Julie Van Espen is op brute wijze vermoord. Iedereen is boos, verdrietig en bang. Er wordt gewezen naar justitie en naar politiek, die allebei hun job niet deden. Maar ook als maatschappij hebben we boter op ons hoofd. Journalist Nathalie Le Blanc vraagt zich af hoe dat komt.
We liggen niet echt wakker van verkrachting. Hoe ik dat weet? Omdat we er echt helemaal voor gaan als we iets belangrijk vinden in onze maatschappij. Neem materieel bezit. De homo sapiens sapiens is een inhalige soort en zou liefst gewoon nemen wat hij of zij wil. Maar diefstal is slecht, dat hebben we universeel beslist. Dat principe krijgen we mee van in de wieg. Hoe mooi je dat Playmobiel-ventje van je buurjongetje ook vindt, je wordt stevig op de vingers getikt als je het mee naar huis neemt. Strikte sociale controle, wetboeken en zelfs heilige boeken houden ons op het rechte pad. Van winkeldiefstal van een flesje nagellak tot een gewapende overval: alles wordt bestraft. Zelfs een boek overschrijven of een gitaarrif pikken is strafbaar.
Onze samenleving ligt niet wakker van verkrachting
Maar van verkrachting, daar liggen we niet echt wakker van. Of toch niet genoeg om het grondig en gemeend aan te pakken, zoals we dat met diefstal doen. Als maatschappij leggen we de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van vrouwen al eeuwenlang volledig bij hen zelf.
Aan meisjes wordt van jongs af aan geleerd dat ze voorzichtig moeten zijn. Ze leren wat ze beter niet doen en beter niet dragen. Ze leren waar ze op de bus moeten gaan zitten en dat ze beter niet te dronken worden. Dat als ze een jongen kussen, hij meer zal willen. En dat hij soms niet zal kunnen stoppen eens hij eenmaal begonnen is. Testosteron zou de boosdoener zijn. Dat ze altijd vragen zal krijgen over haar kleding en gedrag wanneer ze lastiggevallen of verkracht wordt.
En we doen ons stinkende best, echt waar. Elke vrouw op deze aardbol staat vaker dan haar lief is stil bij haar veiligheid en doet er alles aan om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Maar het gebeurt toch, of we nu hotpants of een boerka dragen, of we nu 9 dan wel 93 zijn, of we nu bloedmooi of afgrijselijk lelijk zijn. Het gebeurt zelfs bij mannen.
En wat leren de jongens ondertussen? Wordt hen geleerd dat een ‘gestolen’ kus nog altijd diefstal is? Dat een decolleté, een paar hakken of een gemeende glimlach niet per se een uitnodiging zijn? Dat als een meisje zegt dat ze gerust gelaten wil worden, ze het ook echt meent? Dat ze niet noodzakelijk hun hand op iemands achterwerk moet leggen als ze in een drukke concertzaal staan? Dat een meisje dat hen enthousiast kust, niet verplicht is om ook verder te gaan? Dat misbruik maken van iemand die kwetsbaar of dronken is onder geen enkele voorwaarde mag? Dat ze nooit recht hebben op het lichaam van iemand anders? Ook niet als het hun lief is? Dat seks alleen maar seks is met wederzijdse toestemming, omdat het anders verkrachting is?
Wie zich in ons land op straat, op kantoor of in de sportclub grensoverschrijdend gedraagt, komt daar grotendeels mee weg
Ik weet het niet. Maar ik vrees wel dat jongens niet systematisch geleerd wordt dat zij ook verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van vrouwen. En dat ze niet consequent leren dat de enige schuldige aan seksueel geweld de geweldpleger is. Integendeel, ze krijgen bijna dagelijks een andere boodschap.
Is dat overdreven? Laat ons even naar de realiteit kijken. Wie zich in ons land op straat, op kantoor of in de sportclub grensoverschrijdend gedraagt, komt daar grotendeels mee weg. Een rechtbank oordeelde twee jaar geleden dat een basketbalcoach niet gestraft moest worden toen hij naakte meisjes in de kleedkamer had gefilmd.
Zo’n 90 procent van de gepleegde seksuele misdrijven in ons land wordt niet gerapporteerd. De 8 verkrachtingen en 10 gevallen van seksueel geweld die dagelijks bij de politie gemeld worden, zijn maar 10 procent van wat er echt gebeurt. 44 procent van die klachten wordt geseponeerd, 13 procent draait uit op een veroordeling. Wat overblijft is 1,3 procent. Dat is dus de kans dat je in ons land gestraft wordt als je iemand aanrandt of verkracht. Verwaarloosbaar.
En zelfs als je schuldig bevonden wordt, valt het nog best mee. De man die onlangs veroordeeld werd van verkrachting van een 14-jarig meisje in de toiletten van een restaurant, kreeg twee jaar met uitstel. Hij werd wel degelijk veroordeeld, niemand twijfelde aan wat hij gedaan had, maar hij mocht gewoon naar huis, want hij is een liefdevolle papa en partner. Je seksueel misdragen in dit deel van de wereld houdt absurd weinig risico in.
Lees ook: Wat mannen moeten weten over vrouwen p>
We liggen niet echt wakker van verkrachting. Maar af en toe, als er iets heel triest gebeurt, zullen we het er wel een paar weken over hebben. We kunnen naar justitie en andere beleidsmakers wijzen, en uiteraard hebben ze boter op hun hoofd. Maar ze zijn geen eilanden, afgesneden van rest van de maatschappij. Dat beleidsmakers geen aandacht hebben voor de veiligheid van vrouwen, is omdat wij dat collectief ook niet hebben. Het wordt nog altijd gezien als een ‘vrouwenprobleem’. Dat wij dames het ondanks al onze inspanningen na millennia nog niet onder controle hebben… Tja, dan komt dat wellicht omdat we het niet goed aanpakken. Zolang we als maatschappij niet de beslissing nemen dat we seksueel geweld koste wat kost willen uitroeien en dat we allemaal – mannen, vrouwen en iedereen daartussen of daarbuiten – medeverantwoordelijk zijn voor de veiligheid van vrouwen, zal er niets veranderen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier