Mathieu Lehanneur (49) woont en werkt in de Parijse rand en is sinds 2001 actief als meubel-, interieur- en productontwerper en als kunstenaar. Hij werd door vakbeurs Maison & Objet uitgeroepen tot Designer of the Year 2024 en ontwierp de fakkel van de komende Olympische Spelen in Parijs.
Vrijheid
‘Ik ben niet de persoon om alleen in een atelier te zitten. Ik wilde eerst kunstenaar worden en studeerde beeldende kunsten, maar na zes maanden ontdekte ik dat ik mensen rondom me nodig heb. Uiteindelijk ging ik voor design. Als ontwerper kan ik zijn wie ik wil – kunstenaar, wetenschapper of maker – en heb ik de vrijheid om te doen waar ik op dat moment zin in heb.’
Duurzaamheid
‘Ontwerpers moeten vandaag vooral veel minder produceren. In de naoorlogse periode hield het steek om zoveel mogelijk mensen snel van massaproductie te voorzien. Alleen is dat anno ’24, nu het plastic in de oceanen stilaan een zevende continent vormt, geen optie meer en moeten we alles wat we maken zorgvuldig doordenken. Dromen van een object dat vervolgens in elk huishouden op de planeet te vinden is, is egotripperij die we best in de vuilnisbak van de geschiedenis werpen.’
Dromen van een object dat vervolgens in elk huishouden op de planeet te vinden is, is egotripperij die we best in de vuilnisbak van de geschiedenis werpen.
Evolutie
‘De mens is geen millimeter geëvolueerd sinds de oertijd. Ja, we hebben in de loop der tijden allerlei uitvindingen gedaan om ons warm te houden, de duisternis te verdrijven en te vermijden dat we elkaar uitmoorden. Maar onze drijfveren, dromen en verlangens zijn dezelfde gebleven, net als onze behoefte aan zingeving.’
Doel
‘Mijn ontwerpen moeten meer zijn dan gewoon mooi. Voor mij wordt het pas interessant wanneer ze een gevoel opwekken, me kippenvel bezorgen of een herinnering oproepen. Met schoonheid alleen ben je niets, dan kun je evengoed iets door AI laten creëren.’
Frankrijk is een prachtig land, maar leeft in de overtuiging dat het op de rand van de afgrond staat.
Uitdaging
‘Abstracte begrippen en humanistische waarden uitdrukken is voor mij een uitdaging. Daarom sprak het ontwerp van de olympische toorts me ook aan. De Spelen symboliseren broederlijkheid en gelijkheid, en die woorden ben ik als Fransman ook vaak tegengekomen op de gevels van onze stadhuizen. Een meer traditionele aanpak zou wellicht een sceptervorm opgeleverd hebben of iets dat op een krijgerswapen lijkt, maar ik heb een andere weg genomen, met een atypisch, symmetrisch ontwerp als resultaat.’
Negativiteit
‘Frankrijk leeft in de overtuiging dat het op de rand van de afgrond staat. Op zich is het een prachtig land, maar zodra je hier een idee lanceert of iets nieuws voorstelt, geeft dat aanleiding tot debat. Dat is dan vaak politiek gekleurd en belachelijk, zoals de hele polemiek rond de affiche van de Olympische Spelen (die volgens radicaal-rechtse partijen amper de Franse identiteit weergeeft, red.) of die rond de keuze van zangeres Aya Nakamura voor de openingsceremonie. Dergelijke discussies zijn in mijn ogen zo absurd dat de aanvoerders ervan alleen zichzelf in de voet schieten.’
Verwondering
‘Iedereen heeft behoefte aan transcendentie en magie. Ik ben nu athëist, maar vanuit mijn opvoeding weet ik dat religies daarop inspelen. Ze vertellen je over wonderen en mirakels en vragen je om te geloven in wat je nog nooit gezien hebt. Als ontwerper streef ik naar iets gelijkaardigs: ook objecten hebben de kracht om ons te verwonderen en iets ontastbaars op te roepen.’
De oceaan herinnert me eraan dat ik deel ben van een groter geheel.
Zelfbedrog
‘Onze hersenen kunnen bewust tegen ons liegen. Dat wetenschappelijke fenomeen intrigeert me mateloos. Denk bijvoorbeeld aan het placebo-effect: zelfs wanneer je patiënten vertelt dat ze een nepmedicijn gebruiken, spelen hun hersenen het spel mee en zorgen ze ervoor dat het medicijn werkzaam is. Hetzelfde principe wordt trouwens gebruikt bij spiegeltherapie om fantoompijn na een amputatie te behandelen: door het spiegelbeeld lijkt het voor de hersenen alsof het geamputeerde lichaamsdeel er nog steeds is, wat helpt om de pijn te verzachten.’
Gelukkig zijn
‘Als ik voor de oceaan sta, voel ik dat ik leef. Hem zien is voor mij een wonderbaarlijke ervaring. Hij herinnert me eraan dat ik deel ben van een groter geheel, iets dat er voor mij was en dat nog lang na mij zal bestaan. In deze moderne tijden vergeten we soms hoe geweldig het is om te leven, maar ik probeer elke dag de magie te zien in het alledaagse en stil te staan bij het feit dat ik adem, voel, zie en hoor. Al die dingen zijn voor mij meer dan genoeg om te genieten van dit korte leven op aarde.’
