In beeld: prefabbeton uit de gouden jaren

Oud kantoormeubilair is in, in elk trendy interieur vind je zitjes en kasten van Herman Miller of Knoll. Maar overal worden oude kantoorgebouwen afgebroken. Behalve een handvol architecten heeft niemand er belangstelling voor. Daar komt verandering in met een schitterende expo in het Atomium over het Belgische prefabbeton tussen 1958 en de jaren tachtig. “Toen vervulde ons land een voortrekkersrol met kantoren met gevels van prefabbeton”, stelt tentoonstellingsbouwer Thierry Bélenger.

Het eerste voorbeeld stamt zelfs van voor Expo 58, meldt architect Stephanie Van de Voorde, die de catalogus schreef. Tussen 1955 en 1959 realiseerden architecten André Jacqmain en Victor Mulpas het Foncolingebouw, op de hoek van Montoyer- en de Handelsstraat in Brussel. Niemand minder dan designer Jules Wabbes richtte het in.

De gevel was opgebouwd uit 2500 kaders van gewapende beton, die de structuur ondersteunden, waardoor de binnensteunpunten werden beperkt en er extra vrije ruimte was. Dat was revolutionair en efficiënt. Het werd internationaal gepubliceerd, tot in de States toe. Jammer dat het in 2001 de plaats ruimde voor een nieuw kantoor, eveneens ontworpen door Jacqmain.

Dé eyecatcher Dit icoongebouw kreeg heel wat navolging in het Brusselse. Zo bouwde het Amerikaanse bureau Skidmore, Owings & Merrill, opgericht in ’36 en nog steeds een van de grootste ontwerpers ter wereld, tussen ’61 en ’65, het kantoor van de BBL-ING.

Maar dé eyecatcher van deze stijl is ongetwijfeld het gebouw dat de architecten Constantin Brodzki en Marcel Lambrichs eind jaren zestig ontwierpen voor cementfabrikant CBR in Watermaal-Bosvoorde. Het is volledig opgebouwd uit prefabelementen en heeft geen tussensteunpunten. In die tijd verschenen er in en rond Brussel heel wat van die gebouwen, zoals het ASLK-gebouw, opgetrokken uit driehoekige elementen.

Deze tentoonstelling haakt perfect in op de betonrevival in de hedendaagse architectuur en de nieuwe belangstelling voor organische vormen. En kantoorgebouwen worden er eensklaps boeiender door om naar te kijken.

Piet Swimberghe

De expo Betongevels loopt van 16 december tot 15 april in het Atomium, dagelijks van 10 tot 18 uur.

De Innovation in de Brusselse Nieuwstraat werd in 1968 gebouwd door de architecten André en Jean Polak en René Stapels.

Het BBL-Marnixgebouw, ontworpen door Gordon Brunshaft in 1959, is een van de eerste voorbeelden van dit soort kantoorgebouw met betonnen prefabgevels.

Het CBR-gebouw in Watermaal-Bosvoorde uit 1967 doet nog steeds dienst als directiegebouw van de gelijknamige cementfabrikant. Het geldt als hét icoon van deze betonbouw uit de jaren zestig en is ontworpen door Constantin Brodzki en Marcel Lambrichs.

De eyecatcher van de jaren ’70, die nog steeds te bezoeken is: het high end warenhuis Rob uit 1973 in Sint-Pieters-Woluwe. Het werd ontworpen door Marc Lambrichs, Casimir Grochowski en Daniel de Lavelaye.

Het Swift-gebouw in Terhulpen, opgetrokken in 1980, is zowat het laatste grote voorbeeld van deze architectuur. Het werd ontworpen door Constantin Brodzki.