Sensuele kariatiden uit de renaissance

Zou u iets meer weten over deze twee kariatiden op perkament? Ze meten 41 bij 18,5 centimeter.

Zijn ze antiek en waardevol?

Kariatiden op perkament

Het is natuurlijk niet evident om dit te bestuderen op basis van een foto. Ook al omdat je zoiets niet iedere dag ziet. Maar de schilderwijze lijkt in de goede richting te wijzen. Het zou wel eens kunnen gaan om twee fragmenten uit een renaissanceboek met miniaturen op perkament. De miniaturen worden steeds geassocieerd met de middeleeuwse handschriften, maar de traditie bleef wel langer leven, zij het op kleine schaal. Zeker in Italië werden tot een eeuw nadat Johannes Gutenberg zijn eerste bijbel uitgaf nog dergelijke miniaturen in renaissancestijl vervaardigd.

Renaissance

Zoals we op school leerden betekende de renaissnace de wedergeboorte van de oudheid. En uiteraard ook van de kunst van de oudheid. Allerlei Griekse en Romeinse motieven werden opnieuw populair. Hier krijgen we het renaissancemotief bij uitstek te zien, de kariatide, zoals je die ook kunt bewonderen in het Erechtheion op de Akropolis te Athene. Het gaat om halfnaakte vrouwenfiguren die dienst doen als pilaster. Op dit perkament lijken ze soepel en vlot geschilderd, zoals dat in de zestiende eeuw gebruikelijk was. De neoreanissance uit de 19de eeuw is trouwens meestal herkenbaar aan zijn stroefheid. Wie nabootst heeft een stijl nooit in de vingers en kijkt voortdurend naar het voorbeeld en verliest daarbij, tijdens het tekenen of schilderen, de natuurlijk vloei der vormen en lijnen. Dit zit er dus vrij goed uit. Het kan best dat dit om fragmenten gaat van een groot boek in folioformaat. Zoiets zou beter kunnen worden onderzocht. De waarde vaststellen is niet zo makkelijk. Het ziet er heel sensueel en decoratief uit, wat de commerciële waarde zeker ten goede komt. Indien het dus om authentieke stukken zou gaan, en geen nadruk of zo, een voorzichtige schatting vooropstellen van een 2500 euro voor het paar. Maar we blijven voorzichtig! Dergelijke sierlijke creaties werden destijds immers wel eens door gewiekste Italiaanse ambachtslui nagebootst voor niets vermoedende toeristen!

Perkament

Nog een woordje uitleg over het basismateriaal: perkament. Het woord werd afgeleid van de stad Pergamum in Klein-Azië. Het werd ginds niet ontwikkeld, maar wel verbeterd. Het oudste perkament, uiteraard vervaardigd uit huiden van koeien, schapen, geiten, ezels of konijnen, was al de Egyptenaren bekend in 2700 voor Christus. Het materiaal werd min of meer uit de markt geprezen door het papier, maar bleef toch nog heel lang populair voor bijzondere boekwerken.

Conclusie

Haal ze voorzichtig uit de lijst en laat ze eens zien aan een antiquaar of aan de expert van een veilinghuis gespecialiseerd in antieke boeken en documenten. Daarvan vind je beslist informatie op het net. Zo weet u of ze authentiek zijn.