Bioloog David Sinclair onderzoekt of ouderdom omkeerbaar is: ‘Oud worden is een negatieve ervaring’

Voor deze bioloog is ouderdom een ziekte: 'Zelfs als je denkt het ‘natuurlijk’ is, hoef je het niet passief te ondergaan' © Getty

Wat als veroudering zou kunnen worden vertraagd of zelfs omkeerbaar zou zijn? Dat is wat de Amerikaanse bioloog David Sinclair onderzoekt. Zijn laatste ontdekkingen en die van veel andere wetenschappers leiden tot veelbelovende ontwikkelingen in de cosmetica-industrie.

David Sinclair neemt geen blad voor de mond als hij het over ouder worden heeft. De onderzoeker van Harvard University gebruikt de term ‘ziekte’ om de toestand te beschrijven die ons allemaal te wachten staat. Niet dat hij jong zijn wil verheerlijken, maar hij wil ons beter doen begrijpen wat ons ouder maakt. Zijn doel? Manieren vinden om ons te helpen zo lang mogelijk jong en gezond te blijven.

David Sinclair gelooft dat we ouder worden omdat ons ‘programma’ niet meer zo goed functioneert als vroeger. Hij richt zijn pijlen op enzymen, sirtuïnes genaamd, die fungeren als verouderingscursoren die hij in experimenten met muizen heeft kunnen beïnvloeden. Al deze ontdekkingen hebben de nieuwsgierigheid van de cosmetica-industrie gewekt. Caudalie werkt al meer dan 10 jaar samen met David Sinclair en de resultaten van Sinclairs onderzoek rond enzymen werden toegepast in de nieuwe formule van het Premier Cru-gamma. Maar zullen we nog cosmetica nodig hebben als we er ooit in slagen de tijd stil te zetten of zelfs om te keren? Vragen genoeg voor de man die door sommigen de goeroe van het lange leven genoemd wordt.

We moeten het paradigma veranderen. De vraag is niet ‘wat moet ik doen om niet oud te worden?’ maar ‘hoe kan ik jong blijven?’

David Sinclair
© Getty

Denkt u dat we op een dag eeuwig zullen kunnen leven en zo ja, willen we dat eigenlijk wel?

David Sinclair: “Onsterfelijkheid ligt helemaal niet binnen ons bereik. Maar dankzij het huidige onderzoek dat nog in volle ontwikkeling is, zullen velen van ons zeker minstens tien jaar langer in goede gezondheid kunnen leven. Ik wil deze belangrijke nuance benadrukken: het is de gezondheid die zorgt voor een lang leven. We moeten het paradigma veranderen. De vraag is niet ‘wat moet ik doen om niet oud te worden?’ maar ‘hoe kan ik jong blijven?’”

Bent u niet bang om beschuldigd te worden van leeftijdsdiscriminatie?

“Nee, want deze achterhaalde visie op veroudering – zowel in de geneeskunde als in de cosmetica – strookt niet meer met wat we vandaag weten. Lange tijd dachten we dat veroudering onvermijdelijk was, te wijten aan het verstrijken van de tijd en het vertragen van de celactiviteit. Maar het probleem is niet het verstrijken van de tijd. In een laboratorium kunnen we nu de veroudering sturen, de mechanismen versnellen… of juist terugdraaien. Het is nog maar een kwestie van tijd voordat we beschikken over moleculen die de veroudering van de huid, maar ook van de andere organen van het lichaam kunnen vertragen.”

De computer resetten

U omschrijft veroudering als een ziekte. En u bent niet de enige wetenschapper die dat woord in de mond neemt. Maar het het woord ziekte heeft per definitie een negatieve connotatie, en wie wil nu zo naar zijn oude dag kijken?

“Oud worden is een negatieve ervaring, ik begrijp niet waarom we dat zouden ontkennen. Als ouderdom geen ziekte is, zeg me dan wat het wel is, want vanuit medisch oogpunt vinkt het alle vakjes aan. Het is een toestand die ons ziek zal maken, onze levenskwaliteit zal vernietigen, ons afhankelijk zal maken. Als mensen niet willen accepteren dat ze bij het ouder worden medische problemen krijgen die hen uiteindelijk zullen doden, is dat niet mijn probleem. Ik help liever te voorkomen dat dat gebeurt. Zelfs als je denkt dat dit een ‘natuurlijk’ verschijnsel is, betekent dat nog niet dat je het passief hoeft te ondergaan. Honderd jaar geleden werden kanker en dementie ook als natuurlijke fenomenen beschouwd, maar tegenwoordig is iedereen blij dat we deze ziekten kunnen bestrijden. Waarom zou oud worden anders zijn? Ik vind dat we de processen die aan de gang zijn nog strijdvaardiger moeten proberen te controleren, in plaats van te doen alsof ze niet bestaan en bepaalde woorden te vermijden omdat ze pijn kunnen doen.”

