Minister Petra De Sutter: ‘Thuis en op medisch vlak zijn het vrouwen die ons door de coronacrisis leiden’

Petra De Sutter is vice-premier en Minister van Overheidsbedrijven & Ambtenarenzaken. Voordien was ze lid van het Europees Parlement voor Groen en afdelingshoofd van de Vrouwenkliniek aan het Universitair Ziekenhuis Gent. Ze is een van de 110 stemmen de we naar aanleiding van de 110ste Internationale Vrouwendag aan het woord laten.

Voor het tweede jaar op rij valt de Internationale Vrouwendag in volle coronacrisis. Al ruim een jaar lang, dag in, dag uit, zetten 11 miljoen Belgen zich in om ons land en haar zorg niet kopje-onder te laten gaan. Dat is bewonderingswaardig. Helaas blijkt het virus niet de ‘Grote Gelijkmaker’ zoals aanvankelijk werd gedacht. Een jaar later kunnen we vaststellen dat de gevolgen en de lasten voor vrouwen harder doorwegen. Niet alleen in ons land, wereldwijd.

Een onderzoek van de Verenigde Naties (VN) toonde aan dat de genderarmoedekloof door de coronacrisis opnieuw zou toenemen en vrouwen een dubbele kans op werkloosheid hebben. Het huiselijk geweld zou een stijging kennen van 20%, een opmars zo stijl dat de VN sprak over een ‘schaduwpandemie’. Secretaris-generaal António Guterres riep op tot een staakt-het-vuren binnen de gezinnen. Dramatische gevolgen van de lockdowns die we ook dichterbij, in eigen land waarnamen. Liesbeth Stevens, professor Seksueel Strafrecht aan de KULeuven, verklaarde in november aan VRT Nieuws dat tijdens de eerste lockdown een op de vijf vrouwen aangaf het slachtoffer te zijn geweest van partnergeweld.

Thuis en op medisch vlak zijn het vrouwen die ons door de coronacrisis leiden

Op het eerste gezicht minder dramatisch, maar toch tekenend voor de ongelijkheid die er vandaag nog steeds is, is dat vooral vrouwen de zorg van de kinderen op zich nemen tijdens deze pandemie. Vrouwen zijn tijdens de lockdown gemiddeld een half uur per dag meer bezig met het huishouden dan mannen. Dat toont een onderzoek aan van de VUB. De krant De Morgen op haar beurt maakte een analyse op basis van cijfers van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningen (RVA). Daaruit bleek dat het coronaverlof, een maatregel om gezinnen met kinderen te helpen om werk en zorg te combineren, voor 75% werd opgenomen door vrouwen. Dat is 17% meer dan in de gebruikelijke verloven zoals tijdskrediet of loonbaanonderbreking. De titel van het stuk sprak boekdelen: “Corona duwt vrouwen weer naar de haard.” Nochtans zijn die verloven evengoed een uitnodiging richting mannen. Ook zij verdienen het om meer tijd met de kinderen te kunnen doorbrengen.

Ik wil hier ook even stilstaan bij éénoudergezinnen. Eénoudergezinnen zijn uitgesproken vrouwelijk. Het gaat in acht op de tien gevallen over alleenstaande moeders met kinderen, tonen cijfers van Statistiek Vlaanderen aan. ‘De huidige coronacrisis treft alleenstaande moeders en hun kinderen eens zo hard’, meldt de Vrouwenraad. ‘Zij die werken en op technische werkloosheid kwamen te staan gaan nu van ‘net rondkomen’ naar beginnend ‘verzuipen’.’

Vrouwen worden dubbel getroffen in deze crisis

Niet alleen thuis zijn het de vrouwen die ons land door de coronacrisis leiden, ook op medisch vlak. Onze artsen, velen werken dag en nacht, zouden dit niet kunnen zonder de volgehouden en intensieve ondersteuning van het verzorgend en het verplegend personeel in Vlaanderen. Mensen die evengoed dag en nacht werken. Terwijl er bij de artsen in de ziekenhuizen bijna een genderevenwicht is, bestaat het verzorgend en verplegend personeel er vooral uit vrouwen met een vertegenwoordiging van respectievelijk 93% en 83%. Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen toont aan dat de pandemie zwaar doorweegt op het – grotendeels vrouwelijke – personeel uit de zorgsector, ‘zowel door de verhoogde werkdruk als door de bezorgdheid voor de eigen gezondheid en die van hun eventuele huisgenoten. Dit, in combinatie met de relatief lagen lonen, zou de aantrekkelijkheid van deze essentiële sector verder kunnen verlagen waardoor de werkdruk nog zal verhogen.’

Vrouwen worden dubbel getroffen in deze crisis. Zij nemen ruim het grootste deel van de zorg op zich, zowel thuis als professioneel, en raken daardoor financieel minder snel vooruit of zelfs achterop. Nochtans: als deze crisis ons iets geleerd heeft, dan is het dat zorg primeert. Het wordt tijd dat we zorg ook in maatschappelijk belang laten primeren, of het nu om zorg gaat voor onze kleinsten in de crèches, voor de kinderen op school, voor de mensen met zuurstoftekort in de intensivecare-units of voor mensen in woonzorgcentra of gewoon thuis. ‘Zorg’ is ons hoogste goed, we kunnen niet zonder, niemand kan zonder.

Als vrouw vraag ik me af: hoe komt het toch dat als er zorg nodig is, er automatisch richting vrouwen gekeken wordt? En waarom wordt die arbeid niet als evenwaardig erkend? Ook dit is een gevolg van de coronacrisis: traditionele rolpatronen die we eigenlijk moeten doorbreken worden net versterkt. Het thema van de 110ste internationale vrouwendag is: Invloed met impact. Ik zie het als een actieve oproep aan vrouwen én aan mannen om op te komen voor jezelf en je naaste. Ook mannen kunnen vrijer worden als we losbreken uit verouderde denkpatronen. Een gelijke wereld is mogelijk.