Onze journaliste zette de biologische klok op pauze: ‘Door mijn eicellen in te vriezen, kan ik mijn beslissing laten rijpen’
Wil ik een kind of niet? Een vraag waar veel vrouwen mee worstelen. Onze journaliste Kathleen Wuyard weet zeker dat ze ze nu niet wil, en waarschijnlijk nooit. Maar wat als… Dus laat ze over een paar weken haar eicellen invriezen. “Het voelt alsof ik die verdomde biologische klok stopzet.”
Volgens deskundigen neemt ieder van ons elke dag wel 35.000 beslissingen, van de meest triviale tot de meest belangrijke – zoals het wel of niet krijgen van kinderen. Mensen uit mijn omgeving stelden me die vraag al lang voordat ik ze me zelf stelde. “Wanneer gaan jullie eraan beginnen?” Naar mijn gevoel schemerde daar soms iets van een bevel of een waarschuwing in door: “Pas maar op dat je niet te lang wacht.” Toen mijn vriend – nu mijn man – en ik het onderwerp voor het eerst serieus ter sprake brachten, was ik al halverwege mijn twintiger jaren en leek voor mij de beslissing genomen. De vraag was niet ‘of’ we kinderen zouden krijgen, maar ‘wanneer’. Alleen is acht jaar later het antwoord nog steeds ‘niet nu’ en ondertussen zelfs ‘misschien nooit’ geworden – een beslissing die steeds meer leeftijdsgenoten lijken te nemen, en net als ik voelen zij zich gedwongen om die uiterst persoonlijke keuze publiek te verdedigen.
Nee, het feit dat we geen kinderen willen, betekent niet dat we niet van kinderen houden, zoals ik tot vervelens toe moet uitleggen. Die verklaring is me te beperkt. De waarheid is dat er net zoveel redenen zijn om geen kinderen te krijgen als er mensen zijn die er geen hebben. Die beslissing in twijfel trekken is zowel onbeleefd als lomp. Terwijl het nooit bij iemand zou opkomen om een kale man te vragen waarom hij geen haar heeft, vinden velen het volkomen normaal om te proberen achterhalen waarom een koppel kinderloos is. Dat er misschien wel vruchtbaarheidsproblemen zijn waar dat koppel liever over zwijgt, wordt vergeten.
Er zijn net zoveel redenen om geen kinderen te krijgen als er mensen zijn die er geen hebben.
Maar ook voor koppels zonder vruchtbaarheidsproblemen zijn er tal van redenen waarom ze kinderloos blijven: de toestand van de planeet is een belangrijke. Om geen overbevolking te creëren en zo de planeet te sparen, maar ook omdat je niet wilt dat je nakomelingen terechtkomen in een wereld op drift. Milieu, mentale gezondheid, geld, vrijheid: redenen genoeg. Bovendien wordt de keuze vaak vanuit buikgevoel genomen. We hebben geen kinderen omdat we er geen zin in hebben. Punt uit.
Zo blij als een kind
Mijn man en ik zijn op het moment dat ik dit schrijf de gelukkige ‘ouders’ van een hond en een kat, zonder enige wens om ons gezin uit te breiden met een baby. Omdat we deze keuze helaas geregeld moeten rechtvaardigen, kunnen we ondertussen een waslijst aan redenen opsommen. De waarheid is dat we geen van beiden een verlangen voelen om een kind te krijgen. Het gezelschap van onze peetdochter, een nieuwsgierige en zonnige peuter, maakt ons altijd blij. Toch zijn we even blij wanneer we haar weer bij haar ouders kunnen afleveren en kunnen terugkeren naar onze rustige haven, ver weg van peuterkuren en huilbuien. Ik voel geen aandrang om te kirren tegen elke baby die ik tegenkom en ben niet geïnteresseerd in de zwangerschappen van vrouwen om me heen. En wanneer ik een korte tijd met kinderen doorbreng, is mijn gevoel achteraf er een van enorme opluchting.
