Correspondent (42)

Kies je voor het strand, kijk dan toch verder dan je strandlaken. Ik voel me een soort ontdekkingsreiziger en in mijn boek wil ik een andere kant van Turkije laten zien. Op heel korte afstand van de badsteden, in het binnenland, liggen de prachtigste landschappen en kom je in een heel ander, authentieker en gastvrij Turkije terecht.

Mijn buren in Antwerpen hebben me deze richting ingestuurd. Er kwamen steeds meer Turken in onze straat wonen, maar jammer genoeg leek niet iedereen dat zo leuk te vinden als ik. Om de samenleving in mijn straat te bevorderen, begon ik samen met een vriendin een krantje voor de straat, met portretten van alle inwoners. Zo ontstond de drang om Turks te leren, en ben ik naar Istanbul getrokken.

Eén taal is één mens, twee talen zijn twee mensen. Een prachtig Turks gezegde : als je twee talen spreekt, kun je bouwen op twee culturen.

Ik hou ervan een man tussen twee werelden te zijn. Antwerpenaar én Istanbuler, Vlaming én Turk. Waarom zou je moeten kiezen ? Hoe meer identiteiten, hoe rijker je bent.

Kun je geen vriendschappen sluiten met Turken, dan heb je zelf een probleem. Ze staan open voor vreemdelingen en willen oprecht weten wie je bent, waar je vandaan komt, of je hulp nodig hebt. In elk dorpje waar ik kom, krijg ik meteen een glaasje thee aangeboden. Ik weet niet of dat hier het geval is, als een Turk arriveert in een Belgisch dorp.

Ik speel niet de schoolmeester die alles beter weet. Ik denk dat Europa te vaak die rol wil spelen : wij zijn rijker en beter opgeleid, dus luister maar goed. Dat lukt niet in Turkije, daarvoor zijn ze te trots.

Turkije zit vol nonkel Jules. Dat sms’te ik naar mijn broers en zus, verwijzend naar onze lievelingsoom. Oude, verrimpelde mannen met een sigaret en een theetje, die blij zijn je te zien en je vastpakken.

Dorpelingen vragen tegenwoordig mijn gsm-nummer. Ook al heb ik maar een uur met hen gepraat, toch bellen ze me al wanneer ik bij het volgende dorp aankom, tien minuutjes later. Ze hebben een gsm waar soms alleen maar een paar andere dorpelingen instaan, een geheugen van een stuk of drie nummers. En dan staat daarin plotseling een Belg uit Istanbul, die Turks spreekt. Alsof ik van een andere planeet kom.

Reis niet lang en ver, maar reis diep. Aan een wereldreis heb ik nooit behoefte gehad, dat lijkt me vooral vermoeiend : je zit de hele tijd op bussen, wat heb je daaraan ?

Wild ideetje : vrijwillige bevolkingsuitwisseling, waarom niet per gemeente ? Iedereen die dat wil, zou twee jaar in een ander land kunnen gaan wonen. We zouden bijvoorbeeld honderd Vietnamezen kunnen uitwisselen met honderd Genkenaars. Of honderd Oostendenaars met honderd Chilenen. Dat zou fantastische banden scheppen tussen die gemeenschappen.

Journalistiek is de fiets waarop ik rijd. Een fantastisch beroep, maar je kunt er de wereld niet mee veranderen. Al bevat het wel een sociale dimensie. Daarom heb ik het heel moeilijk als Turkije me teleurstelt. Als er bijvoorbeeld een journalist vermoord wordt, wat niet strookt met mijn beeld van het land, dan komt Dirk de journalist in conflict met Dirk de wereldburger. Ik denk dat sommige mensen dat horen.

Het recht op twijfel zou in de grondwet moeten staan. Mensen die niet twijfelen, zijn vaak onaangenaam, Stalin en Hitler zullen bijvoorbeeld nooit getwijfeld hebben. Terwijl het een goede basis is om je in te leven in anderen.

Mijn grootste liefde blijft Antwerpen. Dit is mijn thuis en je kunt er maar één hebben. De mensen die hier wonen, de praatjes die ze verkopen, den Beerschot. In Istanbul kijk ik naar de boten op de Bosporus en vraag ik me soms af of er misschien één naar Antwerpen vaart. Ik heb absoluut geen heimwee, maar het is hier in de straat begonnen en het zal waarschijnlijk ook wel hier eindigen.

Dirk Vermeiren is correspondent in Istanbul voor Vlaamse en Nederlandse media. Hij publiceerde zopas ‘Het echte Turkije’ (Davidsfonds, 176 blz., 24,95 euro), een reisgids over het binnenland achter drukbezochte badsteden, tussen Assos en Alanya.

Door Stefanie Van den Broeck / Foto Guy Kokken