?Ik weet niet hoe men onze nieuwe cd Secret Samadhi zal ontvangen, maar ik voorspel dat de slechte recensies in vitriool gedrenkt zullen zijn en de goeie over the top.? Zanger Ed Kowalczyk over Live en leven.

Jacky Huys

Good, réally good.? Ik heb Ed Kowalczyk gevraagd hoe het met hem gaat. Het is allicht niet onbelangrijk om te weten dat ik op dat moment in een fauteuil in een Londense hotelkamer zit en dat het brein en de zanger van de groep Live half over me heen hangt. Dat komt : hij toont me zijn mala. Ik zit als het ware oog in oog met gedroogd fruit.

?Dit zijn niet zomaar besjes, dit zijn besjes met gezichten?, zegt hij. Hij ziet dat ik sceptisch ben.

?Nu ja, niet echt gezichten-gezichten, maar toch, ik herken iets. In India dippen ze deze bessen in de Ganges, en wij volgelingen dragen ze en bekijken ze iedere dag.? Onderaan de mala hangt een foto van Kowalczyks nieuwe geestelijke leider : Adi Da.

Meer dan tien jaar geleden formeren vier schoolvrienden uit York (een boerengat in de buurt van Philadelphia, waarover Kowalczyk tot consternatie van z’n dorpsgenoten later Shit town zou schrijven) een orkestje. Eind ’91 brengen ze in een productie van ex- Talking Head Jerry HarrisonMentalJewelry uit en gaan ze op tournee. MTV zet z’n volle gewicht achter de band : een half miljoen cd’s en een paar jaar later zijn ze een vaste waarde geworden. Throwing Copper (de opvolger uit 1994) zal uiteindelijk zeven miljoen exemplaren verkopen. De teller loopt nog altijd.

Ed Kowalczyk : Ik heb al heel lang niet meer naar Throwing Copper geluisterd, maar als ik het doe, dan zal ik me vooral concentreren op wat we anders hadden moeten en kunnen doen. Aan de andere kant : 7 million fans can’t be wrong.

Je lijkt volwassener geworden, je relativeert meer.

Wij hebben altijd een beschermd leven gehad in een plaatsje in Amerika dat geen enkele culturele of sociale betekenis heeft. Live is voor ons een zegen geweest : de uitweg uit de dagelijkse sleur van Smalltown, Amerika. En eigenlijk zijn we dus road scholars : wij leren onderweg van onze ervaringen. Natuurlijk, als je achttien maanden op tournee bent, wil je eigenlijk maar één ding : naar je vertrouwde plaats terugkeren, omdat er toch blijkbaar onzichtbare draden naar je roots lopen, waar je ook bent. Maar die draden worden steeds dunner bij mij, en ik merk nu dat ik er eigenlijk weg wil. Ik ga binnenkort vermoedelijk definitief aan de Westkust wonen.

Religie en filosofie hebben altijd een belangrijke rol in je leven gespeeld.

Ik heb eerst jaren moeten vechten om het juk van het westers christelijk denken kwijt te raken. Krishnamurti was mijn introductie op het oosterse, spirituele denken. Ik las een van z’n boeken en voor de eerste keer begon ik me af te vragen hoe het zat met mijn ego, mijn manier van denken, mijn leefwereld. Ik was daar totaal onvoorbereid voor gezien mijn achtergrond : ik had leren aanvaarden zonder vragen te stellen. Ik heb Krishnamurti vier jaar gelezen en gevolgd : hij vond van zichzelf dat hij geen goeroe was meer een antigoeroe eigenlijk en dat je qua spiritualiteit alleen op jezelf moet rekenen. Maar ik las dagelijks uit z’n werk, ik ging op bezoek in centra die hij gesticht had, ik wou zien waar hij geleefd had hij is gestorven in 1986 , hij was de facto mijn goeroe. De teksten van Mental Jewelry zijn eigenlijk zijn leer, op muziek gezet. Maar op een dag heb ik Krishnamurti laten gaan, zachtjes, iedere dag iets meer. En terzelfder tijd nam spiritualiteit ook minder plaats in mijn leven in. Ik besefte weliswaar dat ik het nog altijd nodig had, maar ik had geen concrete focus.