Natuurlijk kan ik zo’n miniatuurmensje best grappig, vertederend of intelligent vinden (of net zo goed een onuitstaanbare aap, het hangt van het kind af), maar bovenal bevestigt het telkens weer mijn beslissing om er geen te hebben. Mijn opluchting is vergelijkbaar met de opluchting die je voelt als je op het nippertje ontsnapt aan een ongeluk. Niet omdat ik voortplanting beschouw als een speling van het noodlot, maar omdat een kind het leven waar ik zo van geniet onherstelbaar op zijn kop zou zetten. Ik kan zomaar in mijn eentje een avontuur ondernemen, mij volledig wijden aan de carrière waar ik van kleins af aan van heb gedroomd en mij uitleven in mijn allesverslindende passie: lezen. De kostbare momenten met de mensen van wie ik hou, of het nu een vluchtig gesprekje is of een heerlijk uitgebreide maaltijd, worden nooit onderbroken door een dwingend ‘mama!’. Ik ben onafhankelijk, kan vrij over mijn tijd beschikken, kiezen waar ik ga of sta, zelf over mijn geld beslissen, en ik ben niet bereid deze vrijheid op te geven.
Maar…
Besluit in de diepvries
Soms zou ik willen dat ik even overtuigd was van mijn ‘gelijk’ als de gemiddelde boze commentator op sociale media. En tot op zekere hoogte ben ik dat ook: op het moment dat ik dit artikel schrijf, weet ik zeker dat ik geen kinderen wil, net zoals ik ze een, twee of vijf jaar geleden ook niet wilde. Als ik het onderwerp aansnijd bij mijn man, of wanneer we dagdromen over hoe de komende jaren eruit zullen zien, praten we over doelen die we willen bereiken, de bestemmingen die we willen ontdekken of de dieren die we willen opvangen. Een baby op deze wereld zetten maakt geen deel uit van onze plannen. En toch, toch kan ik niet met zekerheid stellen dat ik nooit, op geen enkel moment in de toekomst, kinderen zal willen.
Uit de tienduizenden beslissingen die we elke dag nemen, ontstaan paden die we soms lange tijd volgen, maar die we soms plots besluiten te verlaten om een andere weg in te slaan. Wie kan voorspellen of ik op een ochtend niet wakker zal worden met het verlangen om mijn genetische erfgoed te combineren met dat van de man van mijn leven? Maar dan hebben we een probleem: als dit over een paar jaar gebeurt, is er geen garantie dat het biologisch nog mogelijk is om die wens te verwezenlijken.
Als veel leeftijdsgenoten ervoor kiezen om zich niet voort te planten, komt dat ook omdat ons, meer dan de generaties voor ons, herhaaldelijk werd verteld dat we in onze dromen moesten geloven, dat we alles konden worden wat we wilden, en dat we vrij waren om onze dromen te verwezenlijken. Die vrijheid koester ik, en ik wil ze me niet laten afnemen wanneer ik zo’n ingrijpende keuze moet maken als deze. Daarom ga ik over een paar weken op de behandeltafel liggen om mijn eicellen te laten invriezen.
De prijs van vrijheid
Dus ja, ook al wil ik geen kinderen, het enige dat ik zeker weet is dat ik ze nu niet wil. De ingreep biedt mij een comfortabele marge om eventueel nog van gedachten te veranderen. Het voelt alsof ik die vervloekte biologische klok heb stopgezet zonder dat dit het verloop van de tijd beïnvloedt: de eicellen die ik nu laat invriezen zullen, zelfs als ik ze pas over tien jaar gebruik, nog steeds die zijn van een dertigjarige met een ovariële reserve die volgens mijn gynaecoloog de ‘bron van de eeuwige jeugd’ is.
Natuurlijk garandeert het proces geen zwangerschap, net zomin als het een zekerheid is voor een twintigjarige die op de ‘traditionele manier’ zwanger probeert te worden. Maar het vooruitzicht dat ik mijn beslissing kan laten rijpen, zonder bang te moeten zijn dat ik door de tijd gedwongen wordt tot een keuze, is ongelooflijk bevrijdend.