Zelfs als je denkt dat oud worden een ‘natuurlijk’ verschijnsel is, betekent dat nog niet dat je het passief hoeft te ondergaan.

David Sinclair

U heeft zelfs een machine bedacht die de toestand van ouderdom simuleert.

“Ja, het is een soort pantser dat je gewrichtsbewegingen belemmert, je zicht waziger maakt, je gehoor vermindert. En dan voel je nog niet eens de pijn die vaak voorkomt op oudere leeftijd en die we natuurlijk niet simuleren. Op een door CNN georganiseerde conferentie stelde ik de gouverneur van Massachusetts voor om dit pak aan te trekken. Na 10 minuten kwam hij er in tranen uit. Het was een levensveranderende ervaring: hij besefte plots hoe zijn oudere vader zich elke dag voelde, waarom hij klaagde. Hij besefte hoe belangrijk het is om anders tegen ouderdom aan te kijken en dat het een toestand is die hij zo lang mogelijk wilde vermijden. En bij ons toestel is er dan nog geen sprake van cognitief verlies.”

Wat gebeurt er nu precies als we ouder worden?

“Ik zal proberen het zo beeldend mogelijk uit te leggen. Mijn theorie is dat na verloop van tijd ons lichaam de informatie verliest die ons jong houdt. De informatie die het lichaam nodig heeft om goed te functioneren wordt op twee manieren opgeslagen. De eerste, die ik als digitaal zou omschrijven, is wat wij het genoom noemen. Het tweede, analoge, wordt het epigenoom genoemd, en onze levensstijl heeft daar een enorme invloed op. Het is een programma dat opstart als we embryo’s zijn en bij de meeste mensen in het begin heel goed werkt. Het vertelt de genen hoe ze de hersenen, de lever en de nieren optimaal moeten laten werken. Maar na verloop van tijd zal het programma falen. Een beetje zoals software die corrupt is. Of krassen op een cd waardoor je de muziek niet goed kunt afspelen. Maar je computer of speler werkt nog altijd. Wat deze analogieën ons vertellen is dat de informatie om het systeem opnieuw op te starten niet verloren gaat. Je moet gewoon de cd oppoetsen of de computer resetten. Dit zijn bewezen feiten. Sommige van mijn collega’s hebben de afgelopen jaren ontdekt dat er een reservekopie van deze informatie bestaat die opnieuw kan worden opgestart.”

Een alert lichaam

Veel ‘verouderingsvertragende’ medicijnen worden momenteel bestudeerd. Ook voedingssupplementen. Zullen we binnenkort allemaal ’s morgens een pil voor een lang leven slikken?

“De langlevenpil is niet voor morgen, maar ik kan bevestigen dat er vandaag veelbelovende studies aan de gang zijn en niet alleen in ons laboratorium. Het betreft onder meer Metformine – een geneesmiddel dat wordt voorgeschreven aan mensen met diabetes type 2 – maar ook NMN (Nicotinamide MonoNucleotide, dat inwerkt op de spierfuncties, red.). De voorlopige resultaten zijn goed, maar dit soort onderzoek vergt veel tijd. Want veroudering hangt samen met verschillende factoren. In ieder geval is het niet aan mij om medisch advies te geven, om aan te bevelen om een bepaald molecuul te nemen. Ik ben een doctor in de biologie, geen arts. Anderzijds weten we wel al dat er niets slechter is voor een lang leven dan een lichaam dat niet wordt onderhouden.”

De langlevenpil is niet voor morgen, maar vandaag zijn er wel veelbelovende studies aan de gang.

David Sinclair

Is dat waarom je dagelijks vasten aanbeveelt?

“Precies, ik eet maar één volledige maaltijd per dag, behalve in uitzonderlijke sociale omstandigheden. Ik beweeg ook veel, ik werk staand aan mijn bureau, ik wandel wanneer ik kan, ik neem nooit de lift. Mijn lichaam is altijd alert, klaar om te vechten tegen het verouderingsproces. Mijn vaders levensstijl is vergelijkbaar met de mijne en hij beweegt zelfs meer omdat hij gepensioneerd is. Hij heeft een gezondheidstoestand die iedereen op zijn leeftijd hem zou benijden. Bovenal is hij cognitief net zo gezond als toen hij 40 was.”

De eerste zichtbare tekenen van veroudering zie je op ons gezicht. Wat gebeurt er in onze huid?

“Huidcellen verliezen hun ‘identiteit’ en gaan zich gedragen als andere cellen. Ze vergeten wat ze moeten doen en dat resulteert in veranderingen in dikte, in een verslapping van de spieren die rimpels zullen veroorzaken. Er verschijnen vlekjes omdat we meer melanine produceren. Met botox pak je de symptomen van veroudering aan, niet de oorzaak. Cosmetica daarentegen kan dit wel. Ik werk al tien jaar samen met Caudalie aan de ontwikkeling van moleculen die de afweer van de cellen activeren en de veroudering vertragen (zie verder).”

