Bordeaux: Streek in de Gironde en thuishaven van de Bordeauxwijnen

Bordeauxwijnen hebben stijl en blinken steevast uit in smaak en finesse. Die ware en eerlijke lofbetuigingen dankt de wijn in het bijzonder aan haar samenstelling. In tegenstelling tot veel andere wijnsoorten, wordt een Bordeauxwijn opgebouwd uit verscheidene druivenrassen. Daarbij komt dat de druiven in de Bordeaux kunnen rijpen in een bijzonder microklimaat. Grootsheid in aroma en structuur verzekerd.

De Bordeauxstreek is gelegen in het Franse departement de Gironde, in het zuidwesten van Frankrijk op een zucht van de Atlantische Oceaan. De nabijheid van het water maakt dat het klimaat er in het algemeen erg gematigd is, met korte en zachte winters, koele zomers en een hoge vochtigheidsgraad. De druiven kunnen in dit microklimaat ideaal aanwassen, groeien en smaak opbouwen. En dat hadden de eerste wijnboeren in de regio snel door.

Al eeuwen is de Bordeauxstreek de bakermat van verfijnde en elegante wijnen. Op een oppervlakte van 118.900 hectare verbouwen de landbouwers hun druivensoorten en produceren ze jaarlijks gemiddeld 4.79 miljoen hectoliter aan kostbare wijn.

Op z’n eentje harkt de Bordeauxwijn 60 AOC-benoemingen bij elkaar. AOC staat voor ‘Appellations d’origine contrôlées’ en is een Franse kwaliteitscontrole op landbouwproducten in het algemeen. In het geval van wijn hebben de eisen betrekking op het productiegebied, het aantal aangeplante wijnstokken, het minimum alcoholgehalte, de maximum opbrengst, de verbouwingsmethode, het snoeien, de wijnbereiding en het etiket. Simpel gesteld klasseert een AOC-benoeming een wijn op zijn herkomst. Wordt er voldaan aan alle eisen dat krijgt de wijn een wettelijk beschermde naam of ‘Appellation’.

Zo kan wijn uit de Bordeauxstreek eenvoudigweg de AOC-benaming Bordeaux dragen. Dit wil dan zeggen dat die uit de volledige wijnstreek kan komen. Maar veel meer dan een algemene ‘Appellation’ wordt er getracht een meer specifieke of individuele ‘Appellation’ binnen te rijven. Dit zijn dan bijvoorbeeld de ‘gemeenteappellations’ zoals Margaux en Pauillac. Een kleinere ‘Appellation’ staat vaak ook synoniem voor een net iets betere kwaliteit.

Terecht stellen we de vraag waarom één product en de beperkt verbouwbare oppervlakte, die de Bordeauxstreek is, een zo groot aantal benoemingen kent. De reden is eenvoudig: De Bordeauxstreek is zo divers en uniek dat elke AOC-benoeming gelinkt is aan een eigen ligging, geologie, ampelografie (snoei & opbinding van de druiven) en druivensoort. Ook het klimaat en de invloed van de mens blijken telkens ietwat verschillend waardoor de druiven zich zeer gevarieerd ontwikkelen en de vele AOC-benoemingen of ‘Appellations’ meer dan gerechtvaardigd zijn. De Médoc, Graves, Sauternais, Entre-Deux-Mers en de Blayais of Bourgeais horen thuis in het rijtje van meest gekende benoemingen.

Bordeauxwijnen: voor elk wat wils

Bij Bordeauxwijn denken de meeste mensen aan rode wijn. Maar dat is niet helemaal correct. Er bestaan tevens uitzonderlijk geraffineerde witte Bordeauxwijnen, elk met hun eigen kenmerken: droog, zacht of zoet. Ook de rosé is geen onbekende in het gamma van de wijnen van de Bordeaux. Er bestaat zelfs een Crémant de Bordeaux. Die laatste wordt wel nog maar op erg beperkte schaal geproduceerd, in tegenstelling tot de rode wijnen die goed zijn voor 80 procent van de totale productie.

Typisch voor de Bordeauxwijn is de samenstelling ervan: elke wijn is een samenraapsel van verscheidene en unieke druivenrassen. Een grootse wijn samenstellen is net zoals de doorleefde en doorwinterde parfums als Chanel n° 5, Nina Ricci en Arpège opbouwen: een evenwichtsoefening van formaat. Met de grootste zorg kiezen de wijnboeren jaarlijks de beste druiven uit die bij elkaar passen om zo een hoogstaand en smaakvol kwaliteitsproduct af te leveren.

Maar het ene wijnjaar is het andere niet. Hoe zorgvuldig en meticuleus de wijnboer ook te werk gaat, zijn product blijft afhankelijk van een resem factoren buiten zijn wil: klimatologische invloeden, de bodem waarop de wijn wordt verbouwd en zeker ook de leeftijd van de wijnstronken. De wijngaard past zich aan aan de externe factoren en is daardoor tegelijk een levend product. Om die reden kan de smaak van een druif jaarlijks sterk, soms subtiel, verschillen. En daarom zijn er ook goede en minder goede wijnjaren.

Een rijke verscheidenheid aan druivenrassenDe voornaamste druivenrassen die zich lenen voor de rode Bordeauxwijnen zijn de Merlot, de Cabernet Sauvignon en de Cabernet Franc. De Merlot is de druivensoort die in Frankrijk het meest wordt verbouwd. De druif is bijna zwart en heeft een iets rondere en vollere smaak dan de Cabernet Sauvignon. Die druif is eerder looiig en geeft aroma’s van cassis, ceder of leer vrij. Kenmerkend is ook de donkere diepe kleur. De Cabernet Sauvignon is een ‘karakterdruif’. Ze geeft wijn structuur, kracht en de potentie om ook op latere leeftijd nog gedronken te worden.

De Merlot en de Cabernet Sauvignon verhouden zich tot elkaar als peper en zout. De Merlot geeft de wijn een zacht karakter, de Cabernet Sauvignon geeft kracht en power. De Cabernet Franc onderscheidt zich door zijn eerder fruitig aroma van rode vruchten. Deze druif wordt in tegenstelling tot de twee voorgaande net iets minder gebruikt.

Voor de witte Bordeauxwijnen kiezen de wijnboeren voornamelijk voor de Sauvignon, de Sémillon of de Muscadelle. Een witte Sauvignonwijn is bleek van kleur en de druif geeft de wijn een smaak van buxus en citrus. Wijnen op basis van dit type druif zijn fris en hebben een krachtig aroma. Een Sémillondruif geeft witte wijn een meer goudgele kleur en zorgt voor een vollere smaak. De Muscadelle geeft een witte wijn dan weer kracht en is weinig zuur van aroma.

De hoogste tijd om te genieten van een lekkere Bordeauxwijn.

Muriel Lefevre / Ingrid Moriau