Het vooruitzicht dat ik mijn beslissing kan laten rijpen, zonder tijdsdruk, is ongelooflijk bevrijdend.
Die vrijheid heeft een prijs: van de hormooninjecties die nodig zijn voor de afname, over de operatie zelf, tot het invriezen, zal de rekening oplopen tot ruim vijfduizend euro. Een aanzienlijk bedrag, waarvan ik me gelukkig prijs dat ik het kan uitgeven, en waarvan ik betreur dat het niet voor meer vrouwen toegankelijk is. Want je koopt er een vrijheid mee die immaterieel is: tijd. Met alle voor- en nadelen van dien. Meer tijd hebben voordat je moet beslissen betekent ook dat een keuze die normaal gesproken rond je veertigste is afgerond, verlengd kan worden. En daarmee ook alle vragen en twijfels die bij dat (niet-)ouderschap horen.
Geen weg terug
Het schrijven over zo’n intiem onderwerp vormt voor mij geen probleem, maar het schrijven over mijn besluiteloosheid wel. Het is nu eenmaal zo dat vrouwen die geen kinderen willen zo vaak een variant te horen krijgen op ‘je zult wel zien, later zul je nog van gedachten veranderen’, dat ik bijna het gevoel heb dat ik de vrouwen die zeker zijn van hun keuze verraad met mijn twijfel. Ik wil dat de maatschappij accepteert dat mijn enige zekerheid in het heden en de nabije toekomst ligt.
Een andere reactie die bewust kinderloze mensen weleens krijgen is: ‘Ja maar, alles voelt anders als het je eigen kind is.’ Je kunt je met andere woorden pas een gefundeerde mening vormen ná het ervaren van ouderschap. Maar wat als je, zodra de baby er is, beseft dat je absoluut niet geschikt bent voor het ouderschap? In tegenstelling tot andere beslissingen waarbij fouten mogen worden gemaakt, is hier geen weg terug.
Ik wil nu geen kind, dat weet ik, en misschien zal ik er zelfs nooit een willen: door mijn eitjes in te vriezen, geef ik mezelf niet zozeer de mogelijkheid om van gedachten te veranderen, dan wel de kans om het idee te laten rijpen, tijd om te kijken of de kinderwens zich later manifesteert.
Van onze 35.000 dagelijkse keuzes blijken sommige soms bijzonder duur te zijn, zowel financieel als persoonlijk. Als ik met een paar duizend euro niet alleen vrijheid kan kopen, maar ook, nog kostbaarder, de tijd om mijn keuze te kunnen verdiepen, dan is het een van de beste investeringen die ik ooit heb gedaan. Vergeleken met de exorbitante kosten van een kind, kan dat bijna een koopje worden genoemd…
Invriezen van eicellen: hoe werkt het?
– Invriezen stopt de veroudering van eicellen en voorkomt schade door externe factoren, waardoor vrouwen hun voortplantingspotentieel kunnen behouden. Voor een optimaal resultaat wordt aanbevolen om ze vóór de leeftijd van 36 jaar in te vriezen.
– Volgens een Spaans onderzoek (Cobo et al, 2016) hebben vrouwen die hun eicellen invriezen vóór de leeftijd van 35 jaar een kans van 95% om een kind te krijgen. Bij het gebruik van ingevroren eicellen na 35 jaar verkleint deze kans tot 50%.
– Afhankelijk van de kliniek kost de procedure (hormonale injecties + eicelinzameling) tussen 4000 en 5000 euro (niet terugbetaald door het ziekenfonds, behalve wanneer de ingreep gebeurt voor een kankerbehandeling bij vrouwen jonger dan 38 jaar). Tel daarbij ook nog de conserveringskosten (ongeveer 2000 euro voor 10 jaar).
– Momenteel bepaalt de Belgische wet dat ingevroren eicellen maximaal 10 jaar bewaard kunnen worden, en gebruikt mogen worden tot de leeftijd van 45 jaar.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier