Vrije Tribune

Betalen we genoeg voor ons voedsel?

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Een goedkope tomaat kan in werkelijkheid veel meer kosten dan de prijs doet vermoeden. Danielle Nierenberg van Food Tank en Emily Payne, publicist over voedsel en landbouw, pleiten voor een diepgaande transitie in de landbouw.

Wat kost het om een tomaat te kweken? Dat hangt af van de input (water, bodem, kunstmest, pesticiden, gebruik van machines en arbeid). Het hangt ook af van de energie- en verpakkingskosten en de transportkosten om het product in de winkel te krijgen.

Maar die prijs reflecteert niet altijd hoe de plant gekweekt is, en of daarbij bijvoorbeeld sprake is van watervervuiling door resten van pesticiden of een eerlijk loon voor arbeiders. ‘Goedkoop’ betekent in werkelijkheid vaak dat er hoge kosten zijn wat betreft de gezondheid van mens en planeet.

Landbouwproductie is goed voor 43 tot 57 procent van de uitstoot van broeikasgassen, als ook alle indirecte factoren zoals het kappen van bossen en de productie van kunstmest en verpakkingen, worden meegerekend. Bijna 40 procent van al het voedsel dat geproduceerd wordt, gaat bovendien verloren. Als dat voedsel afbreekt, produceert het methaan, een broeikasgas dat 25 maal zo krachtig is als CO2. Stortplaatsen zijn in de VS de op twee na grootste bron van door mensen veroorzaakte methaanuitstoot.

Ongezond voedsel

Voedselsystemen zijn tegenwoordig vooral gericht op de productie van goedkoop, bewerkt voedsel. Bedrijven en grote producenten krijgen vaak subsidies voor het telen van bepaalde gewassen, die meestal in monocultuur verbouwd worden en de bodem beroven van voedingsstoffen. Het wordt steeds duidelijker dat slechte diëten wereldwijd gezondheidsproblemen veroorzaken.

‘Betalen we genoeg voor ons voedsel?’

Zes van de elf belangrijkste risicofactoren voor ziekte, zijn gerelateerd aan voeding. De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat de directe kosten van diabetes wereldwijd meer dan 827 miljard dollar per jaar bedragen.

Om in 2050 zo’n 10 miljoen mensen te kunnen voeden, moeten we de relatie tussen voedselproductie, gezondheid en klimaatverandering erkennen. Met de groei van de wereldbevolking zijn ook veerkrachtigere voedsel- en landbouwsystemen nodig die tegemoet komen aan de menselijke behoeften met minimale druk op het milieu.

Werkelijke kosten

In een recent rapport van The Economics of Ecosystems and Biodiversity for Agriculture & Food (TEEBAgriFood) is een nieuw raamwerk ontwikkeld waarin de impact in de waardeketen is geanalyseerd, van boerderij tot afval. Het raamwerk is bedoeld om beleidsmakers, onderzoekers en burgers van betrouwbare informatie te voorzien over de werkelijke kosten van ons voedselsysteem, niet alleen delen daarvan.

Dit soort systeemdenken ondersteunt een denkwijze waarin niet meer de opbrengst per hectare gebruikt wordt als maatstaf voor succes. Want als succesvolle landbouw op die manier beoordeeld wordt, blijven veel werkelijke kosten buiten beeld.

Transitie

Wereldwijd houden voorstanders van transformatie zich bezig met de uitdaging van duurzame en herstellende landbouw. Ze erkennen dat de landbouw een periode van transitie is ingegaan. En ze helpen bij het opbouwen van nieuwe systemen die de voedselproductie verhogen, om tegemoet te komen aan de behoeften van een groeiende wereldbevolking en tegelijkertijd de schade voor het milieu zoveel mogelijk te beperken.

Het is nu eenvoudiger dan ooit om te weten te komen welke impact onze alledaagse besluiten hebben, niet alleen op onszelf, maar ook op het milieu en de publieke gezondheid. Door je bewust zijn van je CO2-voetafdruk en watervoetafdruk is het eenvoudiger te begrijpen hoe diep voedselsystemen en klimaatverandering met elkaar verweven zijn.

Individuen of organisaties kunnen het voedselsysteem niet herstellen. Bedrijven, beleidsmakers, boeren en uiteraard consumenten hebben een verantwoordelijkheid om natuurlijke hulpbronnen te beschermen, sociale gelijkheid te bevorderen en een duurzamer voedselsysteem te creëren op basis van doordachte beslissingen en verantwoordelijke consumptie.

Danielle Nierenberg is oprichter en voorzitter van Food Tank. Emily Payne is publicist over voedsel en landbouw in New York.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content