Voetbalploeg voor vaders die een kind verloren: ‘Op het veld zijn tranen wel toegestaan’

Een jaar na de doodgeboorte van zijn dochter richtte Robert Allen een voetbalploeg op voor vaders die een kind zijn verloren. Hij wil met dit initiatief voetbal gebruiken als gespreksstarter. ‘Mannen beginnen pas te praten als je ze samen in een kleedkamer zet.’

De Brit Robert Allen verloor begin 2017 zijn dochtertje vier dagen voordat ze geboren zou worden. Na de doodgeboorte had de amateurvoetballer geen zin meer om elke week te gaan spelen bij zijn plaatselijke club en stapte hij uit het team. Een aantal maanden later stuurde zijn oude trainer hem een berichtje. Hij vroeg hem of hij wilde meedoen met een benefietwedstrijd ten voordele van Sands, een organisatie die helpt bij het begeleiden van ouders die een kind verloren.

We proberen de kinderen zoveel mogelijk ‘levend’ te houden

Robert wilde meedoen, maar zijn oude team vond geen andere ploeg om tegen te spelen. Daarom besloot hij een ploeg op te richten bestaande uit mannen die hetzelfde hadden meegemaakt. Hij vond al snel zeventien spelers voor zijn Dad’s team. Allemaal mannen die recent of langer geleden een kind zijn verloren. Na de wedstrijd hoorde hij van de jongens in de kleedkamer dat ze hier mee wilden doorgaan. Robert richtte dan op zijn beurt officieel de ploeg Sands United op. ‘In onze ploeg zegt niemand dat je je moet vermannen,’ aldus Robert.

Emoties

Sport en dan vooral voetbal is emotie. Daar mogen mannen wenen. Daarom is het oprichten van dit soort voetbalploeg een goede zaak. Uiten van emoties zijn binnen deze context sowieso aanwezig. Dit zorgt ervoor dat de drempel, om ook andere emoties te uiten, verlaagd wordt. Professor sportpsychologie Bert De Cuyper (KU Leuven) kadert dat binnen het onderzoek naar sociale steun en zelfhulpgroepen. Hij zegt dat het samenbrengen van lotgenoten goed is voor het verwerkingsproces. ‘Sociale steun helpt rouw te objectiveren. Vaak denken mensen bij een verlies ‘waarom ik?’ maar in een context waarbij meerdere mensen hetzelfde hebben meegemaakt kan je dit relativeren.’ Dit soort tragedies horen nu eenmaal bij het leven. Lotgenoten kunnen elkaar dus helpen om verlies een plaats te geven in hun leven, maar werkt dat voor iedereen even goed?

Het is al vaak gebeurd dat er doelpunten gevierd worden waarbij iemand in tranen uitbarst

Voor heel wat mannen is het moeilijker om emoties van rouw te uiten omdat ze nog te vaak het gevoel hebben dat zij de sterke persoon moeten zijn. ‘Er zijn nog veel mannen bij wie deze culturele normen en verwachtingen geïnternaliseerd zijn. Volgens de stereotypes in onze maatschappij laten mannen zich niet overweldigen door emoties,’ duidt professor De Cuyper. Met deze gedachten is het natuurlijk moeilijk om het verlies van een kind te verwerken.

‘We zijn beïnvloed door de uitingsregels van emotie in onze cultuur, waar rouwen niet te lang en overdadig mag gebeuren. In een vertrouwde context zullen mensen meer de controle over hun emoties loslaten. Groepsgesprekken zijn moeilijker voor gesloten mensen. Bij dit soort gesprekken is het belangrijk dat het een gewoonte wordt, maar dat kan lang duren,’ aldus De Cuyper.

Ook Petra Heremans, de centrale contactpersoon bij vzw Ouders van een Overleden Kind (O.V.O.K) merkt op dat ze meer mannen bereikt bij informele activiteiten dan bij hun formele praatgroepen. ‘We zien in onze praatgroepen overwegend meer vrouwen dan mannen. Sommige vaders zijn in die groepen stil aanwezig, luisteren naar anderen of komen mee als steun voor hun partner. Als we een activiteit plannen zoals een wandeling of een uitstapje, merken we dat er meer vaders meekomen.’

Bij Sands United moet niets. Vaders die hun kind verloren hebben, kunnen ook gewoon komen voetballen zonder erover te moeten praten. Het feit dat er niets moet, lijkt voor professor De Cuyper een grote succesfactor. Mannen zouden gemakkelijker de controle over hun gevoelens loslaten als ze zich niet gedwongen voelen om erover te praten.

Het is niet de eerste keer dat emotionele gesprekken hun ingang vinden in de sportwereld. Oud-Rode Duivel Erik Gerets voerde in zijn tijd als trainer van Lierse verplicht dat soort groepsgesprekken in. Voor de meesten was dat in het begin vreemd, maar tegen het volgende seizoen waren de spelers dit gewoon en praatten ze gemakkelijker over hun gevoelens.

