Herinneringen aan modefotograaf Roger Dyckmans

Knack Weekend neemt afscheid van Belgisch modefotograaf Roger Dyckmans, die het afgelopen weekend thuis overleed aan de gevolgen van kanker. Dyckmans werd 71 en droeg tijdens zijn carrière regelmatig bij aan de modeproducties van Knack Weekend.

Het was een zwoele zomeravond, zo zwoel dat je je zelfs in het waaigat aan de Antwerpse kathedraal in mediterrane sferen kon wanen. Op het terras van de Witzli Poetzli gaf Roger Dyckmans in pantomime modus een demonstratie van oesters eten. Hoe je met je hoofd achterover zo’n oester langzaam uit de schelp op je tong moest laten glijden en dan samen met het sap genieterig naar binnen slurpen. Zo overtuigend deed hij dat bij het hele gezelschap het water in de mond liep, ook al was het niet het seizoen voor oesters. Jaren later aten mijn compagnon Bernard en ik onze oesters nog altijd ‘à la Roger’.

Rogers foto’s kende ik al lang, zwartwit opnamen waarin toen al mooie vrouwen de aandacht opeisten. Die hingen eind jaren ’70 in een koffiebar in de Pelgrimstraat, die, als mijn wankele geheugen me niet in de steek laat, de Koffiepot heette en gerund werd door zijn gezellin. Daar leerde ik ook de man achter de foto’s kennen, een beminnelijk jongmens met neklang haar, een rond brilletje en een wapperende beige regenjas.

Hij voerde nooit het hoge woord, Roger, maar hij was belezen, kon goed vertellen en had z’n eigen zenachtige kijk op het leven.

Pas vele jaren later zouden we samenwerken, in de tijd dat er bij de modereizen nog een journalist mee mocht. In ‘De Dominicaanse’ zijn we geweest, in Sharm El Sheikh, in Shri Lanka. Overdag werd er hard gewerkt. Dat leverde altijd bijzondere beelden op, waarvan ik me vooral die van Audrey Heselmans en Laurence De Bisschop herinner. En ’s avonds was het altijd gezellig. Hij voerde nooit het hoge woord, Roger, maar hij was belezen, kon goed vertellen en had z’n eigen zenachtige kijk op het leven.

Voor mij hoort hij thuis in de categorie fijnzinnige levensgenieters en ‘heren van stand’ waarin we helaas ook al Paul Essing, Pol Moyaert en Gerald Dauphin verloren. De herinneringen blijven, het gemis ook.

“Toen ik rond 1998 moderedacteur bij Knack Weekend werd, was Roger Dyckmans al een gevestigd modefotograaf en een pionier in digitale fotografie. Een echte professional en tegelijk een zeer minzaam man, die in een hectische en soms hysterische modewereld altijd rustig bleef.”

“Ik koester de vele herinneringen aan fotoshoots in zijn loftstudio aan de Ijzerlaan. Onder meer toen we bij Knack Weekend het plan opvatten om in 2003, naar aanleiding van 25 jaar Mode dit is Belgisch, een grote groep Belgische modeontwerpers samen op een uitklapbare cover te zetten. Gezien we de ontwerpers nooit allemaal tegelijk in de studio konden hebben, was het een uitgelezen opdracht voor Roger. In zijn studio maakte hij een opstelling, met op de vloer aanduidingen in tape. De groepsfoto is het resultaat van drie verschillende shoots die in elkaar geschoven werden. Ann Demeulemeester bijvoorbeeld, zat helemaal alleen in de studio.”

“Het was zo’n heksentoer geweest om alle drukke agenda’s op elkaar af te stemmen. Tijdens de opnames bleef ik superzenuwachtig, bang dat iemand op het laatste moment zou afhaken en ook wat star struck door al die grote namen. Dan ben je zeer blij met een fotograaf die rust uitstraalt en waarvan je weet dat het resultaat goed zal zijn. Het blijft een iconische foto.”

“Een fantastische rode draad doorheen mijn carrière, waar ik als model, stylist maar ook als mens ontzettend veel van heb opgestoken. Een pionier in de fotografie en digitale bewerkingen die door zijn kennis en creativiteit ons de mogelijkheid gaf de meest waanzinnige ideeën te realiseren. Maar vooral een wijs man met een geweldig mooi hart, een uniek gevoel voor humor en een enthousiasme voor het vak dat ik niet vaak meer ben tegengekomen. Roger, ‘forever young’.”

“Naast een vakman met geduld en een vriendelijke man die je alles kon vragen, was Roger voor mij het levende bewijs dat leeftijd een kwestie van mentaliteit is: open van geest, nieuwsgierig en altijd mee met de trends en technologie.”

“Roger Dyckmans was een fotograaf met vele professionele levens. Hij startte zijn carrière als krantenfotograaf bij De Nieuwe Gazet, maar verzorgde nadien ook reisreportages voor Panorama, bikinishoots voor P-Magazine en mode- en beautyreportages voor Knack Weekend. Nochtans had hij weinig ervaring met dat laatste onderwerp en was hij al begin de vijftig toen hij bij onze redactie kwam aankloppen. Je mag dus gerust zeggen dat Roger veelzijdig en onbevreesd was.