Goedkopere gezondheidszorg

Vanaf welke leeftijd moeten we actie ondernemen om veroudering te vertragen?

“Als we het over cosmetica hebben, zou ik zeggen vanaf de leeftijd van 20 jaar, omdat je dan je huid beschermt tegen DNA-schade die rechtstreeks verband houdt met het milieu, met name de zon. Voor het vasten is het dan weer een kwestie van individuele afweging van risico’s en voordelen. Je mag daar niet licht over gaan. Als je veganistisch gaat eten, moet je er zeker van zijn dat je geen tekorten ontwikkelt. Zodra je je dieet verandert, intensief sport of supplementen gebruikt, denk ik dat het belangrijk is om je te laten controleren door een arts die regelmatig bloedonderzoek doet. Ik geef niet graag algemene aanbevelingen, omdat iedereen individueel reageert. Ieder lichaam is genetisch verschillend, net als ons microbioom. Geslacht speelt ook een rol.”

Zal deze vooruitgang niet voorbehouden zijn aan een elite die beter oud kan worden dan de meeste mensen?

“Van de geneesmiddelen of supplementen die worden onderzocht, zijn bijvoorbeeld metformine of resveratrol zeer goedkope producten. En hun prijs zal verder dalen als het aantal gebruikers toeneemt. En zelfs als er kosten zijn, is het op de lange termijn nog steeds goedkoper voor onze gezondheidszorg om mensen zo lang mogelijk gezond te houden dan om ernstige ziekten te behandelen. We hebben het over duizenden miljarden aan besparingen die zouden kunnen worden geïnvesteerd in preventie, onderzoek naar veroudering en educatie van individuen. Met name door hen aan te moedigen minder vlees te eten, wat ook nog eens goed nieuws is voor alle levende wezens op aarde.”

Langer gezond leven: de revolutionaire wetenschap achter gezond ouder dan 100 jaar worden, Dr David A. Sinclair, Quanto Publishing.

Elk merk z’n wetenschapper

Caudalie en David Sinclair (Harvard Medical School)

Begin 2022 presenteerde Caudalie een volledig geherformuleerde versie van de Premier Cru-lijn, ontwikkeld met bioloog David Sinclair. Na tien jaar onderzoek heeft deze geneticus de eigenschappen ontrafeld van een enzym genaamd TET, dat de veroudering van cellen kan vertragen of zelfs omkeren als het een beetje hulp krijgt. Het gepatenteerde TET8-complex – een combinatie van magnolia-extract en resveratrol – belooft een zichtbaar effect op 8 tekenen van veroudering.

Premier Cru serum en crème, Caudalie, 98,60 euro en 85 euro.

Avène en Jean-Marc Lemaître (Instituut voor regeneratieve geneeskunde van Montpellier)

Het gamma Hyaluron Activ B3 van Avene, dat sinds begin december in de apotheek ligt, is het resultaat van zes jaar onderzoek in samenwerking met de Franse expert op het gebied van ‘zombiecellen’. De formule is onder meer gebaseerd op een zeer hoge dosering niacinamide (6%), die het begin van de celveroudering en de verspreiding van veroudering in de huid zou kunnen vertragen.

Het geconcentreerde opvullende serum en de celvernieuwende crème Hyaluron Activ B3, Avène, 45,80 en 42 euro.

Dior en Vadim Gladyshew (Harvard Medical School)

Dior heeft er ook voor gekozen om samen met Harvard onderzoek te doen naar omkeerbare veroudering. De resultaten van het onderzoek in samenwerking met Vadim Gladyshew, een wereldleider op het gebied van genoomonderzoek en de toepassing daarvan voor de beheersing van de levensverwachting, werden verwerkt in de nieuwste formule van de Prestige-crème. Er is een nieuwe moleculaire fractie van de Grandville-roos in verwerkt, die samen met peptiden inwerkt op de jeugdigheidsindicatoren van de huid.

Dior Prestige Cream, Dior, 375,50 euro.

Chanel en Johannes Grillari (Ludwig Boltzmann Instituut in Wenen)

In augustus vorig jaar lanceerde Chanel de serie Le Lift Pro, een project waarvoor bijna 10 jaar onderzoek nodig was, in samenwerking met professor Johannes Grillari. Studies door de specialist in veroudering hebben aangetoond welke gevolgen de opeenhoping van senescente cellen heeft voor de extracellulaire matrix: de kwaliteit van het netwerk van de huid verandert en het verliest zijn vermogen om de weefsels op spanning te houden. Om deze ‘zombiecellen’ aan te pakken, heeft het merk gekozen voor de enzymatische werkstof melipona, een natuurlijk ingrediënt afkomstig van honing.

Le Lift Pro concentré contours en crème volume, Chanel, 125 en 150 euro.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content