Kleedkamer

In het verhaal van Sands United speelt de kleedkamer de grootste rol. Robert denkt dat het belangrijk is om mannen samen te zetten omdat ze uit zichzelf niet snel steun gaan zoeken. ‘We gebruiken voetbal als afleiding. Als de mannen zich na verloop van tijd comfortabel voelen in onze omgeving, dan beginnen ze automatisch te praten.’

In de ploeg zitten spelers in verschillende stadia van rouw. Sommigen zijn hun kind al vijftien jaar geleden verloren en zien zichzelf meer als iemand die steun geeft, dan iemand die steun nodig heeft. Zij hebben de expertise om andere spelers, die in de beginstadia van rouw zitten, te helpen en manieren aan te brengen om de pijn wat te verzachten. Peter, speler bij Sands United, had vijftien jaar geleden niet de toegang tot de steun die hij nu vindt bij Sands United. ‘Ik stortte me volledig op mijn werk. Velen van ons hebben het gevoel dat ze als man thuis de sterke moeten zijn maar zonder uitlaatklep of steun is dat moeilijk.’

Er is geen enkele ploeg die voor een betere reden speelt dan wij en dat merk je

Om ervoor te zorgen dat de spelers elkaar constante steun kunnen bieden, is er ook een WhatsApp-groep opgericht. ‘Als er iemand een dipje heeft, kan die dat melden in de groep. Binnen een aantal minuten is er dan een overvloed aan steunbetuigingen,’ zegt Peter. Vorige maand had een speler zichzelf uit de WhatsApp-groep en de ploeg verwijderd omdat hij het niet meer zag zitten. Peter heeft hem dan opgebeld voor een gesprek. De jongeman is er terug bovenop gekomen en speelt nu weer mee met de ploeg. ‘Sands United is echt als een broederschap. De steun die we van elkaar krijgen is immens en helpt echt. Ook voor diegenen die al langer hun kind zijn verloren, want de pijn gaat nooit volledig weg,’ aldus oprichter Robert.

‘We proberen de kinderen zoveel mogelijk ‘levend’ te houden,’ zegt Robert. Alle spelers in de ploeg hebben de naam van hun kind op hun voetbaltruitje en sommigen zelfs op hun schoenen. Bij het jubileum van een overlijden houden we altijd een minuut stilte, of doen we iets wat die persoon wil. ‘We willen de kinderen zoveel mogelijk blijven betrekken in ons verhaal,’ aldus Robert.

Ronde witte ding

Volgens de oprichter van Sands United hoeft het niet per se voetbal zijn als gespreksstarter. Het was gewoon iets wat hij al deed. Maar er hangt wel een zekere kracht aan het spelletje waarbij 22 mannen of vrouwen achter een klein rond wit ding hollen. ‘Voetbal speelt zeker een rol in ons verhaal,’ zegt Peter. ‘Voor negentig minuten denk je alleen maar aan die bal.’ Die afleiding is goud waard voor sommige spelers.

Daaraan gekoppeld is de fysieke inspanning goed voor het mentale welzijn. Dat bevestigt ook professor De Cuyper. ‘Uit onderzoek blijkt dat eerlijker zijn na een fysieke inspanning. Zo kan het dus dat er na een training gesprekken ontstaan waarbij iemand zich meer openstelt en praat over hoe moeilijk hij het heeft.’

Vroeger was voetbal gewoon iets wat we deden op zondagmiddag. Nu is het zoveel meer. En dat zie je ook op het veld: ‘Er is geen enkele ploeg die voor een betere reden speelt dan wij en dat merk je. Na zo een minuut stilte arm in arm te staan, weet je waar je voor speelt. En dat geeft je altijd tien procent meer grinta en vechtlust,’ aldus Robert. Het is al vaak gebeurd dat er doelpunten gevierd worden waarbij iemand in tranen uitbarst, en dat is mooi om te zien,’ zegt Peter.

Het feit dat al deze spelers hetzelfde tragische verlies hebben meegemaakt, zorgt voor een groepsgebondenheid, een brotherhood zoals Peter het noemt. Dit groepsgevoel heeft ook een invloed op de prestaties. ‘We zien dat een sterk groepsgevoel een directe invloed heeft op inzet en motivatie,’ aldus De Cuyper. Wie op lager niveau heeft gevoetbald of op zondag gaat kijken naar zo’n wedstrijd in de lagere regionen van het Belgisch voetbal, weet dat dit twee factoren zijn die vaak winst of verlies bepalen.

In Engeland heeft het initiatief van Robert Allen veel mensen geraakt. In samenwerking met de organisatie Sands zijn er projecten opgestart om nog ploegen te vormen. Sands wil hiermee nog meer mensen bereiken die het moeilijk hebben om hulp te zoeken of om hun emoties te uiten.