En nu ben jij de enige zingever van je bestaan.

Nee, nee. Op een dag pakte ik louter toevallig in een New Yorkse boekhandel een werk van Ken Wilber vast en ik kreeg een schok. Hij heeft me geïnspireerd om weer voeling te krijgen met mijn spirituele kant. Ik ben een freak van internet en op een dag zocht ik of hij daar niet ergens op zat. Op het scherm verscheen een artikel van hem. De stelling was : hoe zouden wij reageren als wij vandaag, als maatschappij, geconfronteerd zouden worden met een verlicht man, een incarnatie van het goddelijke ? En het antwoord was : wij zouden hem niet geloven, wij zouden hem uitlachen en wij zouden een zondebok van hem maken. En het artikel ging verder met te zeggen dat zo’n man bestond, dat hij in de jaren ’40 in het westen was geboren en dat zijn naam Adi Da was. En ik dacht : waw. Wie zou daar niet meer over willen weten ? Dus ging ik twee boeken kopen. Toen ik halverwege het eerste was, hapte ik naar adem. Ik was meegeweest met Krishnamurti, maar dit ging toch nog een paar stappen verder. Ik ben Adi Da’s werk gaan bestuderen, en drie maand geleden ben ik formeel en officieel een echte volgeling geworden.

Wat houdt het daïsme in ?

Door zelfstudie en kennis kan je het ego en zijn beperkingen inzien maar die ook geleidelijk aan beginnen transcenderen. Krishnamurti wou geen gelovigen, geen volgelingen. Adi Da wel, en dat is belangrijk voor mij : zelfkennis én devotie. Een van de eerste uitspraken van Adi Da die me een klap in mijn gezicht gaf, was : ik bied jou geen techniek aan, maar een relatie. Dus niet iets wat je krijgt, waar je je mee terugtrekt in een kamertje in de hoop dat je erdoor zal veranderen, nee, je krijgt een verhouding met Adi Da waarbij je gesprekken aangaat. Da’s een fundamenteel verschil met alle westerse religies, die ervan uitgaan dat God altijd ergens anders is, dat wij eigenlijk afgesneden zijn van hem. Adi Da zegt : het is niet iets wat je ooit zal krijgen of bereiken, maar het is iets dat nu al in je zit en waarmee je alleen maar in contact moet komen.

Goh. Waar woont Adi Da ?

Zijn grootste centrum, de Mountain of Attention, bevindt zich in Marin, Californië. Er is er ook eentje in Hawaï, op de Fiji’s, een kleintje in Londen en een redelijk groot in Nederland. Maar er zijn niet veel volgelingen. Ik schat dat er hoop en al tweeduizend zijn. Toen ik betrokken raakte, dacht ik : waarom heeft deze man geen miljoenen devotees ? Da’s allicht het taboe van het Westen : we hebben geen religie meer, maar een wetenschappelijk-materialistische instelling. Zo van : als je het niet kan zien, voelen, horen, proeven of neuken, dan bestaat het niet.

Wil de rest van de groep nog met je praten ?

Oh ja, we zijn nog altijd vier goeie vrienden. Meer nog : dankzij Adi Da ben ik vermoedelijk makkelijker om mee te leven dan vroeger. Ik barst nu van liefde, van positieve gevoelens, van begrip.

Heeft de bevreemdende titel van de nieuwe cd, ?Secret Samadhi?, met je nieuwe geloof te maken ?

