Chocolade is te goedkoop: cacaoboer leeft onder armoedegrens

Het rapport van de Cacaobarometer 2015 heeft gesproken: de cacaoboer kan zijn brood niet verdienen met chocolade en bestaande initiatieven zijn niet voldoende om het probleem aan te pakken. Alle spelers in de keten moeten hun verantwoordelijkheid dragen en actief op zoek gaan naar oplossingen.

De Cacaobarometer is een initiatief van de belangrijkste Europese maatschappelijke organisaties die betrokken zijn bij een duurzame cacaoproductie. In hun rapport van dit jaar wordt gehamerd op de extreme armoede waarin West-Afrikaanse cacaoboeren leven en de grote spelers die de markt domineren.

Ondanks alle inspanningen momenteel rond cacao, worden de belangrijkste problemen niet aangepakt: de extreme armoede van cacaoboeren, en dat zij geen stem hebben in het debat over duurzaamheid in cacao.

Een van de hoofdconclusies luidt dat ermeer fundamentele hervormingen van de sector nodig zijn.

Kernprobleem moet worden aangepakt

“Ondanks alle inspanningen momenteel rond cacao, worden de belangrijkste problemen niet aangepakt: de extreme armoede van cacaoboeren, en dat zij geen stem hebben in het debat over duurzaamheid in cacao,” zegt Antonie Fountain, co-auteur van de Barometer. De Cacao Barometer richt zich daarom op de verdeling in de leveringsketen, en de echte inkomens van cacaoboeren. Dit is de eerste keer dat een dergelijke studie gedaan is.

Ruim onder armoedegrens

In Ivoorkust, de grootste cacaoproducent ter wereld, moet een boer vier keer zoveel verdienen dan nu om de armoedegrens van twee dollar per dag te bereiken. Om een loon te bekomen dat zowel in de basisbehoeften voorziet als een leefbaar inkomen kan verzekeren, moet het nog heel wat meer omhoog. Het ontbreken van een leefbaar inkomen zorgt voor slechte arbeidsomstandigheden, mensenrechtenschendingen en kinderarbeid. Aangezien steeds meer kinderen van cacaoboeren de sector verlaten, lijkt de sector geen rooskleurige toekomst tegemoet te gaan.

Grote bedrijven aan de macht

Deze extreme armoede is te wijten aan een oneerlijke verdeling van geld en macht in de cacaosector. Een handjevol bedrijven maakt tachtig procent van de keten uit. Vooral chocolademakers, zoals Mars, Nestlé, Ferrero en Mondelez, verwerkers zoals Barry Callabaut en Cargill, en supermarkten verdienen veel in vergelijking met de andere actoren in de keten. Fairtrade productie groeit De productie van gecertificeerde chocolade neemt wereldwijd nog steeds toe, van 2% in de eerste Barometerrapportage in 2009, naar 16% van de mondiale verkoop van chocolade in de Cacao Barometer 2015.

De meeste grote bedrijven hebben toegezegd om in 2020 uitsluitend met cacao te werken die gecertificeerd of extern geverifieerd is. Enkel Mondelez en Nestlé weigeren hieraan toe te geven.

Chocolade moet duurder Veel duurzaamheidsprogramma’s richten zich op het verhogen van de productiviteit van boeren, maar dat lost het armoedeprobleem daarom nog niet op. Chocolade zal duurder moeten worden. Ook gewasdiversificatie, zekerheid over landgebruik en -bezit, betere infrastructuur en toegang tot informatie voor boeren zijn nodig.

Fountain concludeert: “Als de cacaosector niet fundamenteel verandert, dan is er geen toekomst voor cacaoboeren.”