Beleidsmaker Frans Timmermans: ‘Wij verbieden 10 producten waar prima alternatieven voor zijn’

Eurocommissaris Frans Timmermans zette zijn schouders onder de nieuwe Europese regels voor single use plastics.

‘ Big on big things, small on small things, dat moet Europa zijn. Wattenstaafjes lijken klein, maar zijn het niet. Het vorige college commissarissen had een pakket wetgeving klaar over afval, maar dat ging alleen over wat je mag weggooien en verbranden. Dat was niet goed genoeg, het moest holistischer en zo kwamen we bij plastic en de circulaire economie terecht. We hebben het nodig maar moeten er beter mee omgaan, want weggegooide single use plastics hebben een nefaste invloed op het milieu. Wij verbieden 10 producten waar prima alternatieven voor zijn, gaan de industrie helpen omschakelen met prikkels en onderzoek en de consument informeren en stimuleren om afval in te zamelen.

Wij nerds waren blij met dat totaalpakket en toen overspoelde die enorme golf duurzaamheidsdenken de wereld. Die aha-erlebnis van de burgers was ontzettend inspirerend. Het betekende dat ik ook hier in huis mensen makkelijker kon overtuigen. Er was een moment, in Davos drie jaar geleden, dat ik bijna letterlijk kon zien hoe de mensen van de grote consumentenindustrie, zoals Unilever en Procter & Gamble, van gedachten veranderden. Ze voelen dat de consumenten dit willen en duurzaamheid is voor hen ondertussen een concurrentiepunt geworden. Het was een maatschappelijk samenspel, en wij waren er klaar voor. Een markt van 500 miljoen mensen gebonden door één regel, hier voel je de kracht van Europa.

Het mooie is: we kunnen dit. Bij dit soort problemen loop je het risico dat mensen afhaken omdat het probleem te groot lijkt. Dan krijg je zo’n Trump die zegt: ‘Dan wordt de aarde maar vier graden warmer.’ Een vreselijke houding. En het is niet nodig, want we kunnen het oplossen. Mensen zien wat ze concreet kunnen doen én ze zien het effect. Kijk hoe snel we zonder plastic zakjes zijn gaan winkelen, dat zie je nu al in de oceaan. Je begint bij rietjes en eindigt met: we hebben dat plastic voor de meeste dingen niet meer nodig.

Ik verwacht dat de wetgeving in 2020 of 2021 overal van kracht wordt. Niet iedereen roept halleluja, kritiek is onvermijdelijk. Maar ik verwelkom degenen die vinden dat we nog niet ver genoeg gaan. Dat helpt ons om verdere regelgeving voor te bereiden. Mijn gevoel van urgentie is nog sterker geworden nu uit onderzoek blijkt dat microplastics zelfs in onze voeding en in ons lichaam zitten. Het werk is nog niet klaar, maar het is ook haalbaar. Ik ben optimistisch en realistisch. Ik ben ook strijdbaar. Als ik iets geleerd heb in de afgelopen vier jaar, is het dat we veel kunnen doen. Dus nee, ik ga nog niet achteroverleunen.’

De beker is halfvol

1,6 miljoen plastic bekers. Dat is wat de organisatie van de Gentse Feesten deze zomer liet vervangen door 500.000 herbruikbare exemplaren. Als het aan Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) ligt, is er binnenkort een verbod op wegwerpbekers voor álle festivals.

Maar het kan uiteraard altijd beter: het ecologische electrofestival Paradise City zet ondertussen al vier jaar in op een zo klein mogelijke voetafdruk. Eten wordt geserveerd op biologisch afbreekbare bordjes en bezoekers kunnen overnachten in gerecycleerde achtergelaten tenten. Letten jullie op, Pukkelpop en Rock Werchter?