Roger voelde perfect aan wat een magazine nodig had. Zo was hij rotsvast overtuigd van de ongekende mogelijkheden van digitale fotografie in het modegebeuren en het feit dat Knack Weekend die trein niet mocht missen – en gelijk had hij.

“Bladenmakers haalden met hem wel de geknipte medewerker in huis: hij was goed op de hoogte van wat toonaangevende titels als Vogue deden, dacht mee met zijn opdrachtgevers en voelde ook perfect aan wat een magazine nodig had. Zo was hij rotsvast overtuigd van de ongekende mogelijkheden van digitale fotografie in het modegebeuren en het feit dat Knack Weekend die trein niet mocht missen – en gelijk had hij.”

“Roger was trouwens een van de eerste Belgische fotografen die zich de digitale techniek eigen maakte, waarna hij ook leeftijdsgenoten als Gerald Dauphin en Jan Nackaerts hielp om daar hun weg in te vinden. Bovendien was Roger niet alleen een hartelijke en collegiale man, maar ook ontzettend bescheiden – een combinatie van menselijke kwaliteiten die in de modewereld toch eerder uitzonderlijk is.”

“Ik heb in totaal bijna 25 jaar met Roger samengewerkt, eerst toen hij modereportages verzorgde voor Flair en later voor Knack Weekend. Ik was een jonge twintiger, hij een stuk ouder, maar van het leeftijdsverschil viel tijdens onze shootings niets te merken. Roger was net zo gedreven, enthousiast en onvermoeibaar als collega’s die veel jonger waren. Hij was het soort man die op zijn zestigste nog ging rolschaatsen, en die jeugdige geest heeft hij tot op het einde van zijn leven behouden.”

“Ik herinner me nog zijn studio in Antwerpen, op de eerste verdieping van een oud herenhuis. Het model stond in de ene kamer, en Roger in de slaapkamer ernaast, zodat hij genoeg afstand had om de foto te nemen – een grappig beeld dat ik nooit zal vergeten. Een druktemaker was hij niet. Roger was eerder zwijgzaam, zacht en geduldig, en tegelijk verstond hij de kunst om modellen op hun gemak kon stellen. Desnoods deed hij de poses zelf voor, wat vaak tot hilarische scènes leidde. Jongere fotografen halen wel eens hun neus op voor bepaalde opdrachten of onervaren modellen, maar Roger niet. Hij stond open voor alles, voelde zich nergens te goed voor en kon prima relativeren.”

“Enthousiasme is voor mij een woord dat bij Roger hoort (vriendelijkheid ook).

Samen met met zijn rustige, geconcentreerde en inventieve manier van werken zorgde dat ervoor dat shootings in zijn studio of op locatie in een aangename sfeer verliepen.”

“En na het werk, de verhalen…meestal ’s avonds op reis.Roger kon vertellen, woord en beeld. Onderhoudend, dikwijls ook grappig… Aankomst bij de muren van Marrakech als jongeling met ‘camionette’, verblijf bij de Masai, shootingtrip langs de amazone en zovele meer. Om niet te vergeten. Bedankt voor alles, Roger.”

“Ik heb met Roger mijn eerste reeks producties op reis voor Weekend gedaan, midden jaren ’90, we zijn altijd samen blijven werken, tot aan mijn allerlaatste productie. Jonge ‘BV’s’ waren dat, voor de Mannenspecial van voorjaar 2004, toen nog een nieuwe cultuur in Vlaanderen, met als resultaat één van de meest iconische covers van Weekend ooit, met de toen nog heel jonge Dieter Coppens in smoking.”

“Roger was de eerste modefotograaf in Vlaanderen mag je wel zeggen die echt volledig digitaal werkte en tevens ook zelf programma’s ontwikkelde en samenstelde om zelf zijn beeld af te werken. Hij hield van een beeld dat mooi en afgewerkt was, een hint van glamour bezat. Ik heb veel van hem geleerd.”

“Roger was een vrolijke, nooit-stil-zittende, altijd-klaar-staande, enthousiaste man, een fantastische modefotograaf. Hij was altijd heel creatief, altijd heel goed in het toevoegen van last minute solutions…. Zo herinner ik me de reeks waar ik palmtakken voor mee had om schaduw te creëren op de fond, hij vond dat er op het beeld “iets” ontbrak, haalde een 3-tal ladders uit de kast en de beelden kregen ineens een strakke twist. We kregen een fris en verrassend beeld. Zijn energie werkte aanstekelijk.”

“Hij deed altijd veel research voor een opdracht, maakte moodboards voor shoots, ging altijd tot het maximum. Tussen opnames door zat hij achter computer om te kijken wat we konden verbeteren aan de beelden en achteraf spendeerde hij nog uren aan retouchewerk. Fotograferen was zijn passie en in retouches was hij een absolute master. Hij kon het op eender welk moment laten sneeuwen, genoot echt van de evolutie van zijn beelden. Waar ik hem eeuwig dankbaar voor ben, zijn de prachtige trouwfoto’s die hij als vriend voor me maakte. Hij pronkt samen met ons voor altijd op de kast bij ons thuis. Lieve Roger, bedankt voor alles”