In een industrieel atelier aan het kanaal in Vilvoorde bedenkt Carl De Smet schuimmeubelen die extreem plat verpakt kunnen worden en thuis weer uitgroeien tot hun werkelijke vorm. Door ze in het stopcontact te steken.

Een extreem plat pakje, waar Ikea jaloers op mag zijn, dat is in feite het idee waar Carl De Smet al jaren aan werkt, samen met professor Jan Ivens en onderzoekers van de KULeuven. Zijn bureau heet Noumenon. ?We willen ons vooral bezighouden met wat onder de vormgegeven schil plaatsgrijpt.”

Groeien uw meubelen zachtjes uit, als een rijzende cake in de oven ? Of met een onomkeerbare plof, zoals popcorn ?

Carl De Smet : Op nog een andere manier. Eerst maken we het meubel zoals het uiteindelijk in de woonkamer gebruikt zal worden : door spuitgieten in een mal of door uit een blok schuim een vorm te snijden, beide technieken kunnen. Tot daar dezelfde procedure als bijvoorbeeld die van de bekende vierkante poefjes, maar dan met een rubberachtige coating, van bijvoorbeeld Quinze & Milan. Pas daarna wordt het interessant. In feite stoppen we de meubelen vervolgens in een soort winterslaap. Dat kan omdat dit geen gewoon schuim is, maar shape memory polyurethaan, afgekort SMPU. Je schakelt het meubel ‘aan’ of ‘uit’ door te spelen met de temperatuur. Eens in de gewenste eindvorm, gaan we het opwarmen. Als bijvoorbeeld 70°C de ’triggertemperatuur’ van het voorgeprogrammeerde schuim is, dan is de stoel bij die temperatuur zacht en sponsachtig, en verliest de structuur haar rigide toestand. Dan is die erg makkelijk plat te drukken, als een spons. Dan is het meubel ‘uit’geschakeld, in winterslaap en kan hij ‘koud’ getransporteerd worden.

Als een platte fietsband dus, die daarna weer kan opgepompt ?

Klopt. Het grootste voordeel is dus dat deze platte schijf of een ingekrompen vorm zeer gemakkelijk te transporteren is, en dat er geen extra verpakking nodig is. Thuis schakel je het meubel terug ‘aan’ door het op te warmen met een soort elektrische opwarmer, zoals u die ook in waterkokers of elektrische dekens vindt.

En dan behoudt de stoel voor altijd zijn vorm ?

Ja, tenzij het ontwerp zodanig bedacht is dat het hermoduleerbaar is, natuurlijk. We zijn nu aan het bedenken of we ook een biodegradeerbare versie kunnen maken, want recycleren is inderdaad niet mogelijk.

In principe zijn alle objecten mogelijk met deze technologie, waarom stellen jullie precies een leunstoel voor ?

Omdat die zeer sterk moet zijn om personen te dragen. Je toont daarmee de praktische kwaliteit van de technologie. We hebben de vorm ook specifiek zo ontworpen, met deze beenderstructuur omdat die het minste materiaal vraagt. En hoe minder er nodig is, hoe minder er opgewarmd moet worden. Deze organische structuur, gebaseerd op botten van levende wezens, geeft extreem veel kracht. Ik ben gefascineerd door biomimicry, het gebruiken van ontwerpideeën uit de natuur. Die zijn extreem doeltreffend, want wat niet werkt in de natuur, sterft gewoon uit.

Geef eens een paar van die goede ontwerpideeën uit de natuur ?

Velcro bijvoorbeeld is gebaseerd op de haakjes die planten aan hun zaden hangen hebben die perfect in dierenhuiden ‘plakken’ en zo verspreid geraken. Of de eigenschappen van de haaienhuid is tot in de details nagebootst door zwempakfabrikanten, waardoor de zwemmers records konden breken.

Concreet nu : wanneer kunnen wij zo’n stoel kopen ? En volgen er ook andere toepassingen ?

Er zijn verschillende contracten in de maak, zelfs bij een gerenommeerde internationale instelling. Daar kan ik nu nog niets over zeggen. En we zijn volop aan het onderhandelen met fabrikanten. In april toon ik een levensgrote stoel in Milaan, tijdens de internationale meubelbeurs. We willen natuurlijk betaalbare objecten op de markt krijgen. Het zou mooi zijn als we bijvoorbeeld levensnoodzakelijke producten naar rampgebieden zouden kunnen sturen : die zouden we kunnen droppen vanuit vliegtuigen, waarna ze zich ontpoppen tot eerste hulpmiddelen. Omdat astronauten weinig plaats hebben, zien we ook in de ruimtevaart mogelijkheden. Architect en visionair Buckminster Fuller zei ooit : ?The best way to predict the future is to design it.”

DOOR LEEN CREVE & PORTRET DIEGO FRANSSENS