Samadhi is een woord uit het Sanskriet dat een spirituele verwezenlijking, een esoterische manier van zijn aanduidt, die je door transcendentie kan bereiken. Door er geheim voor te plaatsen, werd het een perfecte titel voor een Live-cd, want noch onze muziek noch onze teksten zijn voor de hand liggend. Wij drukken iets uit dat eigenlijk onuitdrukbaar is. En als mensen naar ons komen kijken, dan willen ze een deel zijn van dat geheim. De titel is in die optiek een uitnodiging : kom binnen, en wie weet waar we je naartoe zullen leiden.

Moet ik nu al je teksten herinterpreteren in het licht van Adi Da ?

Van de teksten op de nieuwe cd zijn er 99 procent geschreven voor ik Adi Da ontdekte. Maar ik moet daar onbewust mee bezig zijn geweest, want als ik nu naar Turn My Head luister, dan hoor ik daar een ongelooflijk intense, devotionele song in. Toen ik die track heb ingezongen, zag ik echt het beeld van een goddelijke figuur in de studio, en het was voor hem en hem alleen dat ik zong. Dat hoor je aan die track. In december heb ik een akoestisch setje gespeeld voor Adi Da, ik met mijn gitaar : een levensveranderende ervaring voor mij.

En ik dacht nog zo dat die jongen met een sigaret in z’n mondhoek en Henry Miller in z’n achterzak uit de hilarische song ?Freaks? jijzelf was.

Dat bén ik ook (lacht). Ik neem mezelf op de korrel, lichtvoetig, ik lach met mezelf. In theorie kunnen mensen mij leren kennen op basis van mijn teksten : ik ben altijd volkomen eerlijk in wat ik schrijf. Anderzijds moet ik toegeven dat ik weinig over Eddie Kowalczyk in songs steek, behalve onbewust of onderbewust. Ik wil nooit dingen van me afschrijven. Voor een song als Freaks ben ik gaan zitten en heb ik alles opgeschreven wat uit me kwam.

Sinds jullie eerste cd hebben jullie altijd meer succes gehad bij het publiek dan bij het journaille. Zit je daar mee ?

Ik ben liever een favoriet van het publiek dan van de pers. Ik zou liegen als ik niet zei dat we liefst beide zouden zijn, maar in wezen hebben dat soort indelingen weinig betekenis. Wij zijn nog altijd trouw aan onze muziek. Maar we zijn vandaag voldoende gerijpt als mensen en als musici om tot een keuze te dwingen. Tot nog toe hebben we een schare luisteraars gehad die niet goed wist of ze ons wilde volgen of niet. Ik weet niet hoe men Secret Samadhi zal ontvangen, maar ik weet wel dat het niet meer vrijblijvend kan zijn. Ik voorspel dat de slechte recensies helemaal in vitriool zullen gedrenkt zijn en de goeie over the top ; een middenweg is uitgesloten. En ons zal het nog altijd niet kunnen schelen (glimlacht). Denk je dat als ik op een podium sta voor 30.000 mensen, ik ook maar een halve seconde denk aan wat Jan Lul in de Courant van Shitville over ons geschreven heeft ?

Ik hoop dat je geen prediker wordt, Ed.

Ik wil niemand bekeren. Ik ben een zoeker, zoals iedereen. Als ik iets vind en als het goed voelt om erover te vertellen, dan wil ik dat ook doen. Maar het gaat mij om zelfobservatie, niet om bekering.

Ik weet niet meer wat ik van Live moet denken, denk ik.

Da’s oké. De meeste mensen hebben sowieso een verkeerd beeld van ons. Wij zijn niet pretentieus, wij zijn niet bloedserieus, en wij zijn zeker niet de Rage Against the Machine van de Spiritualiteit.

?Secret Samadhi? van Live is verschenen bij Radioactive. Live concerteert op 11 april in Ancienne Belgique. Info en reserveringen : tel. (02) 548.24.24.

Ed Kowalczyk (de kale in het midden) : kom binnen, en wie weet waar we je naartoe zullen leiden.