Vrije Tribune

‘We moeten opnieuw durven geloven dat gezond eten simpel is’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

“Diëtisten strijden al jaren om het bos makkelijker scherp te stellen, maar er lijken steeds meer spreekwoordelijke bomen bij te komen.” Dat zegt hoofddiëtist van het Universitair Ziekenhuis van Antwerpen Michaël Sels. En dat terwijl gezond eten helemaal niet zo moeilijk is.

De geblokte krantenkoppen liegen er niet om “Brood slecht voor je brein”, “De aardappel, superfood van bij ons”, “Superfoods zijn helemaal niet zo gezond”, “Vet mag dan toch: koolhydraatarm dieet blijkt veel effectiever”, “Rijst en noedels populairder dan aardappelen” en op dit elan kan het lijstje nog veel langer. Eettrends, dieetgoeroes ze lijken elkaar alsmaar sneller op te volgen en wat blijft er achter na al dat geroep? De consument (w)eet het niet meer!

‘We moeten opnieuw durven geloven dat gezond eten simpel is’

Dagelijks probeer ik mensen te laten beseffen dat het effect van voeding niet te verwaarlozen, maar ook niet oneindig is. Het ontwikkelen van bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, osteoporose, kanker wordt door veel meer factoren beïnvloed dan enkel dat stukje voeding dat je zelf in handen hebt. Erfelijkheid, gender, leeftijd of omgevingsfactoren zijn maar enkele zaken die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een ziekte en voor het overige deel is het Deo volente.

Niet sexy

We moeten eerlijk zijn en durven toegeven dat heel wat claims die gemaakt worden in voedingsonderzoek niet staalhard te bewijzen zijn. We weten wel zeker dat je je ziek kan eten door barslechte eetgewoontes, maar dat je jezelf opnieuw gezond zou kunnen eten, is niet te bewijzen. Niet roken en een gezond gewicht houden is veruit het meest bewezen levensstijladvies dat er te geven is. De aloude volkswijsheid “voorkomen is beter dan genezen” blijft nog steeds overeind, al begrijp ik dat de adviezen “eet gevarieerd en met mate”, “beweeg voldoende”, “rook niet” en “wees matig met alcohol” minder sexy klinken en onze nieuwsgierige drang naar quick fix-oplossingen niet afdoende vervullen.

Vooraanstaande beleidsorganen bepleiten een verschuiving naar een meer plantaardig voedingspatroon met veel aandacht voor groenten en fruit, volkoren graanproducten, vette vis en minder zout, boter of andere harde vetten. Deze adviezen zitten al jaren vervat in voorlichtingsmodellen (zie de voedingsdriehoek of schijf van vijf) en gezondheidsadviezen, maar lijken nog steeds niet het grote publiek te bereiken. Diëtisten strijden al jaren om het bos makkelijker scherp te stellen, maar er lijken steeds meer spreekwoordelijke bomen bij te komen.

Daar staan de patiënten dan met de handen in hun haar: een stevige 150 kilogram en een cholesterol die door het dak schiet: “Ik gebruik geen melkproducten, want die zijn toch slecht, dokter?”

Uit een recente bevraging van een grote groep Belgen blijkt dat het advies om 300g groente te eten door nog geen schamele 5% van de mensen gevolgd wordt. En dat terwijl maar liefst 38% van de bevolking (3-64 jaar) aangaf tijdens het voorbije jaar een voedingssupplement gebruikt te hebben. Dokters zien het bijna dagelijks: patiënten met een eetpatroon dat is samengesteld uit de laatste hypes die zich met de handen in het haar melden omdat ze niet begrijpen wat er mis gaat. Vol overtuiging zeggen ze dan zaken als: “ik gebruik geen melkproducten, want die zijn toch slecht, doker?” en “light producten en zoetstoffen zijn puur vergif! Niet?”, terwijl ze daar staan met een stevige 150kg, een ochtendplasje dat roze kleurt van het bietensap en naar sinaas ruikt door de vitaminesupplementen en een cholesterol die door het dak schiet.

Er iets niets mis met een havermoutpapje met sojamelk en wat gojibesjes, maar eet het voor jezelf en niet uit de verwachting 5 jaar langer te leven. Met een ouderwetse volkoren boterham met plattekaas en wat aardbeien ga je het er echt niet slechter vanaf brengen.

Preventie

Als hoofddiëtist in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen begeleid ik samen met een enorm gedreven twintigkoppig diëtistenteam jaarlijks duizenden mensen met ernstige voedingsproblemen. Of het nu gaat over vloeibare voeding toedienen aan de meest kwetsbare patiënten of over hen maanden tot zelfs jaren volgen om hun eetpatroon weer op de rails te zetten: het verstrekken van de beste klinische zorgen gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten is wat ons drijft.

Hoe gedreven we dit ook doen, dit is slechts de behandeling van een probleem. We moeten in België veel meer inzetten op preventie. Dat je nu geen recht hebt op terugbetaling van consultatie bij een erkende diëtist is voor mij het grootste gemis in de huidige regelgeving. Op die manier kunnen we namelijk mensen laagdrempelig en vroegtijdig helpen en vooral heel wat hard roepende en om zich heen schoppende dieetgoeroes zonder enige wetenschappelijke opleiding een halt toeroepen.

Een voeding waar je alle “te’s” al schrapt is voor mij de basis van een goed preventiebeleid: vergeet TE veel, TE vet, TE zout, TE gesuikerd, TE eenzijdig.

Een diëtist die met het belerende vingertje dingen verbiedt behoort al jaren tot het verleden, maar toch zien we dat mensen nu nog steeds op zoek gaan naar diëten die zeer rechtlijnig verbieden en promoten, vaak zonder veel wetenschappelijke basis. Een voeding waar je alle “te’s” al schrapt is voor mij de basis van een goed preventiebeleid: vergeet TE veel, TE vet, TE zout, TE gesuikerd, TE eenzijdig.

Laten we een ode brengen aan het gezond verstand, waarmee we inzien dat avocado’s een lekkere afwissing zijn en er geweldig uitzien op je social media-profiel, maar dat Mexicanen echt geen beter bloedlipidenprofiel hebben en geen betere ogen door de luteïne die ze al generaties binnenkrijgen via deze groene vrucht. Één avocado bevat ongeveer even veel calorieën als drie sneden brood met mager beleg. Daarmee kan honger sneller gestild worden én hoef je geen 20 minuten touwtje te springen om de extra te compenseren. Wondermiddelen bestaan niet, spijtig genoeg. Vandaar dit pleidooi om te kiezen voor basic. Gezond eten is heus niet zo ingewikkeld, dat moeten we opnieuw durven geloven.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content