich inspireerde op de klassieke tempelbouw uit de oudheid. Borromini creëerde kerken met een ovalen grondplan en welvende muren en koepels waar van alle kanten licht binnenstraalt. ?De barok is toch veel meer dan versiering”, legt Kieckens uit. ?Achter die franje zit een gigantisch spel van licht en volumes.” Dat zijn ook de sleutelwoorden voor deze villa in Baardegem. De vormentaal is natuurlijk niet barok : alle lijsten, zuilen of voluten zijn verbannen. Maar Christian Kieckens heeft er wel de essentie uitgepuurd. Hij stopte zijn lichtspel in een hedendaagse verpakking. Terwijl we praten, gezeten in een van de vier zeteltjes van de woonkamer, baant de ochtendzon zich een weg langs het betonnen kruis aan de kant van de keuken. Het licht valt op de kale betonnen vloer die heel het interieur oplicht. Een sensatie die je ook meemaakt in een barokkerk.

Dat lichtspel is bijna het enige dat hier te beleven valt, want de woning is onwaarschijnlijk kaal. Die kaalheid wordt door het winterlandschap buiten nog eens extra geaccentueerd. In de 4 meter hoge en 10 meter lange zitzaal staan slechts vier zitjes, twee aan elke korte zijde. Er hangt geen schilderij en op de grond ligt geen tapijt. Een groot aluminium venster scheidt interieur van exterieur. De muren zijn spierwit en de vloer lichtgrijs. Alleen de groene streep gras buiten zorgt voor wat kleur. Achter een metalen schuifdeur belanden we in de keuken. Daar staat een simpele tafel met twee stoelen. Ook de badkamer is erg zakelijk van stijl : de metalen wasbakjes horen thuis in een internaat.

Het huis werd nauwelijks met meubilair gestoffeerd. Het lijkt wel een naakte atelierstudie, waarrond een doorzichtige doek is gedrapeerd. Een abstract beeldhouwwerk, waarin je kunt wandelen.

Maar die eenvoud bedriegt. De bouwheer en de bouwmeester hebben zeer lang nagedacht voor het leggen van de eerste steen. Ook de keuze van het terrein werd grondig bestudeerd. Om wat ruimte te hebben, werden drie naast elkaar gelegen kavels gekocht. De bewoners kopen trouwens de aangrenzende percelen op om te verhinderen dat er vlakbij wordt gebouwd. Zo kunnen ze rondom het huis een landschap creëren. Niet dat ze daar grootste plannen mee hebben, maar ze willen het in al zijn eenvoud bewaren. Het eerste plan werd zeven jaar geleden getekend. Bijna elk jaar kwam er een nieuwe versie uit de bus. ?Een lang proces”, bekent architect Kieckens. ?Maar achteraf was dit misschien nodig, het was een vruchtbaar rijpingsproces voor de bewoners, het huis, het landschap en mijzelf. We waren zeer complex gestart en eindigen in alle soberheid. Telkens werd het overbodige uitgezuiverd.”

Het resultaat is een spie-vormige doos die doet denken aan een onopvallend gezicht met een hoog voorhoofd en een brede mond voor de garagepoort. De voorgevel is een perfect vierkant van 7 bij 7 meter. De woning verbreedt naar achter toe : de achtergevel is 4 hoog op 10 meter breed. In beide zijgevels zit een glazen nis, ondersteund door een betonnen kruis. Vandaar vang je een glimp op van het interieur. De aankleding mag dan simpel zijn, dat geldt niet voor de constructie. De virtuositeit van Borromini indachtig, heeft Kieckens drie volumes in elkaar verweven tot een spel van snijdende muren met hier en daar een doorkijknis. Op een of andere manier wordt alles op die zijwaartse nissen betrokken. Dat zorgt voor vergezichten op het landschap vanuit alle kamers en voor een complexe lichtinval.

Eenmaal je dit doorhebt, ga je het huis anders bekijken. Ook de afwerking van het interieur. De bouwheer koos voor vloeren van gegoten beton. De aanwezigheid van droogbarsten stoort hem niet : hij is niet van plan om ze te laten herstellen. Alle deuren zijn van gegalvaniseerde ijzerplaat. Er zitten geen klinken op. Je duwt ze open als een saloon-deur. Met hetzelfde metaal werd ook de trap bekleed. Zowel de materiaalkeuze als de aankleding getuigen van een Spartaanse eenvoud.

De uiterst sobere voorgevel (rechts) doet niet vermoeden dat het interieur vrij complex is opgebouwd. Betonnen kruisen ondersteunen de nissen in de zijgevels.

In het schaars bemeubelde interieur speelt de lichtinval een grote rol.

Via de nissen in de zijgevels dringt het zonlicht tot diep in het huis.

Aan de muurvlakken, onder meer in de keuken, merk je dat de architectuur niet zo eenvoudig is geconcipieerd.

De materiaalkeuze getuigt van dezelfde soberheid : dak en vensterramen zijn van aluminium, de gevels zijn bepleisterd.