Wonen, werken en winkelen in containers

Vervangkantoren of tijdelijke klasjes in containers doen ons verlangen naar bakstenen muren, naar iets ‘echts’. Nochtans: ze zijn mobiel, goedkoop, gebruiksvriendelijk en ecologisch. In deze zes unieke toepassingen van container- of cargoarchitectuur wordt de stalen doos serieus genomen.

FREITAG FLAGSHIP STORE

Waar? Zürich, Zwitserland.

Wat? Als een lading die elk moment zal worden opgepikt, zo torent de Freitag Flagship Store boven Zürich uit. Freitag kennen we als hét recyclagemerk onder de hand- en sporttassen. Ook met zijn hoofdvestiging wou het een statement maken en zo werd de vrachtwagen verder ontleed. Na de dekzeilen en de gordels was de laadbak aan de beurt: negentien aftandse containers werden verstevigd, netjes op elkaar gestapeld en onderling bevestigd tot een indrukwekkende constructie van 26 meter hoog. Terwijl je binnenin door vier verdiepingen en langs 1600 tassen loopt, heb je nauwelijks een idee waar je werkelijk vertoeft. Hoe onstabiel en tijdelijk deze winkel er ook uitziet, je thuis is waar je container staat. Zo zijn de Freitag-broers gebleven waar het allemaal begon, op de Geroldstrasse in Zürich. Het uitzicht op de drukke weg hoort bij hun levensverhaal. Ruim twintig jaar geleden keken Markus en Daniel Freitag vanuit hun woonkamer naar de voorbijrazende vrachtwagens, daar werd het idee geboren voor hun dekzeiltas. Het uitzicht boven op de containers is vandaag net hetzelfde als toen, zij het net iets indrukwekkender.

APAP OPEN SCHOOL

Waar? Kyong Park, Anyang, Zuid-Korea.

Wat? Of het ons verbaast dat achter deze wirwar van containers een kunstschool schuilgaat? Niet echt. Lekker complex, grafisch en felgekleurd hoeft dit stukje cargo-architectuur alvast niet onder te doen voor de saaie, grijze wolkenkrabbers eromheen. Hoe je deze acht stalen dozen ook draait of keert, je herkent er meteen de typische vorm en textuur van een container in. Zo hoort het ook volgens architectenbureau LOT-EK, want in hun innoverende architectuur staat upcycling centraal. Of zoals ze het zelf zeggen: “Uit de gewone dingen ontstaat buitengewone architectuur.” Met een wandelpad en een rivier aan haar voeten nodigt de school behalve haar studenten ook alle passanten uit voor een bezoekje. Van op dat wandelpad kun je in een rechte lijn naar het hoogste punt van de constructie trekken om er van het uitzicht te genieten. Of van een stukje performance, want de containers zijn zo gestapeld dat er op de benedenverdieping een open plek is ontstaan die fungeert als amfitheater. Educatieve ruimten en twee studio’s voor artists in residence vullen het overige deel van de constructie. Kunstenaars en prefab, ze gaan beter samen dan je zou denken.

GRILLAGH WATER HOUSE

Waar? Maghera, Noord-Ierland.

Wat? Even het clichébeeld van het boerenleven bijstellen: deze Noord-Ierse landbouwer hoor je niet klagen. Patrick Bradley, boer én architect, geniet met zijn dubbele job van het beste van twee werelden. Als landbouwer heb je het voorrecht om je woning midden in je akkers te planten en met die vrijheid weet de architect wel raad. Bradley’s oorspronkelijke ontwerp omvatte geen containers, maar om de kosten te drukken ging hij met vier stuks aan de slag. De dwarse constructie verraadt het misschien, maar voor deze pittoreske staalbouw deed de architect inspiratie op bij Frank Lloyd Wrights iconische Falling Water House.

Deze pas afgewerkte woning toont hoe containerarchitectuur evolueert. Door de jaren heen zijn de gestapelde blokken minder opzichtig en minder experimenteel geworden, maar wel verfijnder. De typische look van een container, zijn felle kleuren en grote logo’s hoeven we niet meer van ver te herkennen. De attractie maakt plaats voor optimale functionaliteit, want hoe je de containers ook draait of keert, het gebruiksgemak en de flexibiliteit van deze bouwblokken blijven ronduit indrukwekkend. Zo biedt containerarchitectuur een antwoord op actuele vragen rond de huisvestingsproblematiek, zowel in overbevolkte steden als in rampgebieden. Maar dat wist de Antwerpse architect Luc Deleu al in de jaren zeventig.

CATERPILLAR HOUSE

Waar? Santiago, Chili.

Wat? De vier stalen rupsen die langs het Andesgebergte kruipen, vormen samen het huis van een kunstverzamelaar. De bergflank volgend, zette architect Sebastián Irarrázaval hier een uniek gedaante neer. Omdat tijd geld kost en Irarrázaval op beide wou besparen, raakte hij gefascineerd door het potentieel van containers. Twaalf tweedehandse exemplaren werden in acht maanden tijd geprefabriceerd tot dit staaltje minimalisme. Binnenin staan licht en lucht centraal. Een grote hoeveelheid ramen en deuren moet ervoor zorgen dat een frisse Andesbries door het huis waait en airconditioning overbodig wordt. Voor de dagen dat het alsnog te warm wordt, had de architect een extra ideetje achter de hand: één container aan de bovenzijde openmaken en het zwembad is af.

MILL JUNCTION

Waar? Johannesburg, Zuid-Afrika.

Wat? Het lijkt erop alsof Johannesburg niet meer weet waar het met zijn studenten moet blijven. De lokale variant van “de boom in” blijkt hier “de silo op”. Zowel in de verlaten graansilo’s als in de vijftig jaar oude containers erbovenop werden het voorbije jaar goedkope en unieke studentenflats gecreëerd, 375 om precies te zijn. Daartussen vind je ook studiezalen, gemeenschappelijke keukens, een bibliotheek, een fitnessruimte en een astronomisch uitgerust uitkijkpunt boven op de constructie. Zonnepanelen, warmtepompen en energiebesparende sensoren maken het hele project duurzamer dan je zou verwachten. Zoals zoveel uitdijende studentensteden heeft Johannesburg te kampen met een tekort aan studentenhuisvesting. Of beter: had. In één jaar wist de stad met snelle, sociale en ecologische architectuur een mouw te passen aan het probleem. Misschien een ideetje voor Tihange II of Doel III?

BARNEVELD NOORD STATION

Waar? Nederland.

Wat?Nederlanders denken vooruit, dat bewijst het Barneveld Noord Station. “Als het openbaar vervoer niet op tijd kan komen, laten we het wachten dan maar zo aangenaam mogelijk maken”, stelden ze bij NL Architects. Studies wijzen uit dat luttele minuten wachten vooral in kleine stations een eeuwigheid lijkt te duren. Met een simpel, maar sterk ontwerp en drie oude scheepscontainers biedt dit busstation de pendelaar alvast een stijlvoller tijdverdrijf. Minimale moeite zorgt voor maximale efficiëntie in de vorm van een grote, afgesloten wachtruimte en een kleine eetgelegenheid ernaast. Mocht je ooit in slaap vallen op de bus en in Barneveld Noord wakker worden, neem dan zeker de tijd om hier naar het toilet te gaan, want het uitzicht is er fenomenaal. Van op de pot kijk je omhoog door de rechtopstaande container naar de open hemel. Inspirerend.

Mien De Vriendt